Οι “φάρμες like” στο Facebook

Πώς μπορεί να αγοράσει κανείς ψεύτικα likes στο Facebook και followers στο Twitter; Το να έχεις πολλά likes ή followers τείνει να γίνει το νέο σύμβολο κοινωνικού στάτους. Ειδικά αν μέσω αυτού διογκώνεται και ο τραπεζικός σου λογαριασμός. Διασημότητες, επιχειρήσεις, ακόμη και το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ αποδεικνύεται πως έχουν αγοράσει likes και followers, μέσω παράκτιων εταιρειών.

Η λογική είναι απλή: το μέγεθος της αναγνωρισιμότητας και της δημόσιας αποδοχής, έτσι όπως φαίνεται από την κίνηση του λογαριασμού ενός εκάστου στα social media, δεν είναι αμελητέο γεγονός. Το κέρδος είναι σχεδόν άμεσο.

Μια πρόσφατη έρευνα του Associated Press έδειξε πως υπάρχει μια παγκόσμια φορά πλαστών κλικ, παρά την προσπάθεια των εταιρειών τεχνολογίας και της αστυνομίας να πατάξουν το φαινόμενο.

Το μικρό κόστος (μισό σεντ το κάθε κλικ) σε συνδυασμό με τα πολλαπλά οφέλη του αποδέκτη των κλικ, κάνει την αμυντική προσπάθεια, αρκετά προβληματική.

Οι Ιταλοί ερευνητές ασφάλειας και bloggers, Αντρέα Στρόπα και Κάρλα Ντε Μικέλι, εκτιμούν πως το 2013 για τους ψεύτικους followers στο Twitter δαπανήθηκαν περίπου 360 εκατ. δολάρια, ενώ περίπου 200 εκατ. δολάρια δόθηκαν για την εξασφάλιση πλαστών likes.

Από την μεριά τους τα social media καταβάλουν εργώδεις προσπάθειες για να καταστείλουν το φαινόμενο και να… καθαρίσουν το τοπίο. Το YouTube προσφάτως εξαφάνισε εκατομμύρια βίντεο που έδειχναν να έχουν «φουσκωμένα» views. Το ίδιο έκανε και η Google για εκείνους που παράγουν πλαστά κλικ για τις διαφημίσεις τους.

Εκκαθαρίσεις κάνει και το Facebook για να διώξει τους ψεύτικους λογαριασμούς. Η εκτίμηση είναι ότι από το 1,18 δισ. ενεργών χρηστών, τα 14.1α εκατ. είναι ψεύτικοι λογαριασμοί. Το αυτό συμβαίνει στο Twitter και στο LinkedIn. Οπου υπάρχει ψεύτικοι λογαριασμοί και αποκαλύπτονται, «σφραγίζονται» αυτομάτως.

Είναι χαρακτηριστικό πως μια πόλη επτά εκατ. κατοίκων, η Ντάκα στο Μπαγκλαντές, θεωρείται ένα κομβικό σημείο όπου έχει στηθεί μια τέτοια παράνομη επιχείρηση. Οπως αποδείχθηκε οι λογαριασμοί που φτιάχνονταν στην περιοχή δεν ήταν ψεύτικοι, απλώς οι χρήστες πληρώνονταν με το… κλικ σε συγκεκριμένες σελίδες.

Ετσι αποδείχθηκε πως η σελίδα για τον Μέσι, στην Ντάκα, έχει 51 εκατ. likes, τη στιγμή που στην επίσημη σελίδα του έχει 7.7 εκατ. likes.

Πρόβλημα αντιμετώπισε και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, που εμφανίζοταν δημοφιλές στο Κάιρο, μέσω αγορασμένων likes, ή η εταιρεία Burger King που ήταν ιδιαι8τέρως δημοφιλής στο Πανιστάν. Τι παράξενο που πρόσφατα άνοιξε στην περιοχή πολλά εστιατόρια.

Αλλη… επικίνδυνη περιοχή είναι η Ινδονησία, μια χώρα που έχει εμμονή με τα social media, κάτι που φέρνει αύξηση και σε παράνομες εταιρείες. Το όλο σύστημα, έτσι και αλλιώς, μοιάζει με Λερναία Υδρα.

Επιβεβαιώνεται για άλλη μια φορά πόσο ψεύτικο είναι το φαίνεσθαι και ότι για να δεις την Αλήθεια χρειάζεται να μπορείς να Β Λ Ε Π Ε Ι Σ να Δ Ι Α Κ Ρ Ι Ν Ε Ι Σ αλλά και να Διαφοροποιείς, γιατί τίποτε δεν είναι αυτό που φαίνεται και τίποτε αληθινό δεν κραυγάζει.

Επειδή είναι πολύ σημαντικά τα κοινωνικά δίκτυα για τις αυξήσεις των πωλήσεων, την δικτύωση και την προβολή των σοβαρών ανθρώπων του επιχειρείν, αυτά τα φαινόμενα είναι παραπλανητικά και μόνο ζημιά προκαλούν. Προσοχή λοιπόν και το διαδίκτυο απλά καθρεφτίζει την κοινωνία- πολιτισμό των ανθρώπων μιας και κοινωνικά- πολιτισμένοι άνθρωποι το έφτιαξαν και οι ίδιοι το διαχειρίζονται. Δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικό. Όπως δίνεται – όσοι δίνεται- προσοχή στο «πραγματικό» γίγνεσθαι την ίδια και μεγαλύτερη απαιτείται και στο «εικονικό»

Πληρώνοντας για ένα like: Η διαφήμιση μέσω Facebook έχει εξελιχθεί σε έναν από τους πιο δημοφιλείς τρόπους εξαγγελίας και προώθησης νέων προϊόντων, με τις περισσότερες εταιρίες να το θεωρούν αναπόσπαστο τμήμα της στρατηγικής τους στο μάρκετινγκ.

