Οι Remainers λογαριάζουν χωρίς τον Μακρόν

Του Κώστα Ράπτη

Με τη βασιλική επικύρωση του ψηφισμένου νόμου ("τροπολογία Μπεν”) που αποτρέπει την ασύντακτη έξοδο από την Ε.Ε. στις 31 Οκτωβρίου συνεχίσθηκε την Δευτέρα το πολιτικό σίριαλ της Βρετανίας. Παράλληλα, τέθηκε σε ισχύ από χθες το βράδυ η αποφασισμένη από τον Μπόρις Τζόνσον αναστολή εργασιών του βρετανικού κοινοβουλίου για πέντε εβδομάδες.

Προηγουμένως άκαρπη απέβη η ψηφοφορία για την προκήρυξη πρόωρων εκλογών, όπως επιθυμεί ο πρωθυπουργός, καθώς τα αντιπολιτευόμενα κόμματα, των οποίων η συναίνεση είναι απαραίτητη, επιβεβαίωσαν ότι δεν δέχονται προσφυγή στις κάλπες πριν από τον Νοέμβριο (προφανώς για να μην υπάρχει δυνατότητα ανάκλησης της "τροπολογίας Μπεν” εντός του Οκτωβρίου από μια νέα, και με ευρύτερη πλειοψηφία, κυβέρνηση Τζόνσον).

Όλα αυτά, ενώ το κόμμα των Συντηρητικών (το οποίο καθημερινά μεταπλάθεται κατ' εικόνα του Μπόρις Τζόνσον, όπως δείχνει και η αποχώρηση της υπουργού Εργασίας Άμπερ Ραντ) φέρεται από τις δημοσκοπήσεις να εξασφαλίζει προβάδισμα τουλάχιστον δέκα μονάδων. Η αντιπολίτευση, από την άλλη μεριά (συμπεριλαμβανομένων και των "ανταρτών” του κυβερνώντος κόμματος), πρακτικά μετατοπίζεται προς τη φιλοδοξία αποτροπής όχι απλώς του ασύντακτου Brexit, αλλά συνολικά της επιλογής της εξόδου. Είναι άλλωστε χαρακτηριστικό ότι η πλειοψηφία που σχηματίσθηκε υπέρ της "τροπολογίας Μπεν” ουδέποτε προέκυψε υπέρ του σχεδίου συντεταγμένης εξόδου το οποίο είχε συμφωνήσει η πρώην πρωθυπουργός Τερέζα Μέι με τους "27”.

Η βρετανική πολιτική σκηνή αποδεικνύεται όμως αθεράπευτα αυτοαναφορική. Σαν να μην είναι σαφέστατες οι προβλέψεις του άρθρου 50 της Συνθήκης της Λισαβόνας, που καθιστούν την έξοδο (με ή χωρίς συμφωνία) μονόδρομο μετά την ενεργοποίησή του. Σαν να μην είναι αναγκαία για κάθε παράταση στην προθεσμία εξόδου η ομόφωνη απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και η απόφαση να εναπόκειται αποκλειστικά στο βρετανικό κοινοβούλιο. Σαν να μην συνοδευόταν η τελευταία απόφαση των "27” να χορηγήσουν παράταση μέχρι τις 31 Οκτωβρίου από συγκεκριμένους πολιτικούς όρους. Και σαν να μην δήλωσε μόλις ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Ζαν Υβ Λε Ντριαν ότι η χώρα του δεν σκοπεύει να εγκρίνει νέα παράταση, διότι "αυτό δεν μπορεί να τραβάει για πάντᔨ.

Στα διεθνή μέσα ενημέρωσης δεν άργησε να φανεί πληθώρα δημοσιευμάτων του τύπου "γιατί ο Μακρόν δεν πρόκειται πραγματικά να ασκήσει βέτο”. Όμως το ότι η τοποθέτηση του Γάλλου προέδρου έχει μια συνθετότητα και θα πρέπει ασφαλώς να σχετικοποιηθεί κάθε άλλο παρά σημαίνει και ότι οι προειδοποιήσεις του θα πρέπει να αντιμετωπισθούν ως μηδέποτε διατυπωθείσες.

