Ο Μίκης “της παγωνιάς αητόπουλο της ερημιάς γεράκι”

Γράφει ο Πάνος Σαββόπουλος

Το στιχάκι «της παγωνιάς αητόπουλο της ερημιάς γεράκι», από το τραγούδι “Σε πότισα ροδόσταμο” (1959) που το υπογράφει ο Μίκης, δεν μπήκε καθόλου τυχαία, ως τίτλος του σημερινού σημειώματος. Θεωρώ ότι περιγράφει (άθελα του στιχουργού Νίκου Γκάτσου), τα δύο σημαδιακά χαρακτηριστικά της ζωής του Μίκη, σε σχέση με τρίτους! Η “παγωνιά”, είναι η ψυχρή απόσταση που κρατούσε πάντα κάθε ελληνική εξουσία, απέναντι στον Μίκη!

Και τί να… πρωτοξεχάσω; Λοιπόν, εξουσίες πολιτικές, κομματικές, στρατιωτικές, θρησκευτικές, αστυνομικές, δικαστικές, οικονομικές, εμπορικές, καλλιτεχνικές (δηλαδή πολιτισμού) και δεν πάω σε παρακατιανά “φίδια”. Μία παγωμένη αδιαφορία έβγαινε απ’ όλους αυτούς απέναντι στον Μίκη, μάλιστα οι περισσότεροι ούτε το κάλυπταν καν! Γιατί ψυχρή αδιαφορία; Μα γιατί δεν τον είχαν του χεριού τους, δεν τον έφταναν σε τίποτα –ούτε στο νυχάκι του ποδαριού του– και το κυριότερο γιατί ήταν παγκόσμιος και ογκόλιθος σε σύγκριση μ’ αυτούς, που ένιωθαν σαν ευκαιριακό “χαλίκι Α3”!

Ο Μίκης όμως ήταν “της παγωνιάς αητόπουλο” και πετούσε ελεύθερα! Η “ερημιά” (που λέει το στιχάκι), είναι η ερημιά πο ένιωθε ο ίδιος ο Μίκης, γιατί ζούσε σε μία άλλη διάσταση του χώρου και του χρόνου, σε σχέση με τους κοινούς ανθρώπους και εκεί ήταν μόνος! Φαντάζομαι (είναι δική μου η σκέψη) ότι ίσως να μην ήταν και τόσο πολύ “απών” από τα παιδιά του (κάτι που φαίνεται σ’ αυτά…). Δηλαδή, να ήταν σωματικά παρών, αλλά ψυχικά σε άλλες διαστάσεις, άρα απών. Στον κόσμο του, λοιπόν, όπως άλλωστε και κάποιες άλλες τεράστιες προσωπικότητες.

Το καταλάβαινε κι ο ίδιος ότι ήταν σε άλλη “διάσταση’ και γι’ αυτό, όχι σπάνια, χαμήλωνε τα φτερά του για να νιώσει ότι βρισκόταν σε κοινωνία ανθρώπων! Έτσι, μεταμορφωνόταν σε “γεράκι” και γινόταν βουλευτής, υπουργός (του Μητσοτάκη), διαβάτης στα “σοκάκια’ του ΚΚΕ κι έτριβε την πλάτη του στον ασβέστη των τοίχων της “ΑΕ 5%”, επειδή έτυχε μικρό παιδάκι να βρει στο δρόμο ένα μπρελόκ με σήμα ένα σφυροδρέπανο, το οποίο του άρεσε και το κράτησε. Μάλιστα, ο Μίκης το πήρε και μαζί του όταν …την έκανε πριν ακριβώς ένα χρόνο!

Ο Μίκης ξεχάστηκε από τις εξουσίες

Πέρασε ένας χρόνος απουσίας του Μίκη! Σ’ αυτόν το χρόνο είδαμε όλο το κρατικό σύστημα να ασχολείται με ευκαιριακά, πονηρά και κυρίως υλικά θέματα, αλλά δεν ασχολήθηκε να κάνει το ελάχιστο για τον Μίκη, π.χ. να μετονομάσει τη “Λεωφόρο Συγγρού” σε “Λεωφόρο Μίκη” ή τελοσπάντων μία λεωφόρο. Δεν θα χρειαζόταν καν το “Θεοδωράκης”, αφού και οι περισσότεροι ξένοι, “Μίκη” τον λένε.

Είναι μεγάλη ντροπή να έχουμε το όνομα του Συγγρού σε έναν απ’ τους κύριους δρόμους της Αθήνας. Κι αν νομίζετε ότι υπερβάλλω, ψάξτε στο κινητό ή στο laptop τα “Λαυρεωτικά” και το όνομα “Ανδρέας Συγγρός”. Α, ήταν και φίλος πρωθυπουργού… Γιατί δηλαδή, στις μέρες μας τί γίνεται; Ευτυχώς, που υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι (και γνωρίζω αρκετούς τέτοιους), οι οποίοι την λεωφόρο της ψυχής τους, την έχουν ονομάσει, ήδη από νέοι, “Λεωφόρο Μίκη”! Ασχολούμαστε με ευκαιριακά πράγματα κι όχι με αιώνιες σκέψεις και με αιώνια σύμβολα. Ο Μίκης ήταν από πολύ νέος, ένα αιώνιο σύμβολο, αλλά ελάχιστοι μπορούσαν να τον καταλάβουν, γιατί δυστυχώς ήταν τόσο ολίγοι και εγωιστές, που δεν μπορούσαν να δουν πέρα από τη μύτη τους και κυρίως να αποδεχτούν κάποιον πολύ ανώτερό τους…

Μίκης: Στο παζάρι του ληστή πούλησα τα δάκρυά μου!

