Αλ. Μητρόπουλος: Ερχεται πιο μεγάλη σφαγή στις συντάξεις, αλλά την κρύβουν

Από το 2022 τα ποσά που θα χορηγεί ο ΕΦΚΑ θα είναι πολύ μικρά, αφού θα υπολογίζεται όλος ο εργασιακός βίος, επισημαίνει ο καθηγητής Αλέξης Μητρόπουλος

Από τον Νάσο Χατζητσάκο

Συντάξεις «αντίδωρα» θα αποδίδονται από τον ΕΦΚΑ ειδικά από το 2022 και μετά, οπότε ο υπολογισμός τους θα αρχίσει να γίνεται με βάση το σύνολο του εργασιακού βίου, σύμφωνα με τον καθηγητή Αλέξη Μητρόπουλο. 

Ακολουθήστε μας στο Facebook Τελευταία Έξοδος 

Ο πρώην α' αντιπρόεδρος της Βουλής στην «πρώτη κυβέρνηση Αριστεράς» και πρώην βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ, μέσα από τη συνέντευξή του στην «κυριακάτικη δημοκρατία», εξηγεί ότι ο νόμος Κατρούγκαλου, με τα χαμηλά ποσοστά αναπλήρωσης, σε συνδυασμό με τους «κουρεμένους» μισθούς των εργαζομένων και τα μεγάλα χρονικά διαστήματα ανεργίας για πολλούς απασχολουμένους, οδηγούν μοιραία σε μικρές συντάξεις «επιδόματα». 

Μάλιστα, παρότι οι συντάξεις διαρκώς θα μειώνονται, το σύστημα Κοινωνικής Ασφάλισης, όπως τονίζει ο καθηγητής και πρόεδρος της Ενωσης για την Υπεράσπιση της Εργασίας και του Κοινωνικού Κράτους (ΕΝΥΠΕΚΚ), θα είναι βιώσιμο μόνο με την οικονομετρική λογική. Οι παροχές του προς τους ασφαλισμένους και τους συνταξιούχους, δεδομένου ότι βάσει των μεταμνημονιακών υποχρεώσεων της χώρας η κρατική χρηματοδότηση του Ασφαλιστικού θα απομειώνεται διαρκώς έως το... 2060 (!), δεν θα είναι σε καμία περίπτωση αξιοβίωτες και δεν θα μπορούν να καλύπτουν στα άτομα της τρίτης ηλικίας ούτε στο ελάχιστο μια αξιοπρεπή ζωή.

Ο κ. Μητρόπουλος αναφέρεται και στις πρόσφατες αιτιάσεις «βόμβα» του νομικού συμβούλου του ΕΦΚΑ και μέλους του διοικητικού συμβουλίου του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών Ανδρέα Κουτσόλαμπρου για τον λανθασμένο υπολογισμό των συντάξεων με την αξιοποίηση πλασματικών ετών ασφάλισης. Οι αιτιάσεις Κουτσόλαμπρου, σύμφωνα με τον καθηγητή, είναι ορθές και καλώς, κατά την άποψή του, ο νομικός του ΕΦΚΑ ανέδειξε το συγκεκριμένο ζήτημα.

Σημειώνεται ότι ο κ. Κουτσόλαμπρος έχει εκφράσει την επιστημονική άποψη ότι συνυπολογίζονται, ενώ δεν θα έπρεπε, τα πλασματικά χρόνια στη διαμόρφωση του μέσου μισθού (τη βάση υπολογισμού της σύνταξης) για το χρονικό διάστημα από το 2002 και μετά, με αποτέλεσμα να μεγαλώνει ο διαιρέτης και να μειώνεται το τελικό ποσό της σύνταξης. Επίσης, ο κ. Μητρόπουλος ερωτάται σε σχέση με το θέμα της μη ενημέρωσης των συνταξιούχων από τον ΕΦΚΑ εδώ και τουλάχιστον δύο χρόνια (τα πάλαι ποτέ ενημερωτικά σημειώματα προς τους δικαιούχους έχουν σταματήσει να αποστέλλονται).

Ο καθηγητής τονίζει ότι το «μαύρο» στην ενημέρωση των συνταξιούχων οφείλεται τόσο σε εμφανείς πολιτικές σκοπιμότητες (όπως, για παράδειγμα, να μη γνωρίζουν εκ των προτέρων οι δικαιούχοι πόσο θα μειωθούν οι συντάξεις τους μέσα από τον επανυπολογισμό που προβλέπεται από τον νόμο Κατρούγκαλου για το 2019) όσο, όμως, και εξαιτίας των μεγάλων προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο ΕΦΚΑ.

