Το πραξικόπημα του Μάλι θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει το Sahel

 

Γράφουν οι Bisa Williams και John Goodman

Εβδομάδες αντικυβερνητικών διαδηλώσεων στο Μάλι έφτασαν στο απροχώρητο στις 18 Αυγούστου, όταν μια ομάδα στασιαστών στρατιωτικών αξιωματικών συνέλαβε τον πρόεδρο της χώρας, Ibrahim Boubacar Keïta, και τον ανάγκασε να παραιτηθεί [1] στην εθνική τηλεόραση.

Πολλοί Μαλιανοί θεώρησαν ότι ο Keïta δεν ενδιαφερόταν να αναχαιτίσει την παρακμή των κοινωνικών υπηρεσιών, να ξεριζώσει την διαφθορά, και να σταματήσει την εξάπλωση της ενδοκοινοτικής και τρομοκρατικής βίας, ενώ ευνοούσε την ανάρρηση του γιου του. Η αδέξια αντίδρασή του στην ανατροπή των αποτελεσμάτων των πρόσφατων κοινοβουλευτικών εκλογών από το Συνταγματικό Δικαστήριο αποδείχθηκε η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Παρόλο που οι Μαλιανοί υποστηρικτές της αντιπολίτευσης χαιρέτησαν την απομάκρυνση του Keïta με χαρά, πλημμυρίζοντας [2] τους δρόμους για να γιορτάσουν, οι διεθνείς σύμμαχοι του Μάλι δεν το έκαναν.

Στρατιώτες του Μάλι παρευρίσκονται σε συγκέντρωση που γιορτάζει την ανατροπή του προέδρου Ιμπραήμ Μπουμπακάρ Κίτα στη Μπαμάκο, στο Μάλι, τον Αύγουστο του 2020. Mamadou Keita / Reuters

---------------------------------------------------------------

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Γαλλία και οι Ηνωμένες Πολιτείες καταδίκασαν γρήγορα [3] το πραξικόπημα, και το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ ακολούθησε σύντομα κάνοντας το ίδιο. Η Αφρικανική Ένωση χαρακτήρισε τα στρατιωτικά πραξικοπήματα ως «κάτι του παρελθόντος που δεν μπορούμε πλέον να δεχτούμε» και απέβαλε [4] το Μάλι. Ωστόσο, αυτοί οι σύμμαχοι ανησυχούν για ένα κενό ισχύος στο Μάλι που θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει περαιτέρω την ευρύτερη περιοχή. Αντιμετωπίζουν τώρα το ερώτημα πώς να υποστηρίξουν ένα ειρηνικό και εποικοδομητικό αποτέλεσμα της τρέχουσας κρίσης.

Η ειρηνευτική συμφωνία του Μάλι με τους βόρειους αντάρτες του 2015, γνωστή ως Συμφωνία του Αλγερίου (Algiers Accord), πρέπει να παραμείνει στην πρώτη γραμμή των διεθνών προσπαθειών -και όμως κινδυνεύει να αποτύχει. Η έλλειψη προόδου στην εφαρμογή της συμφωνίας τροφοδότησε την αίσθηση της στασιμότητας πριν το πραξικόπημα και, επειδή οι διατάξεις αφοπλισμού και αποστράτευσης παραμένουν σε μεγάλο βαθμό ανεκπλήρωτες, συνέβαλε στην κρίση ασφάλειας του Μάλι. Αν και οι αξιωματικοί του στρατού που ανέτρεψαν τον Κίτα έχουν δεσμευτεί να τηρήσουν την συμφωνία και να διευκολύνουν τις νέες εκλογές, η εξελισσόμενη μετάβαση εξακολουθεί να αντιμετωπίζει πολλές προκλήσεις, εκ των οποίων δεν είναι αμελητέα η ευάλωτη υποστήριξη της ειρηνευτικής συμφωνίας από το κοινό και από σημαντικούς στρατιωτικούς και πολιτικούς κύκλους.

Η αλλαγή πορείας θα απαιτήσει από τους διεθνείς συμμάχους του Μάλι να μεταβάλλουν την προσέγγισή τους. Για να συμβάλουν στην σταθεροποίηση της ειρήνης και της ασφάλειας στο Μάλι, οι διεθνείς σύμμαχοι της χώρας πρέπει να αναγνωρίσουν την επιτακτική ανάγκη να μετατρέψουν τον ρόλο τους στην διαδικασία εφαρμογής [της συμφωνίας]. Οι εταίροι του Μάλι δεν εκπλήρωσαν πάντα τις δεσμεύσεις τους βάσει της συμφωνίας. Προκειμένου να την βοηθήσει να σωθεί και να υποστηρίξει μια ειρηνική μετάβαση, τώρα είναι η ώρα να δράσει η διεθνής κοινότητα.

ΤΟ ΑΝΑΧΩΜΑ ΤΟΥ ΜΑΛΙ ΡΑΓΙΣΕ

Από το 2011, το Μάλι έχει αναδειχθεί ως το επίκεντρο μιας διευρυνόμενης κρίσης ασφάλειας και ανθρωπιστικής κρίσης στο Σαχέλ. Η αυτονομιστική εξέγερση που ξεκίνησε εκείνο το έτος, αρχικά υπό την ηγεσία ενός συνασπισμού βόρειων εθνοτικών Tuareg και αραβικών ομάδων, έδωσε στους ισλαμιστές μαχητές που ενθαρρύνθηκαν από ξένες τρομοκρατικές οργανώσεις, την ευκαιρία να καθιερωθούν στον Βορρά. Και ενώ η ειρηνευτική συμφωνία του 2015 τερμάτισε αποτελεσματικά την προσπάθεια των ανταρτών να σχηματίσουν ένα κράτος από απόσχιση, η τρομοκρατική δραστηριότητα συνέχισε να αυξάνεται. Οι τρομοκρατικές ομάδες που εδρεύουν στο βόρειο Μάλι επιτίθενται τακτικά σε πολίτες, καθώς και σε μαλιανές και διεθνείς δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένων των ειρηνευτικών δυνάμεων του ΟΗΕ και των γαλλικών αντιτρομοκρατικών δυνάμεων. Η εμβέλεια αυτών των τρομοκρατικών ομάδων έχει επεκταθεί επίσης -σε όλο το Μάλι, στον δυτικό Νίγηρα, στην βόρεια και κεντρική Μπουρκίνα Φάσο και στην βόρεια Ακτή Ελεφαντοστού [5]. Τον Ιανουάριο, τα Ηνωμένα Έθνη προειδοποίησαν [6] για «καταστροφική αύξηση τρομοκρατικών επιθέσεων εναντίον αμάχων και στρατιωτικών στόχων» στην περιοχή, σημειώνοντας ότι η τζιχαντιστική βία είχε σκοτώσει περίπου 4.000 άτομα στη Μπουρκίνα Φάσο, το Μάλι και τον Νίγηρα το 2019, σε σύγκριση με 770 άτομα τρία χρόνια νωρίτερα. Τον Μάρτιο, ανώτερος αξιωματούχος του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ χαρακτήρισε [7] την κατάσταση στην περιοχή ως «όλο και χειρότερη, μέρα με τη μέρα» και ανακοίνωσε την θεσμοθέτηση ενός νέου ειδικού απεσταλμένου για το Σαχέλ για τον συντονισμό των προσπαθειών για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας.

από foreignaffairs