Ο Μίκης είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο στη μουσική και βέβαια (επειδή δε μασάω τα λόγια μου, όπως οι εξουσιαστές), δεν τον συγκρίνω με τους μετρ της κλασικής μουσικής, εννοώντας ότι τον βάζω πολύ πιο ψηλά απ’ αυτούς! Έχω τους λόγους μου: Κανένας μετρ δεν τον φτάνει στην ποικιλία της δημιουργίας! Οι κλασικοί (έγραψαν και έξοχα έργα στο είδος τους, έξω απ’ τα κουραστικά τους) συνέθεσαν πολύ “περιορισμένης ποικιλίας” έργα και σε πολύ αυστηρά συγκεκριμένες εποχιακές φόρμες, χωρίς καμία απελευθέρωση από κανόνες.

Ο Μίκης “μιλούσε” και με στίχους μελοποιημένους, στίχους δικούς του ή άλλων, κάτι το οποίο δεν έκαναν οι κλασικοί μετρ! Ας άκουγα μελοποιημένο από τον Μότσαρτ, ένα στιχάκι του τύπου «Στο παζάρι του ληστή πούλησα τα δάκρυά μου!» και τί στον κόσμο! Αρέσει, δεν αρέσει, η αλήθεια είναι ότι οι κλασικοί ήταν “μουγγοί”! Αμ, το άλλο; Ο Μίκης απευθύνονταν σε όλο το σύμπαν, ενώ οι κλασικοί ούτε στο 5% παγκοσμίως! Ξέρω, ότι με πιστεύετε, αλλά κάποιοι άπιστοι Θωμάδες όταν το ψάξουν δε θα βρουν ούτε το 5%…

Οι κλασικοί μετρ, έγραφαν μόνο μουσική, τη στιγμή που ο Μίκης ήταν συνθέτης, στιχουργός, συγγραφέας, φιλόσοφος, πολιτικός, ανθρωπιστής, ειρηνιστής, διεθνιστής, περιζήτητος στις παρέες, χιουμορίστας, να μην πιάσω τα ερωτικά του… Οι κλασικοί μετρ, παρεπιδημούσαν γλείφοντας σκληρές εξουσίες, που με σύγχρονους όρους θα τις λέγαμε δεσποτικές και απάνθρωπες. Ούτε σκέφτηκαν ποτέ, οι μετρ, τον λαουτζίκο και πώς περνούσε! Ο Μίκης, ο λαϊκός, έβγαζε το “ψωμί” του μόνος του… Έχω κι άλλα να πω, αλλά σέβομαι τον χώρο!

Ici Athéna! Je suis Mikis! Que fais-tu mon ami François?

Δεν ξέρω πόσοι άνθρωποι στον κόσμο, θα μπορούσαν να πάρουν τηλέφωνο, οποιαδήποτε στιγμή, δύσκολες φυσιογνωμίες αλλά μεγάλες, όπως για παράδειγμα ο Μιτεράν ή ο Φιντέλ! Να απαντήσουν οι άλλοι και να έχουν μία ευχάριστη συζήτηση που δεν θέλουν να τελειώσει ποτέ κι όχι να συζητάνε για πολέμους και οικονομικές καταστροφές! Αυτό δείχνουν και οι συναντήσεις που είχε ο Μίκης με τους δύο συγκεκριμένους.

Στο Βραχάτι, είδα στο σπίτι του Μίκη, στο ισόγειο, το απλό μονό κρεβατάκι, στο οποίο κοιμήθηκε ο Μιτεράν… (Είπε ό,τι του άρεσε η απλότητα…). Ποιος πρωθυπουργός δικός μας, ή τέλος πάντων, ποιος άλλος Έλληνας, πλην Μελίνας, μπορούσε να έχει τέτοια τύχη; Ή, να διοργανώσει για χάρη του, ο Κάστρο, τριήμερη απόδραση στη …ζούγκλα; Μην εκνευρίζεστε εσείς οι “οπαδοί”… Κα-νέ-νας! Θέλω να τελειώσω αυτό το σημείωμα, με μία πρόταση. Συγκεκριμένα: Μην μιλάτε ή μην κρίνετε τον Μίκη με “έννοιες” και “λέξεις” που χρησιμοποιείτε στην καθημερινότητα, για τον πολύ κόσμο! Αλλά βέβαια θα χρειαστεί πρώτα, να τον κατανοήσετε, τον Μίκη. Να τον κατανοήσετε μέσα από το έργο του. Καλή σας επιτυχία, με τις ευχές μου!