Ολόκληρη η συνέντευξη του καθηγητή Αλέξη Μητρόπουλου στην «κυριακάτικη δημοκρατία» ακολουθεί στη συνέχεια:

Περίπου δυόμισι χρόνια μετά την εφαρμογή του νόμου Κατρούγκαλου, πώς κρίνετε τις αλλαγές που επέφερε; Εχουν κατατεθεί προσφυγές στο ΣτΕ κατά του νόμου σε σχέση με τις περικοπές που προκάλεσε στις συντάξεις και στον υπολογισμό των εισφορών για τους ελεύθερους επαγγελματίες. Θεωρείτε πιθανές τυχόν ανατροπές;

Το αμέσως προσεχές διάστημα αναμένεται η δημοσίευση των αποφάσεων του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) επί προσφυγών κοινωνικών οργανώσεων και μεμονωμένων συνταξιούχων. Το ζήτημα της ενοποίησης όλων των Ταμείων κύριας ασφάλισης θα βρεθεί στο επίκεντρο. Επισημαίνω ότι η ενοποίηση όλων των Ταμείων στον νέο Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) είναι κάτι πρωτοφανές στην ιστορία του πολιτισμένου κόσμου. Αυτό επειδή καταργεί την ιδιαιτερότητα και τη φύση της εργασίας κάθε κλάδου, τη λειτουργία των εργαζομένων στο οικονομικό γίγνεσθαι, τη συνεισφορά τής παραγωγικότητας της εργασίας, την αποτελεσματικότητα της συνδικαλιστικής δράσης, αλλά και το επιτυχημένο ή όχι της διαχείρισης των εισπράξεων και των αποθεματικών κατά το μέρος που αφορά τους εργαζομένους κ.λπ. 

Σημαντικά θέματα που επίσης θα κριθούν από τα μέλη του ανώτατου ακυρωτικού δικαστηρίου είναι ο νέος τρόπος υπολογισμού των εισφορών των ελεύθερων επαγγελματιών, των επιστημόνων και των αγροτών, αλλά και η συμβατότητα των νέων συντελεστών και των μαθηματικών τύπων που απομειώνουν το ποσοστό αναπλήρωσης. Σε ορισμένα από αυτά τα ζητήματα (όπως, για παράδειγμα, το ύψος των ασφαλιστικών εισφορών) αναφέρθηκε και ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ θέλοντας, ίσως, να προλάβει τις δικαστικές εξελίξεις.

Η κυβέρνηση πρόσφατα επέστρεψε τα αναδρομικά από τις παράνομες κρατήσεις υπέρ ΑΚΑΓΕ από τις επικουρικές. Αρκετοί υποστηρίζουν ότι επιστράφηκε μόλις ένα μέρος των οφειλομένων. Θεωρείτε ότι όντως υπάρχει θέμα;

Στο συγκεκριμένο αυτό ζήτημα η κυβέρνηση κάλυψε εν πολλοίς την κραυγαλέα παρανομία του λανθασμένου υπολογισμού των περικοπών επί των επικουρικών συντάξεων που έλαβε χώρα με τον δικό της νόμο (με τον νόμο 4387/2016, γνωστό και ως νόμο Κατρούγκαλου). Κατά την άποψη των επιστημόνων της Ενωσης για την Υπεράσπιση της Εργασίας και του Κοινωνικού Κράτους (ΕΝΥΠΕΚΚ), δεν υφίσταται ουσιώδες ζήτημα πλέον.

Πρόσφατα υπήρξαν σημαντικές αιτιάσεις από τον νομικό σύμβουλο του ΕΦΚΑ Αν. Κουτσόλαμπρο ότι υπολογίζονται λάθος οι συντάξεις με πλασματικά έτη. Μετά και τις απαντήσεις που δόθηκαν από τη διοίκηση και το υπ. Εργασίας, σε ποιο συμπέρασμα καταλήγετε;

Ο νομικός σύμβουλος του ΕΦΚΑ, εκ των κορυφαίων νομικών και βαθύς γνώστης του νέου Ασφαλιστικού, έχει δίκιο και καλώς επιμένει. Αλλωστε, μέσω της εφημερίδας σας στήριξα τις επιστημονικές απόψεις του.

