Ο νέος φόβος για την Κίνα

 Γράφει ο Fareed Zakaria

Τον Φεβρουάριο του 1947, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Χάρι Τρούμαν, συναντήθηκε με τους ανώτερους συμβούλους του επί της εξωτερικής πολιτικής, τον George Marshall και τον Dean Acheson, και μια χούφτα ηγέτες του Κογκρέσου. Το θέμα ήταν το σχέδιο της διοίκησης να βοηθήσει την ελληνική κυβέρνηση στον αγώνα της ενάντια στην κομμουνιστική εξέγερση.

Ο Μάρσαλ και ο Άτσεσον παρουσίασαν την υπόθεσή τους για το σχέδιο. Ο Arthur Vandenberg, πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας, άκουσε προσεκτικά και έπειτα προσέφερε την υποστήριξή του με μια προειδοποίηση. «Ο μόνος τρόπος για να πάρεις αυτό που θέλεις», φέρεται να είπε στον πρόεδρο, «είναι να κάνεις μια ομιλία και να κατατρομάξεις την χώρα».

Επισκέπτες μπροστά από μια φωτογραφία του Xi στο Εκθεσιακό Κέντρο του Πεκίνου, τον Σεπτέμβριο του 2019. Jason Lee / Reuters

------------------------------------------------

Τους επόμενους μήνες, ο Τρούμαν έκανε ακριβώς αυτό. Μετέτρεψε τον εμφύλιο πόλεμο στην Ελλάδα ως δοκιμή της ικανότητας των Ηνωμένων Πολιτειών να αντιμετωπίσουν τον διεθνή κομμουνισμό. Αναθυμούμενος την εκτατική ρητορική του Τρούμαν σχετικά με την παροχή βοήθειας στις δημοκρατίες οπουδήποτε, οποτεδήποτε, ο Άτσεσον ομολόγησε στα απομνημονεύματά του ότι η διοίκηση είχε κάνει ένα επιχείρημα «καθαρότερο από την αλήθεια» (“clearer than truth”).

Κάτι παρόμοιο συμβαίνει σήμερα στην αμερικανική συζήτηση για την Κίνα. Μια νέα συναίνεση, που περιλαμβάνει και τα δύο κόμματα, το στρατιωτικό κατεστημένο και βασικά στοιχεία των μέσων μαζικής ενημέρωσης, υποστηρίζει ότι η Κίνα αποτελεί πλέον ζωτική απειλή για τις Ηνωμένες Πολιτείες τόσο οικονομικά όσο και στρατηγικά, ότι η πολιτική των ΗΠΑ απέναντι στην Κίνα είχε αποτύχει, και ότι η Ουάσινγκτον χρειάζεται μια νέα, πολύ πιο σκληρή στρατηγική για να την ανασχέσει. Αυτή η συναίνεση έχει μετατοπίσει την στάση του κοινού προς μια σχεδόν ενστικτώδη εχθρότητα: Σύμφωνα με δημοσκοπήσεις, το 60% των Αμερικανών έχουν τώρα μια δυσμενή άποψη για την Λαϊκή Δημοκρατία, σε ύψος ρεκόρ από τότε που το ερευνητικό κέντρο Pew άρχισε να υποβάλλει την ερώτηση το 2005. Αλλά οι ελίτ της Ουάσιγκτον έκαναν την υπόθεσή τους «καθαρότερα από την αλήθεια». Η φύση της πρόκλησης από την Κίνα είναι διαφορετική και πολύ πιο περίπλοκη από ό, τι απεικονίζει η νέα κινδυνολογία. Στο πιο σημαντικό ζήτημα της εξωτερικής πολιτικής των επόμενων δεκαετιών, οι Ηνωμένες Πολιτείες ετοιμάζονται για μια δαπανηρή αποτυχία.

Ας είμαστε ξεκάθαροι: Η Κίνα είναι ένα καταπιεστικό καθεστώς που εμπλέκεται σε πλήρως αντιφιλελεύθερες πολιτικές, από την απαγόρευση της ελεύθερης έκφρασης έως την φυλάκιση θρησκευτικών μειονοτήτων. Στα τελευταία πέντε χρόνια, έχει εντείνει τον πολιτικό έλεγχό του και τον οικονομικό κρατισμό του εγχωρίως. Στο εξωτερικό, έχει γίνει ανταγωνιστής και σε ορισμένα μέρη ένας αντίπαλος των Ηνωμένων Πολιτειών. Αλλά το βασικό στρατηγικό ερώτημα για τους Αμερικανούς σήμερα είναι: Όντως αυτά τα γεγονότα καθιστούν την Κίνα ζωτική απειλή, και στο βαθμό που το κάνουν, πώς πρέπει να αντιμετωπιστεί αυτή η απειλή;

Οι συνέπειες από την μεγαλοποίηση της Σοβιετικής απειλής ήταν τεράστιες: Χονδροειδείς εγχώριες καταχρήσεις κατά την εποχή του Μακάρθι˙ μια επικίνδυνη κούρσα πυρηνικών εξοπλισμών˙ ένας μακρύς, μάταιος και ανεπιτυχής πόλεμος στο Βιετνάμ˙ και αμέτρητες άλλες στρατιωτικές επεμβάσεις σε διάφορες χώρες του λεγόμενου Τρίτου Κόσμου. Οι συνέπειες του να μην αντιμετωπιστεί η κινεζική πρόκληση σήμερα θα είναι ακόμη πιο μεγάλες. Οι Ηνωμένες Πολιτείες κινδυνεύουν να σπαταλήσουν τα σκληρά κερδισμένα οφέλη από τέσσερις δεκαετίες συνεργασίας με την Κίνα, ενθαρρύνοντας το Πεκίνο να υιοθετήσει δικές του συγκρουσιακές πολιτικές, και οδηγώντας τις δύο μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου σε μια επικίνδυνη σύγκρουση άγνωστης κλίμακας και εμβέλειας που θα προκαλέσει αναπόφευκτα δεκαετίες αστάθειας και ανασφάλειας. Ένας ψυχρός πόλεμος με την Κίνα είναι πιθανό να είναι πολύ μακρύτερος και κοστοβόρος από εκείνον με την Σοβιετική Ένωση, με αβέβαιο αποτέλεσμα.

Διαβάστε την συνέχεια στο foreignaffairs