Η Τουρκία, η συριακή κρίση και ο πόλεμος στην Λιβύη

Πώς μεταλλάχθηκε η τουρκική εξωτερική πολιτική

Γράφει ο Μιχάλης Σαρλής

Η στρατιωτική εμπλοκή της Τουρκίας στον εμφύλιο πόλεμο της Λιβύης και η επιθετική πολιτική της Άγκυρας στην Ανατολική Μεσόγειο συνδέονται άμεσα με την όλο και βαθύτερη εμπλοκή της στις πρόσφατες κρίσεις της Μέσης Ανατολής.

Μέσα σε αυτήν την δεκαετία των κρίσεων, από την έναρξη των αραβικών εξεγέρσεων και με καταλυτικό γεγονός τον πόλεμο στην Συρία, η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας έχει υποστεί μια δομική μετάλλαξη. Αντιλαμβανόμενη τις αραβικές εξεγέρσεις και κυρίως την κρίση στην Συρία ως μια μεγάλη ευκαιρία να απλώσει την περιφερειακή της επιρροή, η Άγκυρα αντέστρεψε την τουρκική πολιτική στη Μέση Ανατολή και από την αποφυγή των κρίσεων της περιοχής κινήθηκε με ταχύτητα προς την εμπλοκή, με άξονες το σουνιτικό Ισλάμ και την πολιτική της καθεστωτικής αλλαγής στην Δαμασκό.

Διαδηλωτές κοντά σε τουρκική σημαία κατά την διάρκεια διαδήλωσης υπέρ του τουρκικού στρατού και των Σύρων ανταρτών που υποστηρίζονται από την Τουρκία, στο Azaz της Συρίας, στις 2 Μαρτίου 2020. REUTERS/Khalil Ashawi

---------------------------------------------------------------

Στην αρχή του εμφυλίου πολέμου στη Συρία, ο τότε υπουργός Εξωτερικών, Αχμέτ Νταβούτογλου, είχε δηλώσει στο τουρκικό κοινοβούλιο πως «μια νέα Μέση Ανατολή πρόκειται να γεννηθεί και εμείς θα είμαστε ιδιοκτήτης, πρωτοπόρος και υπηρέτης αυτής της νέας Μέσης Ανατολής» [1]. Πράγματι, η παρέμβαση της Τουρκίας στον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας αντανακλούσε αυτήν την φιλοδοξία. Από τον Μάρτιο έως και τον Αύγουστο του 2011 η Τουρκία είχε προσπαθήσει να αναλάβει διαμεσολαβητικό ρόλο, προσδοκώντας πως οι έως τότε καλές σχέσεις Άγκυρας-Δαμασκού θα έπειθαν τον Μπασάρ αλ Άσαντ να προχωρήσει σε πολιτικές υποχωρήσεις προς την αντιπολίτευση [2]. Με αυτόν τον τρόπο, η Άγκυρα ήλπιζε σε αναβάθμιση του περιφερειακού της ρόλου, αλλά και σε μεγαλύτερη πολιτική συμμετοχή της συριακής Μουσουλμανικής Αδελφότητας, της ισλαμιστικής οργάνωσης με την οποία η κυβέρνηση Ερντογάν διατηρεί στενές επαφές σε περιφερειακό επίπεδο.

Ωστόσο, τον Αύγουστο του 2011 η τουρκική επιδίωξη οδηγήθηκε σε αδιέξοδο, με αποτέλεσμα τη μεταστροφή της πολιτικής της Άγκυρας ως προς τον Μπασάρ αλ Άσαντ και την κρίση στην Συρία. Η Τουρκία προσέφερε την στήριξή της προς τους Σύριους αντικαθεστωτικούς και έθεσε την ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ στο επίκεντρο της συριακής πολιτικής της [3]. Είναι πλέον σαφές πως έως τις αρχές του 2012, η κυβέρνηση Ερντογάν έβλεπε την κλιμάκωση του συριακού εμφυλίου πολέμου ως ευκαιρία για την επέκταση της τουρκικής πολιτικής επιρροής στην Συρία αλλά και στην ευρύτερη Μέση Ανατολή.

Διαβάστε την συνέχεια στο foreignaffairs