Οι ιρανικοί πύραυλοι που απειλούν τα αμερικανικά αεροπλανοφόρα

Γράφει ο Κώστας Γρίβας

Τον τελευταίο καιρό η ένταση στις σχέσεις ΗΠΑ-Ιράν έχει αυξηθεί κατακόρυφα και η πιθανότητα στρατιωτικής αναμέτρησης στην περιοχή έχει εμφανιστεί ξανά στο προσκήνιο. Ωστόσο, παρόμοια επιλογή δεν θα ήταν καθόλου εύκολο να την κάνουν οι Αμερικανοί. 

Ακολουθήστε μας στο Facebook Τελευταία Έξοδος 

Και ένας από τους λόγους για αυτό είναι γιατί δεν είναι σίγουροι για το πόσο επικίνδυνα είναι οι νέοι ιρανικοί πύραυλοι, ιδιαίτερα για τα απόλυτα σύμβολα της αμερικανικής ισχύος, τα αεροπλανοφόρα.

Το κομμάτι του ιρανικού οπλοστασίου που περισσότερο απασχολεί τις ΗΠΑ είναι εξειδικευμένοι βαλλιστικοί πύραυλοι εναντίον πλοίων (ASBM), τους οποίους το Ιράν έχει αναπτύξει τα τελευταία χρόνια, ακολουθώντας το παράδειγμα των Κινέζων, που ήταν οι πρώτοι διδάξαντες. Στην αρχή οι ιρανικοί αντιπλοϊκοί βαλλιστικοί πύραυλοι αντιμετωπίστηκαν με έντονο σκεπτικισμό από τη Δύση, αλλά τον τελευταίο καιρό φαίνεται πως τα πράγματα έχουν αλλάξει.

Οι ΗΠΑ θεωρούν πλέον ότι ενδέχεται όντως να υπάρχει σοβαρός κίνδυνος από αυτούς, γιατί οι Ιρανοί έχουν επιτύχει μεγάλες προόδους στις σχετικές τεχνολογίες. Για παράδειγμα, στις 13 Αυγούστου 2018 το Ιράν ανέφερε ότι έχει αναπτύξει μια νέα έκδοση της οικογένειας βαλλιστικών πυραύλων στερεών καυσίμων Fateh-110 που αναφέρεται ως Fateh Mobin. Ο νέος πύραυλος εμφανισιακά είναι ίδιος με προηγούμενες εκδόσεις του Fateh-110, αλλά έχει ένα σκέπαστρο πάνω από το ρύγχος το οποίο ενδέχεται να καλύπτει έναν ηλεκτροοπτικό αισθητήρα.

Ιρανικά ΜΜΕ υποστήριξαν ότι ο Fateh Mobin διαθέτει ένα νέο σύστημα καθοδήγησης με έναν "έξυπνο ερευνητή" (smart seeker) που του προσφέρει τη δυνατότητα να προσβάλει τόσο θαλάσσιους όσο και χερσαίους στόχους, ημέρα και νύχτα, με υψηλή ακρίβεια. Επίσης, υποστηρίχθηκε ότι μπορεί να διαπεράσει πλέγματα αντιπυραυλικών αμυνών και να επιχειρεί σε περιβάλλον υψηλών ηλεκτρονικών αντιμέτρων. Το βεληνεκές του δεν έγινε γνωστό.

Το Ιράν διαθέτει ήδη ένα έκδοχο του Fateh-110 με ηλεκτροοπτικό ερευνητή, που είναι ο αντιπλοϊκός βαλλιστικός πύραυλος Khalij Fars. Εκτιμάται ότι ο πύραυλος αυτός διαθέτει ερευνητή υπερύθρων που μπορεί να διακρίνει το θερμικό ίχνος ενός μεγάλου πλοίου από το ψυχρό περιβάλλον του νερού γύρω του, αν και υπό επιχειρησιακές συνθήκες εκφράζονται αμφιβολίες για την αξιοπιστία του. Ωστόσο, ο εγκλωβισμός χερσαίων στόχων είναι ένα πολύ πιο δύσκολο έργο. Πιθανολογείται ότι ο Mobin Fateh ενδέχεται να διαθέτει σύστημα ταυτοποίησης του αναγλύφου με ψηφιακή εικόνα που έχει αποθηκευμένη στη μνήμη του (scene–matching guidance) για τον εντοπισμό του προσδιορισμένου στόχου.

Το Πεντάγωνο επιβεβαιώνει

Η ύπαρξη του αντιπλοϊκού βαλλιστικού πυραύλου Khalij Fars είναι γνωστή εδώ και χρόνια. Οι ισχυρισμοί της Τεχεράνης ότι είχε προχωρήσει στην κατασκευή ενός παρόμοιου όπλου είχαν αντιμετωπιστεί αρχικώς με σκεπτικισμό. Όμως, το Φθινόπωρο του 2014 το Πεντάγωνο, στην ετήσια έκθεσή του προς το Κογκρέσο, ενημέρωσε ότι ο Khalij Fars είχε ήδη παραδοθεί στις ιρανικές Ένοπλες Δυνάμεις και είχε καταστεί επιχειρησιακός.

