Η (αυτο)κριτική της επιστήμης

 Περιεχόμενο του παρόντος αφιερώματος είναι δύο ενδεικτικά κείμενα του βιβλίου «Η (αυτο)κριτική της επιστήμης» που επιμελήθηκαν οι Αλαίν Ζωμπέρ και Ζαν-Μάρκ Λεβύ-Λεμπλόν. Το βιβλίο κυκλοφόρησε στη Γαλλία το 1969 και στη χώρα μας εκδόθηκε το 1973 από τις εκδόσεις Βέργος. Το βιβλίο αυτό απηχεί μια ζωντανή κινηματική κριτική της επιστήμης και του ρόλου της στις τότε συνθήκες, του τρόπου οργάνωσής της και τη συνειδητοποίηση των λειτουργών της για τους στόχους και τους σκοπούς της. Έχουν μεσολαβήσει 50 χρόνια, μισός αιώνας από τότε… Πολλά έχουν αλλάξει αλλά και πολλά έχουν μείνει ίδια και επαυξημένα.

Η θύελλα που ξέσπασε σε ολόκληρο τον κόσμο και συμβολικά ονομάζεται «68», αγκάλιασε πολλούς τομείς της κοινωνικής ζωής και επηρέασε βαθιά και τον επιστημονικό κόσμο. Τόσο στη Δύση όσο και στην Κίνα αναπτύχθηκαν κινήματα και απόψεις που αμφισβήτησαν ταμπού που κυριαρχούσαν.

Ο επιστημονισμός και ο τεχνοκρατισμός είχαν κυριαρχήσει και πρόβαλλαν σαν θεότητα την ΕπιστημονικοΤεχνική Επανάσταση (ΕΤΕ). Ο θετικισμός και ο νεοθετικισμός είχαν επιτεθεί με σφοδρότητα ενάντια στη φιλοσοφία και την ιδεολογία, γιατί έβλαπταν την επιστήμη και την κοινωνία. Η σύγκλιση των κορυφών (ΗΠΑ και ΕΣΣΔ) στο πεδίο της ΕΤΕ αφόπλιζε το εργατικό και χειραφετητικό κίνημα. Η επιστήμη ήταν κάτι ουδέτερο, ανέγγιχτο, οι ιδέες της «προόδου» και της «ανάπτυξης» αποκτούσαν μια εκπληκτική ουδετερότητα ως προς την κοινωνική εξέλιξη και τις κοινωνικές σχέσεις, η θεωρία των παραγωγικών δυνάμεων, δηλαδή ο παραγωγικισμός και η υποταγή στην ανάπτυξη της σχέσης κεφάλαιο, αποτελούσαν κοινό τόπο για τους κυρίαρχους.

Διαβάστε την συνέχεια στο edromos