Ιταλία, αναδιάρθρωση χρέους και έξοδος από την Ευρωζώνη;

ΑΡΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ

Η Ελλάδα σχεδιάζει να εκδώσει ένα πενταετές ομόλογο με κουπόνι (επιτόκιο) 4,8% – πολύ υψηλότερο δηλαδή από αυτό, με το οποίο σήμερα δανείζεται από την Τρόικα (κάτω του 2%), καθώς επίσης από τον πραγματικό ρυθμό ανάπτυξης της. Επομένως θα είναι εις βάρος του χρέους, εκτός εάν πετύχει πρωτογενή πλεονάσματα που καλύπτουν τη διαφορά ή/και την εξισορροπήσει από τις ιδιωτικοποιήσεις. 


Θα τα καταφέρει να πουλήσει ομόλογα, ενδεχομένως με ακόμη χαμηλότερο επιτόκιο; Προφανώς, αφού η Αργεντινή κατόρθωσε να εκδώσει 100ετή με επιτόκιο μικρότερο του 8% παρά το ύψος του πληθωρισμού της – επειδή οι αγορές διαθέτουν τεράστιες ποσότητες χρημάτων λόγω των προγραμμάτων ποσοτικής διευκόλυνσης των κεντρικών τραπεζών (QE) που ωφέλησαν μόνο τις ίδιες, οπότε αναζητούν εναγωνίως τρόπους για να τα επενδύσουν.

Θα είναι καλό για την οικονομία της χώρας; Εάν δεχθούμε πως είναι επιτυχία για ένα χρεοκοπημένο κράτος, κατεστραμμένο εντελώς από τα μνημόνια, το οποίο δεν είναι σε θέση να εξυπηρετήσει τα υφιστάμενα δάνεια του ο επί πλέον δανεισμός του με χειρότερες προϋποθέσεις, τότε ίσως – αν και για τις αφελληνισμένες τράπεζες, οι οποίες δανείζονται με αντίστοιχα επιτόκια του δημοσίου, ισχύουν εντελώς διαφορετικά πράγματα. Ελπίζουμε βέβαια να μην είναι αγγλικού δικαίου τα ομόλογα – ενώ ασφαλώς μία χρεοκοπημένη επιχείρηση, χωρίς καμία προοπτική για το μέλλον της, δύσκολα θα πανηγύριζε αυξάνοντας το δανεισμό της με δυσμενέστερους όρους.

Ανεξάρτητα τώρα από τα παραπάνω, παρά το ότι στην Ευρώπη είναι ταμπού να διεξάγονται δημόσιες συζητήσεις σχετικά με το ευρώ, το ιταλικό Κοινοβούλιο φαίνεται να αδιαφορεί – κρίνοντας από την πρόσφατη στη Ρώμη που αφορούσε το μέλλον της Ιταλίας στην Ευρωζώνη, καθώς επίσης το δημόσιο χρέος της. Έχοντας οργανωθεί από το κίνημα των πέντε αστέρων, συζητήθηκαν θέματα που αφορούσαν το μηχανισμό χρεοκοπίας εντός της ζώνης του ευρώ, τις δυνατότητες αναδιάρθρωσης του χρέους, τα συστήματα παράλληλων πληρωμών, καθώς επίσης την έξοδο από την Ευρωζώνη.

Φυσικά η εγκατάλειψη της νομισματικής ένωσης δεν είναι καμία εύκολη απόφαση, ενώ απλά και μόνο η αναγγελία ενός δημοψηφίσματος επ’ αυτού θα μπορούσε να προκαλέσει μία μεγάλη χρηματοπιστωτική κρίση – λειτουργώντας ως μία αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Επομένως κάτι τέτοιο θα έπρεπε να γίνει πολύ γρήγορα και μυστικά, έτσι ώστε να αποφευχθούν οι μαζικές εκροές χρημάτων – εκτός εάν έχουν επιβληθεί προηγουμένως έλεγχοι κεφαλαίων, με μία οποιαδήποτε δικαιολογία.

