Πάτε στοίχημα ότι αν δεν τους σταματήσουμε, σε μερικά χρόνια θα πούμε το νερό νεράκι;

Γράφει ο Γιώργος  Χαλιμούρδας*

Η φερόμενη ως κυβέρνηση αυτού του τόπου, ενώ παλιότερα «αγκάλιαζε» πολίτες και φορείς ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του νερού, στην ουσία παρέδωσε στα χέρια των δανειστών το νερό των δύο μεγαλύτερων πόλεων της χώρας, που αντιστοιχεί στο 60% του πληθυσμού της.

Τι κι αν πάνω από 3 εκατομμύρια πολίτες "ψήφισαν" ΟΧΙ στην ιδιωτικοποίηση του νερού, καθώς σε λιγότερο από 24 ώρες πάνω από 3.300.000!!!! emails προς όλους τους βουλευτές του ελληνικού κοινοβουλίου στάλθηκαν από πολίτες για να καταψηφίσουν την ένταξη των ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ στο Υπερταμείο. Τους έγραψαν στα παλιά τους παπούτσια, δεικνύοντας πόσο δοσίλογοι, πόσο γιουσουφάκια είναι για ακόμα μια φορά. Το Ταμείο Αποκρατικοποιήσεων όλοι γνωρίζουμε ότι είναι πλήρως ελεγχόμενο από τους δανειστές, έχοντας ως πρόεδρο τον Ζακ Λε Παπ, πρώην εργαζόμενο τής Κριστίν Λαγκάρντ του ΔΝΤ και τον Φιλίπ Μπουάν μέλος του ΔΣ, που αμφότεροι δε, εργάζονται για να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντα  των γαλλικών πολυεθνικών Suez και Veolia που δραστηριοποιούνται στη διαχείριση του νερού παγκοσμίως.

Και μετά από αυτό ήρθε και μια ΚΥΑ που επιβάλει την αρχή της ανάκτησης πλήρους κόστους στην οικιακή χρήση νερού που σημαίνει και την ανάκτηση του κόστους κεφαλαίου, το οποίο πλέον θα το επωμίζεται ο καταναλωτής απευθείας.

Τα παραπάνω μας οδηγούν στο συμπέρασμα πως γρήγορα θα έρθουν τα καινούρια τιμολόγια αυξημένα από λίγο έως πολύ, καθιστώντας για χιλιάδες εξαθλιωμένους συμπολίτες μας απαγορευτική την πρόσβασή στο πιο θεμελιώδες για τη ζωή κοινό αγαθό, και γρηγορότερα από όσο φανταζόμαστε έρχεται το οριστικό ξεπούλημα του νερού σε ξένες πολυεθνικές. Αμφιβάλλει κανείς γι’ αυτό;

Τι μας διδάσκουν τα διεθνή παραδείγματα ιδιωτικοποιήσεων

Τα παραδείγματα της ιδιωτικοποίησης του νερού παγκοσμίως είναι εκκωφαντικά.  

Το 1993 οι πολυεθνικές Suez και Aquas de Barcelona [1] πήραν το δημόσιο σύστημα ύδρευσης της Αργεντινής, που σήμανε την αύξηση των τιμολογίων, πλήττοντας κυρίως τα χαμηλότερα στρώματα της κοινωνίας. Επιπροσθέτως μειώθηκαν τα έξοδα για την συντήρηση των δικτύων, με αποτέλεσμα αυτά να χαλάνε διαρκώς προκαλώντας πλημμύρες σε πολλές περιοχές, και όταν το 2005 έγινε επανακρατικοποίηση τους, έφεραν σοβαρές φθορές που ζημίωσαν τον λαό της Αργεντινής.

Το 1998 ύστερα από πιέσεις του ΔΝΤ η Βολιβία παραχωρεί το δίκτυο ύδρευσης σε μία αμερικανική κοινοπραξία συμφερόντων της Bechtel. Το 2000  ξεσπά στη Βολιβία ο «Πόλεμος του Νερού» όπως ονομάστηκε, μετά τον ξεσηκωμό των κατοίκων που δεν μπορούσαν να ανταπεξέλθουν στη συνεχή αύξηση των τιμών, με  κινητοποιήσεις, πορείες, οδοφράγματα και νεκρούς. Σήμερα το δίκτυο έχει επανακρατικοποιηθεί.

Το 2006 η Γκάνα, ύστερα από πιέσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας και του ΔΝΤ, προχώρησε στην παραχώρηση του δικτύου ύδρευσης στην Aqua Vitens Rand Ltd, η οποία αύξησε την τιμή του νερού μέχρι και κατά 80%, με αποτέλεσμα να φτάσουν οι κάτοικοι να κλέβουν το νερό. Το 2011, όταν το δίκτυο επανακρατικοποιήθηκε, χιλιάδες κάτοικοι δεν είχαν πρόσβαση στο νερό και παρουσιάζονταν αρρώστιες που συνδέονταν με το νερό.

