H αίγλη του αχανούς ψηφιακού κόσμου και το χάσμα μεταξύ άυλης και πραγματικής οικονομίας


H σημειωτική παραγωγή και η αίγλη του ψηφιακού


Του Ηλία Καραβόλια

Στο εξαιρετικό άρθρο του "Immaterial Value and Scarcity in Digital Capitalism" το 2010 (Άυλη αξία και σπάνη στον ψηφιακό καπιταλισμό, βλ. http://www.ctheory.net/articles.aspx?id=652) ο Μ.Betancourt μας εισάγει στην" αίγλη του ψηφιακού" και ταυτόχρονα στο χάσμα μεταξύ άυλης και πραγματικής οικονομίας.


Ακολουθήστε μας στο Facebook Τελευταία Έξοδος 

Είναι χρήσιμο να διεισδύσουμε σε αυτή την ρωγμή μεταξύ φυσικής παραγωγικής δραστηριότητας και άυλης εργασίας ώστε να κατανοήσουμε τις ουσιαστικές αιτίες των σύγχρονων κρίσεων και να αναδείξουμε τα εργαλεία αντιμετώπισης τους.


Τα υπερδομημένα παράγωγα ενεργητικά των χρηματοπιστωτικών κολοσσών συνθέτουν ένα σκηνικό προσομοίωσης που αντικατοπτρίζει το νέο μοντέλο του παραγωγικού υποδείγματος: την σημειωτική παραγωγή. Τα "σημεία" που παράγονται στην Οικονομία, απο τα νέα μέσα παραγωγής που καλούνται λογισμικά, είναι τα περίφημα data (δεδομένα) πάνω σε αξίες, τιμές, συμπεριφορές, μακροοικονομικά και επιχειρηματικά μεγέθη (σημ: έχουμε αναφερθεί ξανά στην ασυνείδητη απόσπαση υπεραξίας και στην μή καθολική ωφέλεια που γεννάει το διαδίκτυο, ως στοιχεία που δομούν το πλαίσιο εργασίας και παραγωγής στον ψηφιακό κόσμο).

Ο Betancour όμως κάνει ένα βήμα παραπέρα και με πειστικό τρόπο μας αναλύει την σημασία του αντιθετικού διπόλου χρέωση-παραγωγή, βασισμένος στο ιστορικό της κρίσης του 2008 στις ΗΠΑ και στην ανισορροπία απο την ''..θεμελιώδη αλλαγή στην σχέση μεταξύ της φυσικής μορφής-εμπόρευμα και των άυλων αξιών που προσδιορίζονται με χρήμα και αξιογραφικό χειρισμό.'' Eιναι κομβικό το σημείο αυτό αφού στην βάση του χρηματοπιστωτικού επεκτατισμού μέσω των παραγώγων βρίσκεται αυτή ακριβώς η μετάλλαξη: της μορφής.

Σύγχρονοι διανοητές προσεγγίζουν την ύστερη λογική του καπιταλισμού μέσα ακριβώς απο αυτή την ''σχισμή'' του συστήματος. Η εργασία και το παγκόσμιο ισοδύναμο(χρήμα-πίστη) απεδαφικοποιούνται στα δίκτυα και μετατρέπονται σε σπάνιες άυλες αξίες. Αυτό συμβαίνει παράλληλα με το εξής φαινόμενο: τα υποθηκευμένα υποκείμενα αξιών (π.χ. σπίτι) ανατιμολογούνται  συνεχώς και γίνονται η βάση για παράγωγες επενδυτικές ασφάλειες και στοιχήματα (subrime market). 

Στην περίπτωση της “στεγαστικής φούσκας” των ΗΠΑ το 2008, τα περιουσιακά στοιχεία που συναλλάχθησαν βασίζονταν σε υποθήκες—χρέη παραγόμενα χωρίς εκτίμηση των υποκείμενων φυσικών περιουσιακών στοιχείων (ακίνητα) και της εργασίας που απαιτείται για την αποπληρωμή αυτών των χρεών. Τα αποτελέσμετα είναι γνωστά.

Ουσιαστικά, η ρίζα της στρέβλωσης οφείλεται στο ότι τα σημεία που παράγονται εντός των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων κυκλοφορούν ''εκτός'' της πραγματικής οικονομίας, εκτός παραγωγής και εμπορίου. Όπως μας αποδεικνύει και ο F.Berardi στο εξαιρετικό του βιβλίο Επισφαλής Ραψωδία: Σημειοκαπιταλισμός και οι παθολογίες της μετα-αλφα γενιάς (London 2009) o χρόνος πλέον ''κλασματοποιείται''- όπως και ο ανθρώπινος μόχθος. Μέσα στα δίκτυα όμως, κυρίως στα τραπεζικά-ψηφιακά, δημιουργείται μια τάση μετατόπισης από μια φύσει παραγωγική οικονομία προς μια σημειωτική χειραγώγηση. Αυτή η συσχέτιση είναι η βάση της προσομοίωσης στις οικονομίες και στις αγορές.

Ο Betancour μας αναλύει την κρατική παρέμβαση (πρόγραμμα TARP στις ΗΠΑ, QE στην Ευρωζώνη) λέγοντας ότι τέτοια κυβερνητικά βοηθήματα ''...εστιάζουν στην υλοποίηση της άυλης υπόστασης των αγορών έναντι φυσικών ορίων, μέσω της “λογιστικής της θεμιτής αξίας” των περιουσιακών στοιχείων,μια πράξη που ενεργοποιεί την διατήρηση των άυλων αξιών που δημιουργήθηκαν μέσα στην φούσκα των περιουσιακών στοιχείων''. 

Η Οικονομική επιστήμη καλείται πλέον να διαχειριστεί, σε επίπεδο θεωρίας και εφαρμογής οικονομικής πολιτικής, την συνεχιζόμενη διάζευξη μεταξύ φυσικών περιουσιακών στοιχείων και του ρόλου τους ως άυλων συμβόλων. Και αυτό γιατί η αίγλη του αχανούς ψηφιακού κόσμου στις αγορές, απλώνεται μέσα σε ένα σύστημα ανταλλαγών και είναι δηλωτική των επερχόμενων συστημικών κρίσεων.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Από το Blogger.