Ο υποψήφιος τώρα του κινήματος των πέντε αστέρων για τη θέση του πρωθυπουργού φάνηκε να αποστασιοποιείται σε σχέση με την έξοδο από την Ευρωζώνη – ενώ ο αρχηγός του κόμματος εμφανίσθηκε ελάχιστα. Το γεγονός αυτό δημιούργησε την εντύπωση ότι το κίνημα υπαναχωρεί ή, τουλάχιστον, σκέφτεται ξανά τη θέση του για το ευρώ – παρά το ότι οι συζητήσεις επεκτάθηκαν στην υιοθέτηση ενός παράλληλου συστήματος πληρωμών, όπως αυτό που προετοίμαζε το 2015 η Ελλάδα.

Έγινε βέβαια κατανοητό πως ένα τέτοιο σύστημα απαιτεί μία εξαιρετικά μεγάλη προετοιμασία σε επίπεδο τεχνικό και υλικοτεχνικό, η οποία είναι πολύ δύσκολη για τις περισσότερες κυβερνήσεις – αν υποθέσουμε πως είναι εφικτή. Από την άλλη πλευρά, κανένας δεν κατάλαβε εάν θα επρόκειτο για έναν ενδιάμεσο σταθμό στην πορεία αποχώρησης ενός κράτους από το ευρώ, για ένα βραχυπρόθεσμο μέσον ρευστότητας ή για μία συμπληρωματική στο ευρώ μορφή χρήματος.

Περαιτέρω, έγινε η παρουσία μίας μελέτης (πηγή) που αφορούσε μία προσομοίωση του κόστους εξόδου από το ευρώ – σύμφωνα με την οποία το αρχικό κόστος θα ήταν μεν μεγάλο, αλλά θα αντισταθμιζόταν από την πολύ ισχυρή ανάπτυξη που θα ακολουθούσε. Το μοντέλο όμως που χρησιμοποιήθηκε δεν λάμβανε σχεδόν καθόλου υπ’ όψιν τις πολλαπλές κρίσεις που ενδεχομένως θα κυριαρχούσαν σε μία τέτοια περίοδο – τόσο στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της Ιταλίας, όσο και της Ευρωζώνης, η οποία πολύ δύσκολα θα επιβίωνε μετά την έξοδο της Ιταλίας.

Βέβαια, η Ιταλία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει την έξοδο της από την Ευρωζώνη ως απειλή – έτσι ώστε να αναγκασθεί να αλλάξει πολιτική η Γερμανία για να αποφευχθεί η διάλυση. Κάτι τέτοιο όμως δεν θα γινόταν εύκολα πιστευτό από τον κ. Σόιμπλε, αφού υποθέτει πως η χώρα δεν είναι σε θέση να το κάνει – έχοντας ένα αφερέγγυο χρηματοπιστωτικό σύστημα, ένα υπέρογκο δημόσιο χρέος που είναι ακόμη βιώσιμο επειδή στηρίζεται από την ΕΚΤ, μία οικονομία που δεν έχει κάνει καμία πρόοδο κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης, ενώ αντιμετωπίζει μία νέα προσφυγική κρίση από τη Λιβύη.

Εν τούτοις, η συζήτηση ήδη ξεκίνησε επίσημα στο ιταλικό Κοινοβούλιο, ενώ λύσεις πάντοτε υπάρχουν – όπως θα ήταν η στάση πληρωμών εντός της Ευρωζώνης, την οποία μάλλον θα ήταν σε θέση να δρομολογήσει η Ιταλία εάν προετοιμαζόταν σωστά. Σε κάθε περίπτωση, η παραμονή της χώρας εντός της νομισματικής ένωσης με τις προϋποθέσεις που απαιτεί η Γερμανία, θα την οδηγήσει αργά ή γρήγορα στη χρεοκοπία – το αργότερο όταν ξεσπάσει η επόμενη χρηματοπιστωτική κρίση στον γεμάτο κερδοσκοπικές φούσκες πλανήτη, η οποία δεν θα αργήσει πολύ ακόμη.

Πηγή: gataros