Στο ίδιο πλαίσιο, καταγγελίες αναφέρουν ότι οι επικουρικές το 2016 δεν επανυπολογίστηκαν με βάση τον νόμο, αλλά «κουρεύτηκαν» περίπου κατά 80% οι επικουρικές του τ. ΙΚΑ και κατά 20% του Δημοσίου και των ΔΕΚΟ, χωρίς καμία αιτιολογία. Στους συνταξιούχους δεν εστάλη κανένα ενημερωτικό σημείωμα. Εχετε εικόνα σε σχέση με το συγκεκριμένο ζήτημα;

Η κυβέρνηση αποφεύγει συστηματικά την ενημέρωση των ενδιαφερόμενων συνταξιούχων επί πολλών σημαντικών θεμάτων, δηλαδή παραβαίνει κατ' εξακολούθηση τη νομοθετημένη υποχρέωσή της αλλά και το στοιχειώδες διοικητικό και κοινωνικό καθήκον της. Ο ΕΦΚΑ έχει παραμελήσει την έγκαιρη και έγκυρη ενημέρωση των συνταξιούχων-ασφαλισμένων, κάτι που πρέπει να διορθωθεί αμέσως αν υποστηρίζουμε ότι ζούμε σε ένα στοιχειώδες κοινωνικό κράτος δικαίου.

Δεν είναι λίγοι οι συνταξιούχοι οι οποίοι εκφράζουν έντονες διαμαρτυρίες για το γεγονός ότι εδώ και δύο χρόνια δεν έχουν καμία εικόνα για τα ποσά που λαμβάνουν από τον ΕΦΚΑ. Τα ενημερωτικά σημειώματα έχουν καταργηθεί. Τι πρέπει να κάνουν οι δικαιούχοι για να έχουν την απαιτούμενη ενημέρωση;

Η ενημέρωση εκ μέρους του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης, όπως σας είπα, πάσχει! Πλην των εμφανών πολιτικών σκοπιμοτήτων (αυτό επειδή οι ενημερώσεις μεταφέρουν σχεδόν πάντα δυσάρεστες ειδήσεις, δηλαδή μειώσεις παροχών), ελλείπουν και οι υποδομές. Το προσωπικό, άλλωστε, δεν έχει κίνητρα. Στην Ελλάδα του απόλυτου ελέγχου από τους δανειστές, είτε τώρα με τις ανά τρίμηνο επισκέψεις τους στα υπουργεία είτε με τη μόνιμη παραμονή εκατοντάδων τεχνοκρατών τους στις επίκαιρες θέσεις, προτεραιότητα δεν έχουν η εξυπηρέτηση και η ενημέρωση των πολιτών, αλλά η ενημέρωση και ο έλεγχος των δανειστών.

Ελάχιστοι αυτοί που θα ωφεληθούν από τις συλλογικές συμβάσεις

Να περάσουμε, κύριε Μητρόπουλε, στα εργασιακά. Η κυβέρνηση πρόσφατα ανακοίνωσε ότι επανέρχεται η αρχή της επεκτασιμότητας στις Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας (ΣΣΕ) και παράλληλα ότι έως το τέλος του χρόνου θα έχουν ληφθεί οι αποφάσεις για την αύξηση του κατώτατου μισθού και την κατάργηση του υποκατώτατου, όπως έχει καθοριστεί για τους κάτω των 25 ετών εργαζομένους. Μπορούμε να πούμε ότι αυτή είναι μια θετική εξέλιξη για τους εργαζομένους ή τελικά κρύβονται παγίδες;

Η ΕΝΥΠΕΚΚ έχει δημοσιεύσει σχετική ανακοίνωση-ανάλυση για να προλάβουμε την παραπλάνηση των πολιτών από την κυβέρνηση και την κυβερνητική δημοσιολογία. Οι ωφελούμενοι θα είναι ελάχιστοι και μόνο για ορισμένους μήνες, αφού οι ήδη επεκταθείσες ΣΣΕ προέβλεπαν κυρίως μειώσεις ή πάγωμα των μισθών. 

Η κυβέρνηση, άλλωστε, εφαρμόζει τον κατώτατο και νεανικό υποκατώτατο μισθό (των 586, των 510 και των 427 ευρώ, μεικτά, αντίστοιχα) για τέταρτη συνεχή χρονιά και αποδίδει αυτό το όνειδος στους προηγούμενους, ενώ αυτή μπορούσε ανά πάσα στιγμή να το αλλάξει! Αυτοί οι «μισθοί ειλωτείας» των νέων σε ηλικία εργαζομένων είναι η βασική αιτία για τη στατιστική μείωση της ανεργίας και τη μετανάστευσή τους («brain drain»). 

