Καληνύχτα κύριε Μάροου, της Κατερίνας Γκαράνη

 

Γνωστός γιατί τα έβαλε κυριολεκτικά με τον διάβολο κηρύσσοντας ανοιχτό δημόσιο πόλεμο με τον κομμουνιστοφάγο Τζόσεφ Μακάρθυ θεμελιωτή της «μαύρης λίστας». Ο Έντουαρντ Μάροου, ένας από τα σημαντικότερα κεφάλαια της επικοινωνίας και γνώστης της τηλεόρασης κατάλαβε πολύ νωρίς την δύναμη που θα είχε αυτό το μέσο αλλά και πόσο θα αλλοτρίωνε τους πληθυσμούς αν χρησιμοποιούταν πάνω απ’ όλα για κέρδος και αποχαύνωση του τηλεοπτικού κοινού. 

Φυσικά το κέρδος νίκησε την ενημέρωση, η ενημέρωση κατέληξε ως ένα ακόμη προϊόν του ίδιου του συστήματος και η τηλεόραση από μέσο επικοινωνίας ένα όπλο κοινωνικοπολιτικής προπαγάνδας που στρίμωξε την ενημέρωση και τις διόδους σκέψης του τηλεοπτικού κοινού σε χαζοχαρούμενα προγράμματα, σε τηλεμάρκετινγκ, σε μασημένη τροφή και με την ισχύ που έχει χρησιμοποιείται ως όργανο προβολής αυτών που το σύστημα χρησιμοποιεί για κέρδος. 

Ο Μάροου ήξερε την δύναμη της οθόνης και ήλπιζε ότι αυτή μπορεί να διδάξει, να φωτίσει ακόμα και να εμπνεύσει για έναν καλύτερο κόσμο. Γνώριζε το μάρκετινγκ από μέσα όπως γνώριζε ότι οι εταιρείες δεν θα έχαναν αν έδιναν χρόνο σε μια τηλεόραση - παράθυρο στον κόσμο και στην γνώση. Θα έχανε όμως το σύστημα αν το κοινό άρχιζε να σκέφτεται από το να καταναλώνει γυαλιστερές εικόνες τρώγοντας πατατάκια και πίνοντας coca-cola σε μόνιμη καταστολή πάνω σε έναν καναπέ. Η τηλεόραση δίδαξε, φώτισε και ενέπνευσε (και συνεχίζει να το κάνει ) για έναν χειρότερο κόσμο. Ίσως τον χείριστο που έχει δει ποτέ η ανθρώπινη ιστορία. 

Το απόσπασμα του λόγου του την ημέρα της ίδρυσης της Ένωσης Ηλεκτρονικού Ραδιοτηλεοπτικού Τύπου της Αμερικής, στις 15 Οκτωβρίου του 1958 είναι ο καθρέπτης μιας κοινωνίας που η τηλεόραση είχε μπει για τα καλά στην ζωή της. Λίγες δεκαετίες αργότερα η εικόνα εκείνης της κοινωνίας έγινε παγκόσμια και το "Καληνύχτα και καλή τύχη" του Έντουαρντ Μάροου που έκλεινε τις εκπομπές του έμεινε μόνο στο καληνύχτα. 

Η πολύπλοκη δομή των καναλιών των διαφημιστικών εταιριών και των χορηγών δεν θα κλονιστεί, ούτε θα αλλάξει. Η ιστορία που θα αφήσουμε, είναι αυτή που μας αξίζει. Και αν υπάρχουν ιστορικοί σε 50 ή 100 εκατό χρόνια από τώρα και έχουν διατηρηθεί οι ταινίες μιας εβδομάδας από τα κανάλια θα βρουν καταγεγραμμένες ασπρόμαυρες και έγχρωμες αποδείξεις της παρακμής, των τάσεων φυγής και της απομόνωσης από την πραγματικότητα του κόσμου όπου ζούμε. 

Σήμερα είμαστε πλούσιοι, χοντροί, άνετοι και αδιάφοροι. Έχουμε αναπτύξει αλλεργία στις δυσάρεστες και ενοχλητικές πληροφορίες. Τα μέσα ενημέρωσης αντικατοπτρίζουν αυτή την κατάσταση. 

Δεν ξέρω αν το έχετε καταλάβει αλλά είμαστε σε πολύ άσχημη θέση. Αυτή τη στιγμή, υπάρχει μια ολόκληρη γενιά που δεν ξέρει τίποτε άλλο εκτός από όσα βγαίνουν απ’ αυτό το κουτί! Αυτό το κουτί κάποιοι το έχουν Ευαγγέλιο, είναι η μοναδική συντροφιά τους. Όμως αυτό το κουτί είναι η πιο απίστευτη, διαολεμένη δύναμη αυτού του κόσμου και αλίμονό μας αν 2-3 οικογένειες ελέγχουν τα κανάλια, γιατί ποιος ξέρει τι περιττώματα θα πλασάρουν ως αλήθεια! 