Η ιδιωτικοποίηση του νερού το 2000-2002 στη Νότιο Αφρική συνδέθηκε με μία από τις χειρότερες επιδημίες χολέρας που παρουσιάστηκαν στις φτωχές συνοικίες του Γιοχάνεσμπουργκ.

Η παταγώδεις αποτυχία  της ιδιωτικοποίησης του νερού δεν παρουσιάστηκε μόνο σε χώρες του τρίτου κόσμου αλλά και σε χώρες της Ευρώπης και στις ΗΠΑ.

Το 1989 η Μάργκαρετ Θάτσερ προχώρησε στην ιδιωτικοποίηση του νερού στην Αγγλία και στην Ουαλία με αποτέλεσμα η τιμή του νερού να αυξηθεί κατά 50% και πολλά νοικοκυριά να κινδυνέψουν να μείνουν χωρίς νερό. 

Το Παρίσι κρατικοποίησε το σύστημα της ύδρευσης το 2008 διώχνοντας τους γαλλικούς κολοσσούς Veolia και Suez [2] που κατείχαν το δίκτυο από το 1985 και επέφεραν αύξηση 260%!!! στα τιμολόγια, προχωρώντας στην ίδρυση της δημοτικής εταιρείας  Eau de Paris, η οποία κατάφερε να εξοικονομεί 35 εκατομμύρια ευρώ το χρόνο, παράλληλα επιβάλλοντας μείωση των τιμολογίων κατά 8% σε σχέση με το 2009.

Το Βερολίνο ιδιωτικοποίησε την ύδρευσή του το 1999, αλλά το 2013, μετά από ασφυκτικές πιέσεις ομάδων πολιτών, λόγω της αύξησης των τιμολογίων και της μείωσης της ποιότητας του νερού, εκδιώχτηκαν οι RWE και Veolia, πολύ πριν τη λήξη του συμβολαίου τους το 2028. Στη διάρκεια της παραμονής τους οι δύο εταιρείες είχαν καταχρεώσει το ταμείο του Βερολίνου.

Πρόσφατα ο δήμος του Πίτσμπουργκ [3] μήνυσε την Veolia για κακοδιαχείριση, κατάχρηση της θέσης εμπιστοσύνης, παραπλάνηση με σκοπό να μεγιστοποιήσει τα κέρδη της σε βάρος της επιχείρησης ύδρευσης και των πελατών της καθότι παρουσιάστηκε υψηλή περιεκτικότητα σε μόλυβδο στο νερό σε ποσοστό 17% των ελεγχθέντων δειγμάτων νερού. Ομοίως ο Γενικός Εισαγγελέας του Μίτσιγκαν μήνυσε την Veolia για απάτη και αμέλεια, επειδή παρά το ότι είχε ειδικά γι’ αυτό προσληφθεί δεν βρήκε το πρόβλημα μόλυνσης με μόλυβδο. Το Πίτσμπουργκ δεν είναι ο μόνος δήμος που μήνυσε την Veolia εφέτος, καθώς η Πολιτεία της Μασσσαχουσέτης ενήγαγε την Veolia, ως διαχειρίστρια του συστήματος καθαρισμού αποβλήτων στο Πλύμουθ για τη διαρροή 10 εκ. γαλονιών ακατέργαστων αποβλήτων στο λιμάνι της πόλης πέρυσι τον χειμώνα.

Τα παραπάνω παραδείγματα δεικνύουν ότι οι ιδιωτικοποιήσεις των δικτύων ύδρευσης παγκοσμίως εγείρουν σοβαρά προβλήματα, προκαλούν τρομερές αντιδράσεις, αποτελούν μη βιώσιμες πρακτικές, έχοντας ως μόνο στόχο το οικονομικό κέρδος.

Η ιδιωτικοποίηση του ΟΤΕ δείχνει τι θα επακολουθήσει στις ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ.

Ας αναφερθούμε επιγραμματικά στα «επιτεύγματα» μιας άλλης πολύκροτης ιδιωτικοποίησης, αυτής που πραγματοποιήθηκε πριν 8 χρόνια με την ιδιωτικοποίηση του δημόσιου ΟΤΕ στην γερμανική Deutsche Telekom [4], με σκοπό να προσελκυθούν κεφάλαια για να πραγματοποιηθούν μεγαλύτερες επενδύσεις.

Ας δούμε την πορεία του ΟΤΕ μέσα σε αυτά τα 8 χρόνια.