Η έγκυρη αμυντική επιθεώρηση Jane’s Defence Weekly χαρακτηρίζει τον συγκεκριμένο πύραυλο ως ένα όπλο που θα μπορούσε να αλλάξει τις στρατιωτικές ισορροπίες στην περιοχή του Περσικού Κόλπου. Η αναφορά του Πενταγώνου υποστήριζε ότι «η Τεχεράνη αθόρυβα κατασκευάζει και θέτει σε υπηρεσία αυξανόμενης φονικότητας συμμετρικά και ασύμμετρα όπλα, συμπεριλαμβανομένων προηγμένων θαλάσσιων ναρκών, μικρά αλλά υψηλών ικανοτήτων υποβρύχια, πυραύλους cruise παράκτιας άμυνας, ταχύπλοα σκάφη και αντιπλοϊκούς βαλλιστικούς πυραύλους».

Στο μεταξύ, ο αντιναύαρχος James Syring, διευθυντής της Υπηρεσίας Αντιπυραυλικής Άμυνας των ΗΠΑ (US Missile Defence Agency), δήλωσε σε μια υποεπιτροπή του Κογκρέσου τον Ιούνιο του 2014 ότι το βεληνεκές των 300 χλμ του Khalij Fars «τον καθιστά ικανό να απειλήσει οποιαδήποτε θαλάσσια δραστηριότητα στον Περσικό Κόλπο και στα Στενά του Ορμούζ».

Αμφιβολίες για την αποτελεσματικότητα

Αρκετοί αναλυτές, πάντως, παραμένουν εντόνως σκεπτικιστές αναφορικά με τις δυνατότητες του Ιράν να χρησιμοποιήσουν αντιπλοϊκούς βαλλιστικούς πυραύλους αποτελεσματικά. Ένα σχετικό έγγραφο της δεξαμενής σκέψης CSIS (Center for Strategic and International Studies), που δόθηκε στη δημοσιότητα στις 14 Αυγούστου 2014, υποστήριζε ότι το Ιράν δεν διαθέτει κανένα αποτελεσματικό μέσο για να εντοπίζει και να ιχνηλατεί στόχους πέραν του ορίζοντος έτσι ώστε να τροφοδοτεί με δεδομένα στοχοποίησης τους πυραύλους.

Εάν αυτό είναι το μόνο πρόβλημα τότε τα επιχειρήματα του CSIS περί ανεπάρκειας των ιρανικών αντιπλοϊκών πυραύλων είναι μάλλον αδύναμα. Κι αυτό γιατί σε μικρές θαλάσσιες επιφάνειες όπως είναι τα Στενά του Ορμούζ δεν χρειάζεται ιδιαίτερη έρευνα και αρκεί να γνωρίζει κανείς τη γενική περιοχή του στόχου, δεδομένου ότι ο πύραυλος έχει σύστημα αυτοκατεύθυνσης.

Μερικά χρόνια αργότερα, στις 9 Μαρτίου 2017, το ιρανικό πρακτορείο ειδήσεων Tasnim ανέφερε ότι το Σώμα των Φρουρών της Επανάστασης του Ιράν (IRGC) διεξήγαγε με επιτυχία δοκιμαστική βολή ενός νέου αντιπλοϊκού βαλλιστικού πυραύλου (ASBM), του Hormuz–2. Όπως δήλωσε στο πρακτορείο Tasnim o επικεφαλής των αεροδιαστημικών δυνάμεων του Σώματος των Φρουρών της Επανάστασης (IRGC Aerospace Forces), ταξίαρχος Amir Hajizadeh, ο πύραυλος κατέστρεψε επιτυχώς τον στόχο του σε απόσταση 250 χλμ από το σημείο εκτόξευσης.

Ο Hormuz-2 είχε πρωτοπαρουσιαστεί τον Μάιο του 2014 και φαινόταν να είναι μια έκδοση του Khalij Fars, που χρησιμοποιούσε, όμως, ενεργό ραντάρ στη θέση του ηλεκτροοπτικού συστήματος για την καθοδήγησή του προς τον στόχο. Ο ηλεκτροοπτικός αισθητήρας ενδέχεται να είναι επιρρεπής σε νέφωση, ομίχλη ή υγρασία πάνω από τον στόχο και να χάνει την σκόπευσή του, οπότε ένα όπλο με ενεργό ραντάρ κλείνει αυτό το κενό.

