Μια ευχάριστη έκπληξη

 

Γράφει ο Γιώργος Γιαννουλόπουλος

Η επέτειος είναι μια αφορμή να θυμηθούμε ένα γεγονός που θεωρούμε σημαντικό. Κι αυτή η κατά κανόνα μουσειακή και ρηχή προσέγγιση το μετατρέπει σε κοινοτοπία, η οποία μας ενώνει επειδή όλοι μάθαμε να το διαβάζουμε με τον ίδιο τρόπο. Αν το καλοσκεφτούμε ωστόσο, τα πιο σημαντικά πράγματα είναι εκείνα που δεν ξέρουμε ακριβώς τι σημαίνουν.

Απ’ ό,τι μαθαίνω, ο εορτασμός των διακοσίων χρόνων από την κήρυξη της Επανάστασης του ’21 περιλαμβάνει μια ατέλειωτη σειρά εκδηλώσεων πάσης φύσεως που δεν έχω τον χρόνο (ή τη διάθεση, για να είμαι ειλικρινής) να τις παρακολουθήσω. Ετυχε όμως να πάρει το μάτι μου μια σειρά, η οποία μεταδίδεται από την ΕΡΤ, με τον τίτλο «Γιατί ’21 - 12 ερωτήματα». Και το μάτι μου σταμάτησε σε αυτήν επειδή, σε αντίθεση με την κονσερβαρισμένη επετειακή τελετουργία, όπου η εθνική ομοφωνία μάς επιβάλλει να μηρυκάζουμε τις ήδη γνωστές απαντήσεις, έβαζε ερωτηματικό εκεί που μας δασκάλεψαν να βάζουμε τελεία.

Δεν το μετάνιωσα. Εχοντας δει όλα τα μέχρι σήμερα επεισόδια σας τη συνιστώ ανεπιφύλακτα. Οχι γιατί θα μάθετε την «αλήθεια» για την Επανάσταση του ’21 και για το τι συνέβη από τότε μέχρι σήμερα, αλλά επειδή θα δείτε πώς πρέπει να ψάχνουμε γι’ αυτήν, έχοντας πλήρη επίγνωση ότι δεν θα τη βρούμε. Διότι η σωστή απάντηση σε ένα ερώτημα δεν είναι εκείνη που κλείνει ένα θέμα αλλά εκείνη που το ανοίγει σε περαιτέρω ερωτήματα.

Λόγω επαγγελματικής διαστροφής, πρόσεξα ιδιαίτερα το «στήσιμο» του κάθε επεισοδίου. Εννοώ το πώς προκύπτει το τελικό συνολικό αποτέλεσμα από το δέσιμο των επιμέρους στοιχείων. Οι πολυφωνικές παρεμβάσεις είναι σύντομες και περιεκτικές, ο ρυθμός, αυτό το «κάτι» που δύσκολα ορίζεται αλλά έχει τεράστια σημασία, εκδιπλώνει την αφήγηση με τον σωστό βηματισμό, ο ρόλος των δύο παρουσιαστών, της Μαριλένας Κατσίμη και του Πιέρρου Τζανετάκου, είναι διακριτικός και στο ίδιο μέτρο αναγκαίος και τόσα άλλα, από τα οποία θα διαλέξω ένα που θεωρώ πολύ σημαντικό και κυρίως σπανιότατο στην ελληνική τηλεόραση: την πλήρη απουσία ρητορείας, πλατειασμού και πάνω απ’ όλα φλυαρίας.

Δυστυχώς, στις περισσότερες εκπομπές, ακόμα και στα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων που υποτίθεται ότι παρουσιάζουν γεγονότα, ένα μεγάλο ποσοστό λέξεων θα μπορούσαν και θα έπρεπε να παραλειφθούν διότι δεν σημαίνουν τίποτα. Απλώς λειτουργούν ως «γεμίσματα» που παρατείνουν τον χρόνο ομιλίας. Φυσικά αυτό δεν συμβαίνει πάντα· φωτεινές εξαιρέσεις υπάρχουν, αλλά είναι λίγες.

Μια και μιλάμε για τηλεόραση, ας δούμε και μια άλλη πτυχή του προβλήματος. Πολλά έχουν κατά καιρούς ειπωθεί για την ΕΡΤ. Και πολλά εξ αυτών όχι καλά. Αποψη κατασταλαγμένη δεν έχω, πέραν του να πω ότι αν η εκάστοτε κυβέρνηση διόρθωνε αυτά που με πόσο πάθος κατήγγελλε όταν ήταν στην αντιπολίτευση, η ΕΡΤ θα ήταν σήμερα πολύ καλύτερη και σίγουρα πιο «αντικειμενική», ό,τι και να σημαίνει ο όρος.

Αλλά όπως και να ’χει το πράγμα, η ΕΡΤ δεν συγκρίνεται με τα ιδιωτικά κανάλια, όπου, για να θυμηθούμε μια ρήση του Ουμπέρτο Εκο, ισχύει ο νόμος της βαρύτητας, με την έννοια ότι το επίπεδό τους τείνει εκ φύσεως να πέφτει όλο και πιο χαμηλά. Επιπλέον, ας μην ξεχνάμε ότι η ΕΡΤ, με τις όποιες αδυναμίες της, είναι δημόσιο αγαθό. Εχοντας πλήρη επίγνωση πως στην Ελλάδα διάφορα δημόσια αγαθά εκμαυλίστηκαν πρώτα από εκείνους που υποτίθεται ότι τα υπερασπίζονταν για να γίνουν εύκολη λεία για όσους πιστεύουν ότι οι ιδιωτικοποιήσεις θεραπεύουν πάσαν νόσον, οφείλουμε να τα προφυλάξουμε και για να προφυλάξουμε πρέπει πρώτα να τα βελτιώσουμε. Κι αν μερικές φορές μας ενοχλεί, και δικαίως, η ΕΡΤ, η λύση δεν είναι να αλλάξουμε κανάλι γιατί εκεί η κατάσταση είναι τρισχειρότερη. Να γιατί εκπομπές σαν το «Γιατί ’21; -12 ερωτήματα» μας δείχνουν τον δρόμο.

Και κάτι τελευταίο που θα σας φανεί άσχετο αλλά δεν είναι. Οταν άνοιξε το Κέντρο Νιάρχος στον παλιό Ιππόδρομο μίλησα με πολλούς που το είχαν δει. Ολοι ενθουσιασμένοι. Και επίσης όλοι, αν και δεν γνωρίζονταν μεταξύ τους, μου είπαν επί λέξει την εξής φράση: «Νομίζεις ότι δεν βρίσκεσαι στην Ελλάδα!». Το τι σημαίνει αυτό για το πώς διαβάζουμε τον συλλογικό εαυτό μας είναι μεγάλη συζήτηση αλλά όχι της παρούσης. Βλέποντας όμως την εκπομπή τη Μαριλένας Κατσίμη και του Πιέρρου Τζανετάκου η αντίδρασή μου ήταν ακριβώς η ίδια. Νόμιζα ότι δεν βρισκόμουν στην Ελλάδα.

από efsyn