Πολύ περισσότερο που όλοι όσοι απασχολούνται για ορισμένες ώρες την εβδομάδα ή τον μήνα καταγράφονται στις στατιστικές ως εργαζόμενοι. Και επειδή οι πρόσφατες ελλιπέστατες δεσμεύσεις της κυβέρνησης είναι αόριστες, χωρίς χρονοδιάγραμμα και προοπτική, οι νέοι πρέπει να αντιδράσουν σε αυτή την εργασιακή γενοκτονία που δεν τους επιτρέπει ούτε δικό τους σπιτικό να ανοίξουν ούτε να δημιουργήσουν οικογένεια και να τεκνοποιήσουν ούτε να ζήσουν αξιοπρεπώς.

Το Ασφαλιστικό θα είναι «βιώσιμο» μόνο αν γίνονται συνεχείς μειώσεις

Τα αρμόδια κυβερνητικά στελέχη υποστηρίζουν ότι με τις νομοθετικές αλλαγές του τρίτου Μνημονίου, με τον νόμο Κατρούγκαλου να έχει κυρίαρχο ρόλο, το δημόσιο ασφαλιστικό σύστημα κατέστη βιώσιμο. Συμφωνείτε; Μήπως, όποια κι αν είναι η επόμενη κυβέρνηση, δούμε ένα νέο Ασφαλιστικό να έρχεται για να καλύψει τις ελλείψεις του υφιστάμενου;

Εξαρτάται από το τι θεωρεί κάποιος βιώσιμο. Αν με τον όρο «βιώσιμο Ασφαλιστικό» εννοούμε αξιοβίωτες συντάξεις και αξιοπρεπή συνταξιουχική ζωή, τότε ο όρος δεν ισχύει! Αυτό επειδή το νέο Ασφαλιστικό έδωσε έμφαση στα έσοδα και εν μέρει το πέτυχε, εισάγοντας ταυτόχρονα τις ταχύρρυθμες διαδικασίες κατασχέσεων για τους οφειλέτες, την αύξηση των εισφορών, τις διαδοχικές ρυθμίσεις, τη λεηλασία του ΑΚΑΓΕ κ.λπ. Ολοι γνωρίζουν ότι, εφόσον δεν υπάρχουν επαρκή αποθεματικά στα Ταμεία και τα πλούσια αποθεματικά χρησιμοποιήθηκαν προς αλλότριους σκοπούς, οι συντάξεις εξαρτώνται από τις εισφορές των εργαζομένων και των εργοδοτών, και την κρατική χρηματοδότηση. 

Αφού τα Μνημόνια επέβαλαν διαρκή απομείωση της κρατικής χρηματοδότησης τουλάχιστον έως το 2060, ενώ ταυτόχρονα επικρατούν οι μορφές της φτηνής πλήρους απασχόλησης, η ευελιξία, η καθήλωση των μισθών, η μείωση των εισφορών και η εξαφάνιση των κοινωνικών πόρων, τότε το δημόσιο ασφαλιστικό σύστημα καθίσταται βιώσιμο με την οικονομετρική λογική, μόνον όταν μειώνει διαρκώς τις συντάξεις. 

Και θα μειώνονται έως ότου γίνουν ένα απλό επίδομα, ένα αντίδωρο για τον καθημερινό καφέ. Η «ντελιβεροποίηση» της αγοράς εργασίας θα οδηγήσει σε συνεχή μείωση των συντάξεων, αφού το ασφαλιστικό σύστημα θα παραμείνει αβοήθητο.

Σε ποιο ύψος υπολογίζετε ότι θα κυμαίνονται οι νέες συντάξεις που εκδίδονται βάσει των διατάξεων του ισχύοντος νόμου τα επόμενα χρόνια; Θα μπορούν όσοι συνταξιοδοτούνται να λαμβάνουν ποσά που θα τους δίνουν τη δυνατότητα σε μια αξιοπρεπή διαβίωση;

Μεταξύ άλλων, τα χαμηλά ποσοστά αναπλήρωσης, οι μικροί μισθοί, η ασυνέχεια των εργασιακών σχέσεων οδηγούν μοιραία σε μικρές συντάξεις. Ο υπολογισμός, άλλωστε, των κύριων και των επικουρικών συντάξεων βάσει ολόκληρου του εργασιακού βίου θα οδηγήσει στην ανωτέρω «επιδοματοποίηση» των συντάξεων, κυρίως μετά το 2022, που θα εξελίσσεται πλήρως η παραπάνω αρχή.

Πηγή