Αντί για ανάπτυξη και επενδύσεις που υποσχέθηκαν είχαμε:  

- Απόσυρση του ΟΤΕ από την FYROM πουλώντας την Cosmofon και την Germanos Telecom.

- Απόσυρση του ΟΤΕ από τη Σερβία πουλώντας την Telekom Serbia. 

- Απόσυρση του ΟΤΕ από τη Βουλγαρία πουλώντας την Germanos Telecom και την Globul.

- Πούλησαν το μοναδικό δορυφόρο που είχε η χώρα της Hellas–sat.

- Μέχρι και τα παλιά καλώδια μεταφέρονται ακατέργαστα για να γίνουν scrap στη Γερμανία

Τα παραπάνω αποτελούν τον ορισμό της πλήρους αποεπένδυσης, ενώ παράλληλα η επιχείρηση χάνει συνεχώς έδαφος προς τον ανταγωνισμό και την εμπιστοσύνη που απολάμβανε παραδοσιακά.

Επιπλέον οι σταθερές θέσεις εργασίας μειώθηκαν κατά 6.000 και αντικαταστάθηκαν με μαύρη και ελαστική εργασία, ενώ αντιθέτως η γραφειοκρατία, ο παρασιτισμός και ο παραγοντισμός αντί να εξαφανιστούν γιγαντώθηκαν. Συγκεκριμένα στον δημόσιο ΟΤΕ υπήρχαν 4 Γενικοί Διευθυντές ενώ σήμερα υπάρχουν 20! Στο γενικό σύνολο υπάρχουν σήμερα 2.000 Διευθυντές, Υποδιευθυντές και Προϊστάμενοι σε 10.000 εργαζόμενους του ΟΤΕ και της COSMOTE. Δηλαδή ανά 5 εργαζόμενους έχουμε και έναν προϊστάμενο!  Ο μισθός και τα μπόνους του Διευθύνοντος Συμβούλου είναι 1.488.750,70 ευρώ(!), 17,5 φορές μεγαλύτερος από το μισθό του Έλληνα Πρωθυπουργού ή 6 φορές μεγαλύτερος από το μισθό της Μέρκελ!!! Των Γενικών Διευθυντών οι αποδοχές αντίστοιχα είναι 6,5 φορές μεγαλύτερες από τον μισθό του Πρωθυπουργού και ακολουθούν με αντίστοιχο τρόπο των Διευθυντών, Υποδιευθυντών κ.λ.π. Τέλος ο νεποτισμός πάει και έρχεται, καθώς όσοι προσλαμβάνονται είναι γόνοι ή στενοί συγγενείς των διευθυντών και των κυρίαρχων συνδικαλιστών. Και για όλα αυτά «μόκο» από τα ΜΜΕ. Γιατί; Απλά γιατί ο σημερινός ΟΤΕ μοιράζει απλόχερα 120 εκ. ευρώ το χρόνο για διαφήμιση και σαφώς για να κλείνουν ερμητικά τα στόματα των νταβατζήδων των ΜΜΕ.

Γιατί η ιδιωτικοποίηση του νερού αποτελεί μια εγκληματικά λάθος συνταγή

Η δήλωση του προέδρου της Nestlé [5] ότι «Το νερό δεν είναι ανθρώπινο δικαίωμα!» μόνο τυχαία δεν είναι. Είναι η λογική που διέπει οριζόντια και κάθετα όλους τους μηχανισμούς της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και αποτελεί σάρκα και οστά της σημερινής
καθεστηκυίας νέας τάξης πραγμάτων που εκφράζεται από το €υρωιερατείο, το οποίο ελέγχεται πλήρως από τα λόμπι των πολυεθνικών.

Για να γίνει κατανοητό το μέγεθος του εγκλήματος που πάει να συντελεστεί ας ακολουθήσουμε τη λογική. Μια ιδιωτική εταιρεία έχει σαν απώτερο και μοναδικό σκοπό την μεγιστοποίηση των κερδών της. Στην τελική τιμή του προϊόντος ενσωματώνει το κόστος κεφαλαίου, το κόστος διοίκησης, λειτουργίας και συντήρησης και το ποσοστό κέρδους. Δηλαδή συνεπάγεται ότι άμεσα μετά από μια ιδιωτικοποίηση θα έχουμε αύξηση της τιμής του προϊόντος, διότι σε μια κρατική επιχείρηση δεν υπάρχουν το ποσοστό κέρδους (με τη λογική της μεγιστοποίησης) και τα κόστη των κεφαλαίων (γιατί αυτά αποτελούν επενδύσεις του κράτους, δηλαδή συνολικά της κοινωνίας). Στη συνέχεια με την πάροδο του χρόνου οι αυξημένες τιμές θα μειώσουν την κατανάλωση, που θα έχει σαν αποτέλεσμα περαιτέρω αύξηση της τιμής για να συγκρατηθούν τα κέρδη, μείωση των επενδύσεων της εταιρείας, καθώς και της συντήρησης των υποδομών και δικτύων, με αποτέλεσμα μείωση των παρεχόμενων υπηρεσιών, άμεσο κίνδυνο της υγείας, μεγαλύτερη περιβαλλοντική επιβάρυνση, ανεπάρκεια πρόσβασης σε ασφαλές και πόσιμο νερό για όλους και τέλος πλήρη απαξίωση των δικτύων σε βάθος χρόνου. Αυτό δείχνει η διεθνής πρακτική όπου εφαρμόστηκε η ιδιωτικοποίηση του νερού. Αν συνυπολογίσουμε και τα χρηματιστικά παιχνίδια, που εκεί θα παίζεται το νεράκι στο βωμό του Μαμωνά, κατανοεί και ο τελευταίος πολίτης αυτού του δύσμοιρου Τόπου πού πραγματικά έχουμε μπλέξει. 