Το Facebook με τη σειρά του επικροτεί τις πρακτικές αυτές δίνοντας την ευκαιρία στους χρήστες να πατήσουν like στις σελίδες που τους ενδιαφέρουν και στη συνέχεια να ενημερώνονται για την πορεία των προϊόντων.

Στοχοποιώντας χρήστες ανάλογα με τα χαρακτηριστικά τους, προτείνει σελίδες που πιστεύει πως τους ταιριάζουν καλύτερα και για αυτή την υπηρεσία αμείβεται αδρά από τις εταιρίες που το χρησιμοποιούν ως μέσο προώθησης.

Υπάρχει ωστόσο και ένας ακόμη τρόπος προώθησης μέσω Facebook ο οποίος έχει αρχίσει να εξελίσσεται τα τελευταία χρόνια και αφορά στα like επί πληρωμή. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω από«φάρμες like», μια υπηρεσία που πωλούν διάφοροι ιστότοποι στους ενδιαφερόμενους και υπόσχεται ένα συγκεκριμένο αριθμό likes στη σελίδα τους.

Καθώς λίγα ήταν γνωστά για το πώς λειτουργούν αυτές οι φάρμες, ο Εμιλιάνο ντε Κριστοφάρο από το πανεπιστήμιο UCL του Λονδίνου και οι συνεργάτες του αποφάσισαν να κάνουν την πρώτη συστηματική προσπάθεια για να κατανοήσουν τον τρόπο λειτουργίας τους και εάν επρόκειτο για ανθρώπινους χρήστες ή για bots όπως αποκαλούνται τα προγράμματα υπολογιστή που επιτελούν αυτόματες λειτουργίες στο διαδίκτυο.

Η μέθοδος που ακολούθησαν ήταν να κατασκευάσουν δεκατρείς σελίδες στο Facebook με τη γενική περιγραφή «Εικονικός Ηλεκτρισμός» αλλά χωρίς κανένα περιεχόμενο πέρα από την προτροπή «Αυτή δεν είναι αληθινή σελίδα, παρακαλούμε να μην της κάνετε like».

Στη συνέχεια ακολούθησαν δύο πρακτικές: για τις πέντε από τις σελίδες χρησιμοποίησαν τις διαφημίσεις μέσω του Facebook (Ads στην τιμή των 5 ευρώ την ημέρα) ώστε να προκύψουν επισκέψεις στις σελίδες αυτές. Η κάθε καμπάνια ορίστηκε για ξεχωριστές γεωγραφικές περιοχές: τις ΗΠΑ, τη Γαλλία, την Ινδία, την Αίγυπτο και μία για όλο τον κόσμο. Για τις υπόλοιπες οχτώ σελίδες ενοικιάστηκαν υπηρεσίες από τις πιο γνωστές φάρμες like που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο. Οι φάρμες κόστισαν στους ερευνητές από 55 έως 150 ευρώ, και εγγυόνταν 1.000 likes τις επόμενες 15 ημέρες.

Τα αποτελέσματα είναι άκρως ενδεικτικά, όπως περιγράφουν στην έρευνα τους οι επιστήμονες: η πρώτη μέθοδος απέφερε 32 likes από τις ΗΠΑ, 44 από τη Γαλλία, από 500 για την Ινδία και την Αίγυπτο και επίσης 500 για τη παγκόσμια διαφημιστική καμπάνια, τα περισσότερα εκ των οποίων από την Ινδία. Οι χρήστες που έκαναν τα like είχαν κατά μέσο όρο περισσότερους από 300 φίλους κάτι που συμφωνεί και με το παγκόσμιο μέσο όρο, ήταν όμως επιφανείς «likers» έχοντας μεταξύ 600 και 1000 likes σε αντίστοιχες σελίδες, όταν ο μέσος όρος για ένα χρήστη είναι 40.

Τα ευρήματα από τις φάρμες των like είναι ακόμη πιο περίεργα καθώς ενώ στη διαφημιστική καμπάνια μέσω Facebook τα likes ήταν ισοκατανεμημένα με το χρόνο, οι φάρμες παρήγαγαν likes μαζικά. Μία από τις φάρμες για παράδειγμα έδωσε 700 likes τις πρώτες τέσσερις ώρες και στη συνέχεια κανένα άλλο, κάτι που σημαίνει πως πρόκειται κατά πάσα πιθανότητα για αυτοματοποιημένα προφίλ (bots) που κάνουν τυφλά like. Οι υποτιθέμενοι χρήστες μάλιστα έχουν στο λογαριασμό τους έναν πολύ μεγάλο αριθμό από likes της τάξεως των 1200-1800.

Οι ερευνητές υποστηρίζουν πως τα αποτελέσματα αυτά κάνουν πασιφανές το γεγονός πως τα περισσότερα από τα likes είναι ψεύτικα και δεν ανταποκρίνονται σε πραγματικούς ανθρώπους. Επισημαίνουν επίσης το γεγονός πως παρόλο που το Facebook θα ήταν σε θέση να εμποδίσει αυτές τις τακτικές, δε φαίνεται να επιθυμεί να το κάνει.

Καταλήγουν ωστόσο πως αυτό δε σημαίνει πως δεν είναι αποδοτική μία διαφημιστική καμπάνια στο εν λόγω μέσο, όμως θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και αυτές οι παράμετροι στην αξιολόγησή της απόδοσής της.

Δείτε κι ένα σχετικό ντοκιμαντέρ