Η τηλεόραση δεν είναι η αλήθεια! Η τηλεόραση, έτσι όπως την έχουν τα συμφέροντα και οι χορηγοί τους είναι ένα καταραμένο λούνα παρκ! Είναι ένα τσίρκο, ένα καρναβάλι, ένας περιοδεύων θίασος ακροβατών παραμυθάδων, χορευτών, τραγουδιστών, ζογκλέρ, φρικιών θηριοδαμαστών και ποδοσφαιριστών. Οπότε αν θέλετε την αλήθεια, πάτε στο Θεό. Πάτε στους γκουρού σας. Πάτε στους εαυτούς σας. Η TV θα σας πει αυτό που θέλετε να ακούσετε, συνέχεια ψέματα, σας λέει ό,τι σκατά θέλετε να ακούσετε, όλα αυταπάτες. Τίποτα από αυτά δεν είναι αληθινά! 

Όμως εμείς καθόμαστε εκεί, μέρα με τη μέρα, νύχτα με τη νύχτα. Όλων των ηλικιών, των φυλών, της καταγωγής. Κάνουμε ό,τι μας πει το κουτί! Ντυνόμαστε όπως το κουτί, τρώμε όπως το κουτί μεγαλώνουμε τα παιδιά μας και σκεφτόμαστε ακόμα όπως το κουτί. 

Μόνο αν αποτινάξουμε το πλεόνασμα λίπους και αναγνωρίσουμε ότι η τηλεόραση χρησιμοποιείται κυρίως για να μας αποσπάσει, να μας αποπλανήσει, να μας διασκεδάσει και να μας απομονώσει τότε η τηλεόραση και αυτοί που την χρηματοδοτούν αυτοί που την παρακολουθούν και αυτοί που εργάζονται σε αυτήν σως δουν μια εντελώς διαφορετική εικόνα, πριν είναι πολύ αργά. 

Μερικές φορές πρέπει να εξυψώνουμε την αξία των ιδεών και της πληροφόρησης. 

Ας ονειρευτούμε ότι κάθε Κυριακή βράδυ ο χρόνος που κανονικά καταλαμβάνει το Χ τηλεοπτικό σόου θα δίνεται στην έρευνα της εκπαίδευσης. Και μία ή δύο εβδομάδες αργότερα, ο χρόνος που κανονικά καταλαμβάνει το Υ τηλεοπτικό σόου θα αφιερώνεται στην εις βάθος μελέτη της Σύγχρονης Ιστορίας. 

Θα ζημιωνόταν η εταιρική εικόνα των χορηγών των εκπομπών; Θα ξεσηκωνόταν οι μέτοχοι με οργή και διαμαρτυρίες; Θα συνέβαινε τίποτα εκτός από το ότι μερικά εκατομμύρια ανθρώπων θα δεχόταν λίγη φώτιση για θέματα που μπορούν κάλλιστα να διαμορφώσουν το μέλλον της χώρας και επομένως το μέλλον των εταιρειών; 

Σε αυτούς που λένε, “Οι άνθρωποι δεν θα το έβλεπαν, δεν θα ενδιαφερόταν είναι πολύ αδιάφοροι, δεν ασχολούνται και είναι απομονωμένοι“… …μπορώ να πω μόνο αυτό: 

Υπάρχουν, σύμφωνα με τη γνώμη ενός δημοσιογράφου, σημαντικές ενδείξεις εναντίον αυτής της άποψης. Αλλά ακόμα κι αν έχουν δίκιο, τι έχουν να χάσουν; Γιατί, αν έχουν δίκιο και αυτό το εργαλείο δεν κάνει για τίποτα παρά μόνο για να διασκεδάζει, να ψυχαγωγεί και να απομονώνει τότε η οθόνη αναβοσβήνει τώρα και σύντομα θα δούμε ότι χάθηκε όλος ο αγώνας. 

Και όμως αυτό το εργαλείο μπορεί να διδάξει. Μπορεί να φωτίσει και μπορεί ακόμα και να εμπνεύσει. Αλλά μπορεί να τα κάνει μόνο όσο οι άνθρωποι είναι αποφασισμένοι να το χρησιμοποιήσουν γι’ αυτούς τους σκοπούς. 

Διαφορετικά, είναι απλά και μόνο καλώδια και λαμπάκια μέσα σε ένα κουτί και αν συνεχίσουμε όπως είμαστε τότε η ιστορία θα πάρει την εκδίκησή της, και η ανταπόδοση δεν θα είναι αργή και θα μας προφτάσει.

ΠΗΓΗ: stontoixo