Στην πραγματικότητα, ο ένοικος των Ηλυσίων έχει παραπλήσια συμφέροντα με τον ένοικο της Ντάουνινγκ Στριτ. Αμφότεροι διαμηνύουν ότι δεν φοβούνται το "σκληρό Brexit”, χωρίς όμως και να το αποζητούν. Για τον Μπόρις Τζόνσον η υλοποίηση της ετυμηγορίας του δημοψηφίσματος του 2016 αποτελεί πολιτικά ζήτημα ζωής ή θανάτου, όπως έδειξε και το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών, όπου πρώτευσε το κόμμα του Νάιτζελ Φάρατζ, ενώ οι Συντηρητικοί καθηλώθηκαν σε μονοψήφιο ποσοστό. Η διατήρηση μιας αξιόπιστης απειλής σκληρής εξόδου ήταν το εργαλείο του για να εκμαιεύσει, ει δυνατόν, εκείνες τις παραχωρήσεις της τελευταίας στιγμής, ιδίως ως προς το ιρλανδικό σύνορο, που θα διέσωζαν τα προσχήματα για την υιοθέτηση μιας συμφωνίας. Όμως μια νέα παράταση, παράλληλα με καθυστέρηση της διεξαγωγής εκλογών, αποτελεί για αυτόν συνταγή καταστροφής.

Για τον Μακρόν, πάλι, η απόλυτη προτεραιότητα είναι η επανεκκίνηση του ευρωπαϊκού σχεδίου, με κινήσεις περαιτέρω εμβάθυνσής του, προκειμένου να μην καταλήξει η προεδρία του, όπως προειδοποιεί η κρίση των "κίτρινων γιλέκων”, στην αποτυχία των δύο προκατόχων του. Κάτι τέτοιο προϋποθέτει την επίλυση της εκκρεμότητας του Brexit – ίσως δε και την αξιοποίηση ενός "βρετανικού σοκ”, ώστε να καμφθούν οι γερμανικές αντιστάσεις στις προτάσεις του. Άλλωστε, στη Σύνοδο Κορυφής στην οποία δόθηκε η παράταση μέχρι τις 31 Οκτωβρίου, ο Γάλλος πρόεδρος συγκρούσθηκε με τη Γερμανίδα καγκελάριο, που είχε κατά νού περισσότερο μακρόσυρτες διαδικασίες. Εντέλει η ισχύουσα προθεσμία ορίσθηκε συμβιβαστικά, με τον νου στραμμένο στην ανάληψη καθηκόντων της νέας Κομισιόν (για την οποία ο Τζόνσον δεν έχει ορίσει επίτροπο) την 1η Νοεμβρίου.

Δεν είναι αναγκαίο για τον Τζόνσον να παραβεί τυπικά την "τροπολογία Μπεν” προκειμένου να εργασθεί πολιτικά κατά της χορήγησης νέας παράτασης από τους "27”. Και μόνο η παρουσία του στα Ευρωπαϊκά Συμβούλια αντιμετωπίζεται στις Βρυξέλλες ως εφιάλτης – πόσω μάλλον η δυνατότητά του να ασκεί βέτο ευκαίρως ακαίρως. Οι γαλλικές προειδοποιήσεις ότι "αυτό δεν μπορεί να τραβάει για πάντα” ωχριούν μπροστά στο σενάριο παράλυσης της Ε.Ε. που θα μπορούσε να επαληθευτεί.

Η Γαλλία (και οι άλλοι εταίροι) δεν έχουν λόγο να γίνουν τμήμα των εσωτερικών πολιτικών αντιπαραθέσεων της Βρετανίας. Θα χορηγήσουν νέα παράταση μόνο αν υπάρξουν νέα δεδομένα που θα αλλάζουν το σκηνικό. Όμως ούτε η βρετανική αντιπολίτευση μπορεί να εγγυηθεί ποια θα είναι η λύση του δράματος, αν ο Τζόνσον αναδειχθεί εκ νέου νικητής σε εκλογές ή στο (όχι και τόσο πιθανό) ενδεχόμενο διεξαγωγής δεύτερου δημοψηφίσματος υπερισχύσει και πάλι (πράγμα πιθανό με βάση την πόλωση της βρετανικής κοινωνίας) η επιλογή της εξόδου.

από capital.gr