Μια άλλη έκδοση του πυραύλου, ο Hormuz-1, εκτιμάται ότι χρησιμοποιεί παθητικό ραντάρ. Ωστόσο, η έκδοση αυτή εκτιμάται ότι είναι επιρρεπής στη δράση ηλεκτρονικών αντιμέτρων. Από την άλλη δεν θα γίνεται αντιληπτή η επίθεσή της και μπορεί να χρησιμοποιεί το ραντάρ του πλοίου-στόχου ως ραδιοφάρο κατευθυνόμενος προς αυτό, περιορίζοντας δραματικά τις απαιτήσεις των πληροφοριών στοχοποίησης που θα προσέφερε ένα εκτεταμένο δίκτυο αναγνώρισης.

Τρεις μέρες πριν την ανακοίνωση του Tasnim, το αμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο Fox News, επικαλούμενο τις μαρτυρίες Αμερικανών αξιωματούχων, ανέφερε ότι στις 4-5 Μαρτίου 2017 το Ιράν είχε διεξάγει δύο δοκιμαστικές εκτοξεύσεις πυραύλων Fateh-110 Mod 3 με έναν «νέο ενεργό ερευνητή» (active seeker).

Απειλώντας τα αμερικανικά αεροπλανοφόρα

Το πιο σημαντικό, όμως, είναι ότι τον τελευταίο καιρό έχει αρχίσει να εξετάζεται το ενδεχόμενο η Τεχεράνη να έχει στα χέρια της πυραύλους ικανούς να απειλήσουν τα αμερικανικά πολεμικά πλοία σε μια πολύ μεγάλη περιοχή και όχι απλώς στα Στενά του Ορμούζ. Συγκεκριμένα, στις 2 Φεβρουαρίου 2019 στην Τεχεράνη, κατά τη διάρκεια της έκθεσης αμυντικού υλικού Eghtedar 40, ανακοινώθηκε ότι για τον ιρανικό βαλλιστικό πύραυλο Khorramshahr αναπτύσσεται μια κατευθυνόμενη πολεμική κεφαλή (guided warhead).

Όπως υποστήριξε το ιρανικό πρακτορείο ειδήσεων Fars, η νέα γενιά πυραύλων με κατευθυνόμενη κεφαλή έχει ονομαστεί Khorramshahr-2. Παλαιότερα είχε αναφερθεί ότι ο Khorramshahr έχει βεληνεκές 2000 χλμ και μεταφέρει πολεμική κεφαλή βάρους 1800 κιλών. Ο συγκεκριμένος πύραυλος έχει αναφερθεί ότι διαθέτει και αντιπλοϊκές ικανότητες, οι οποίες ενδέχεται να βελτιώνονται δραστικά με την εμφάνιση της νέας πολεμικής κεφαλής. Τέλος, στις 11 Οκτωβρίου 2015 το Ιράν ανακοίνωσε ότι δοκίμασε έναν νέο βαλλιστικό πύραυλο μεγάλου βεληνεκούς, ο οποίος αναφέρεται ως Emad.

Ο υπουργός Άμυνας της χώρας Hossein Dehgan είχε δηλώσει ότι ο πύραυλος είναι υψηλής ακρίβειας και έχει ελεγχόμενη πτήση μέχρι τη στιγμή της πρόσκρουσής του στον στόχο. Από ότι φαίνεται ο Emad είναι ένας πύραυλος φορέας της σειράς Shahab-3 / Ghadr, πάνω στον οποίο έχει τοποθετηθεί ένα όχημα επανεισόδου με δυνατότητες διεξαγωγής ελιγμών (steerable RV), ώστε να επιτυγχάνει πλήγματα ακριβείας. Σύμφωνα δε με δηλώσεις του προαναφερθέντος ταξιάρχου Amir Ali Hajizadeh, διοικητή της Αεροδιαστημικής Δύναμης του Σώματος των Φρουρών της Επανάστασης, που δόθηκαν στη δημοσιότητα στις 12 Νοεμβρίου 2015, η εμβέλεια του Emad είναι 2000 χλμ.

Με βάση τα παραπάνω δεν μπορούμε να αγνοήσουμε την πιθανότητα της ύπαρξης ενός αντιπλοϊκού εκδόχου του πυραύλου. Άρα λοιπόν το Ιράν, εκτός από τον Khorramsar-2 πιθανώς διαθέτει και δεύτερο τύπο πυραύλου ικανό να απειλήσει πολεμικά πλοία, ιδιαίτερα τα αμερικανικά αεροπλανοφόρα, σε αποστάσεις χιλιάδων και όχι εκατοντάδων χλμ όπως πιστευόταν μέχρι σήμερα. Αν πράγματι συμβαίνει κάτι τέτοιο τότε τα γεωπολιτικά δεδομένα στην περιοχή του Περσικού Κόλπου αλλάζουν και οι ικανότητες "ατιμώρητης" προβολής ισχύος των ΗΠΑ στην περιοχή περιορίζονται δραστικά.

Πηγή