Η πρόσβαση σε πόσιμο νερό συνιστά θεμελιώδες ανθρώπινο δικαιώματα

Θα πρέπει να πάρουμε σαν δεδομένο πως η μετατροπή του νερού σε προϊόν ιδιωτικής ιδιοκτησίας και αγοραπωλησίας στην ελεύθερη αγορά, θα έχει δραματικές επιπτώσεις στη ζωή και στο περιβάλλον και ιδίως, στην ποιότητα, τη διαθεσιμότητά του, την ελεύθερη πρόσβαση σε αυτό, τις υποδομές και την τιμολόγησή του. 

Για αυτό το λόγο είναι χρέος μας και πάνω από όλα χρέος προς τα παιδιά μας, τις μελλοντικές γενιές, να αντισταθούμε στην ιδιωτικοποίηση των επιχειρήσεων των υδάτινων πόρων και της διανομής τους και να στρατευτούμε με όλες τις κοινωνικές δυνάμεις, τα κινήματα και τους φορείς που υπερασπίζονται τον δημόσιο χαρακτήρα του νερού.

Ο αγώνας μας θα πρέπει να είναι καταρχήν να κατοχυρώσουμε το δικαίωμά μας στο νερό, ταυτόχρονα δε, επειδή το νερό αποτελεί ζήτημα γενικού ενδιαφέροντος και συμφέροντος, να υπάρξει συνταγματική κατοχύρωση για παροχή υπηρεσιών ύδρευσης αποκλειστικά από το δημόσιο και τα νομικά πρόσωπα του κράτους ως κρατική υποχρέωση και οι μέχρι τότε ιδιωτικοποιήσεις να ακυρωθούν και οι υπηρεσίες να επιστραφούν σε δημόσιους φορείς, χωρίς καμία αποζημίωση για μελλοντικές οικονομικές απώλειες των εταιριών στις οποίες δόθηκε από δοσίλογους και προδότες πολιτικούς και τέλος ότι η οικονομική και κάθε αδυναμία των πολιτών, με κανένα τρόπο δεν αποτελεί εμπόδιο για την παροχή των υπηρεσιών ύδατος προς αυτούς.

Σε αυτές της συνθήκες όπως έχουν διαμορφωθεί με τα μνημόνια, τη λιτότητα, το ξεπούλημα  και τη διάλυση της πατρίδας μας, το καθήκον μας πάνω από όλα είναι εθνικοαπελευθερωτικό, ώστε να δώσουμε ένα τέλος στο καθεστώς κατοχής που επιβάλλουν το ευρωιερατείο του €υρώ και της Ε.Ε., διεκδικώντας δικαιώματα και αξίες που χωρίς αυτά κινδυνεύει η ύπαρξή μας και η επιβίωσή μας σαν λαός, και όραμα μας η Εθνική Αυτοδιάθεση, η Δικαιοσύνη, η Ευημερία και η Δημοκρατία επιτέλους σε αυτόν τον Τόπο. 

*Ο Γιώργος Χαλιμούρδας είναι Γεωπόνος Γ.Π.Α., MSc Περιβάλλον και Ανάπτυξη Ε.Μ.Π.    

[1] Ιδιωτικοποίηση του νερού: Τι μας διδάσκουν διεθνήπαραδείγματα, 

[2] Το Παρίσι δείχνει το δρόμο του νερού, 

[3] Πως μια εταιρεία μόλυνε το πόσιμο νερό στοΠίτσμπουργκ, 

[4] Ανακοίνωση ΒΟΜΒΑ από τον ΟΤΕ που μας αφορά ΟΛΟΥΣ!, 

[5] Η δήλωση του προέδρου της Nestle: Το νερό δεν είναιανθρώπινο δικαίωμα!,