Το υπουργείο Υγείας, τα τεστ και ο... Γκίκας - Αμηχανία και μισόλογα από την κυβέρνηση για το ζήτημα των τεστ ανίχνευσης του κορωνοϊού

 

Γράφει ο Δημήτρης Χρυσικόπουλος

Μείζον ζήτημα πολιτικής και ηθικής τάξης, αλλά και σχετικό με τον τρόπο με τον οποίο η κυβέρνηση αντιμετωπίζει την πανδημία της Covid-19, προκύπτει μετά την αποκάλυψη ότι η 1η Υγειονομική Περιφέρεια καλούσε δημόσια νοσοκομεία να στείλουν τα τεστ για Covid-19 σε συγκεκριμένο ιδιωτικό διαγνωστικό εργαστήριο, επιστημονικός συνεργάτης του οποίου ήταν, μέχρι λίγο πριν αναλάβει την ενημέρωση σχετικά με την πορεία της πανδημίας στην Ελλάδα, o Γκίκας Μαγιορκίνης.

Η αποκάλυψη της εφημερίδας «Αυγή» ήλθε λίγες μέρες μετά το έτερο σοβαρό ζήτημα που είχε προκύψει με τα τεστ για την Covid-19, όταν αποκαλύφθηκε ότι το Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας (ΕΚΕΑ) και το Εργαστήριο Μικροβιολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ είχαν «ξεμείνει» από αντιδραστήρια για τα τεστ, με αποτέλεσμα να αδυνατεί να επιτελέσει το έργο του ελέγχου της διασποράς του SARS-CoV-2 στην κοινότητα.

Το ιστορικό

Στις αρχές Σεπτεμβρίου αποκαλύφθηκε ότι ΕΚΕΑ και ΕΚΠΑ αδυνατούν να συνεχίσουν να κάνουν μοριακό τεστ ανίχνευσης PRC για κορωνοϊό λόγω έλλειψης αντιδραστηρίων. Σημειώνεται ότι έως εκείνη την ώρα το ΕΚΕΑ, σύμφωνα με την ΠΟΕΔΗΝ, πραγματοποιούσε περίπου 4.000 έως 6.000 τεστ ημερησίως και σήκωνε τον μεγαλύτερο όγκο της δραστηριότητας αυτής στη χώρα.

Παράλληλα αποκαλύφθηκε από την ΠΟΕΔΗΝ ότι και άλλα δημόσια νοσοκομεία, όπως το ΑΧΕΠΑ στη Θεσσαλονίκη, που διέθεταν μοριακό αναλυτή, είχαν περιορισμένη δυνατότητα ελέγχων λόγω έλλειψης αντιδραστηρίων.

Λίγες μέρες αργότερα, η «Αυγή» και η «Εφημερίδα των Συντακτών» αποκάλυψαν έγγραφο της 1ης ΥΠΕ, σύμφωνα με το οποίο ζητείται από τους διοικητές των υγειονομικών δομών της πρώτης Υγειονομικής Περιφέρειας της χώρας να διερευνήσουν τη σύναψη συμβάσεων με συγκεκριμένο ιδιωτικό διαγνωστικό όμιλο, ο οποίος εμφάνιζε τον επίκουρο καθηγητή Επιδημιολογίας – και αντικαταστάτη του Σωτήρη Τσιόδρα ως εκπροσώπου της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων στην ενημέρωση για την πορεία του κορωνοϊού στη χώρα – Γκίκα Μαγιορκίνη ως επιστημονικό υπεύθυνο.

Οι αντιδράσεις

Η αποκάλυψη αυτή, σε συνδυασμό με την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στα δημόσια εργαστήρια που ελέγχουν τα τεστ για Covid-19, προκάλεσε πολιτική θύελλα. Ο τομεάρχης Υγείας του ΣΥΡΙΖΑ Ανδρέας Ξανθός έκανε λόγο για «προφανή διαχειριστική ανεπάρκεια, έλλειψη επιτελικού σχεδιασμού και ανικανότητα έγκαιρης προμήθειας αντιδραστηρίων για τα δημόσια εργαστήρια» και ζήτησε τις παραιτήσεις των υπευθύνων, αλλά και του Γκ. Μαγιορκίνη από την Επιτροπή. 

Παρόμοιες αντιδράσεις καταγράφονται και από την ελάσσονα αντιπολίτευση, αλλά και από τις συνδικαλιστικές οργανώσεις των εργαζομένων στον χώρο της Υγείας.

Μάλιστα, το θέμα έφερε στη Βουλή και ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας, κατά την προ ημερησίας διατάξεως συζήτηση για την πανδημία της Covid-19, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «τα τεστ που γίνονται σε ιδιωτικά κέντρα τα πληρώνει ο κόσμος από την τσέπη του διπλά και τριπλά» και προσθέτοντας ότι «ο στόχος μάλλον ήταν να σπρώξετε τον κόσμο σε ιδιωτικά κέντρα»

Οι δικαιολογίες

Από την πλευρά του, ο διοικητής της 1ης ΥΠΕ, μιλώντας στην «Εφημερίδα των Συντακτών», «έδειξε» το υπουργείο Υγείας ως «υπεύθυνο» για τον «φαβοριτισμό» προς τον συγκεκριμένο όμιλο, λέγοντας ότι «υπήρξε καθοδήγηση από το υπουργείο Υγείας να διοχετευτούν τα τεστ στον συγκεκριμένο διαγνωστικό όμιλο. Το υπουργείο πραγματοποίησε τη διαπραγμάτευση».

Επιπλέον εξήγησε ότι «είχα δύο επιλογές: ή να υλοποιήσω την εντολή άνωθεν ή να αναζητήσω εργαστήρια μέσω των προβλεπόμενων διαδικασιών. Προτίμησα να υλοποιήσω την εντολή λόγω του ότι τα δείγματα έχουν συγκεκριμένο χρόνο ζωής και αυτή τη στιγμή εκατοντάδες λιμνάζουν επί ημέρες στα ψυγεία των νοσοκομείων και των Κέντρων Υγείας Αττικής».

Όσον αφορά την εμπλοκή του Μαγιορκίνη στην υπόθεση, ο ίδιος δήλωσε άγνοια για τα γεγονότα, λέγοντας, μάλιστα, ότι απουσίαζε από την Αθήνα για διακοπές, ενώ για τη συνεργασία του με τον όμιλο διευκρίνισε ότι διήρκεσε περίπου τρία χρόνια και ότι τη διέκοψε ο ίδιος στα τέλη Αυγούστου, προκειμένου να μην υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων, αφού θα αναλάμβανε την ενημέρωση του κοινού για την πορεία της πανδημίας στη χώρα.

Τέλος, από την πλευρά του υπουργείου, απαντώντας σε σχετική ερώτηση για τη συνεργασία με ιδιωτικό όμιλο, ο υφυπουργός Υγείας Βασίλης Κοντοζαμάνης περιορίστηκε να πει ότι «κάνουμε χρήση όλων των διαθέσιμων πόρων, τόσο δημόσιων όσο και του ιδιωτικού τομέα, για να εξασφαλίσουμε τα τεστ αλλά στο χαμηλότερο δυνατό κόστος».

Πρόσθεσε δε ότι το κόστος για τη διεξαγωγή του εργαστηριακού ελέγχου στον ιδιωτικό τομέα είναι ενιαίο για το κράτος με κοινό τιμολόγιο και ότι το κόστος αυτό είναι πολύ μικρότερο σε σχέση με την αρχή της πανδημίας, αν και δεν εξήγησε γιατί επελέγη η προώθηση του συγκεκριμένου ομίλου.

Η ουσία

Η υπόθεση – παρά την προσπάθεια της κυβέρνησης να «σφυρίξει λήξη» – δεν φαίνεται να τελειώνει εδώ, καθώς το ζήτημα της προετοιμασίας για το δεύτερο κύμα του κορωνοϊού στη χώρα παραμένει στον αέρα. Είναι χαρακτηριστικό ότι η ΠΟΕΔΗΝ σε ανακοίνωσή της υπογραμμίζει πως:

Το ΕΚΕΑ «από 8.9 θα προμηθευτεί αντιδραστήρια και θα εξετάζει 1.000 δείγματα ημερησίως από 4.000 με 6.000 που εξέταζε έως τώρα. Πρέπει με παρέμβαση του υπουργείου Υγείας να προμηθευτεί μεγαλύτερο αριθμό αντιδραστηρίων και να διενεργεί τον ίδιο και μεγαλύτερο αριθμό ελέγχων».

Επιπλέον τονίζει ότι «τα νοσοκομεία αναγκάζονται πια να στέλνουν τα δείγματα στον ιδιωτικό τομέα με κόστος 40 έως 60 ευρώ το ένα και με μεγάλη καθυστέρηση στην έκδοση των αποτελεσμάτων. Αυτά σημαίνουν μεγαλύτερη διασπορά στα νοσοκομεία, καθυστέρηση επεμβάσεων, περισσότερο κόστος, λιγότερο έλεγχο στην κοινότητα».

Ταυτόχρονα το ζήτημα της σύγκρουσης συμφερόντων ανέδειξε εκ νέου ο Α. Ξανθός υπογραμμίζοντας πως «ο κ. Μαγιορκίνης είναι αυτονόητο ότι δεν μπορεί να παραμένει μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων. (...) Και, κυρίως, το υπουργείο Υγείας πρέπει να περιφρουρήσει το κύρος και την αξιοπιστία της επιστημονικής κοινότητας με θεσμοθέτηση πολύ αυστηρών προβλέψεων για ενδεχόμενη σύγκρουση συμφερόντων των μελών της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων».

από topontiki