Οι επιτυχίες της ρωσικής διπλωματίας στη Μέση Ανατολή

Του Τιερί Μεϊσάν

Οι πολιτικές αλλαγές που μεταμορφώνουν τη Μέση Ανατολή εδώ και δύο μήνες δεν είναι η συνισταμένη όχι της συντριβής πρωταγωνιστών αλλά της εξέλιξης των απόψεων του Ιράν, της Τουρκίας και των Εμιράτων. Εκεί που απέτυχε η αμερικανική στρατιωτική εξουσία, πέτυχε η ρωσική διπλωματική φινέτσα.

Ακολουθήστε μας στο Facebook Τελευταία Έξοδος 

 Αρνούμενη να κρίνει τα εγκλήματα του ενός και του άλλου, η Μόσχα καταφέρνει να ειρηνεύσει αργά την περιοχή.

Νέες ισορροπίες δύναμης ισχύος και μια νέα ισορροπία ενεργοποιούνται διακριτικά στην κοιλάδα του Νείλου, στο Λεβάντε και στην Αραβική Χερσόνησο. Αντίθετα, η κατάσταση μπλοκάρεται στον Περσικό Κόλπο. Αυτή η τεράστια και συντονισμένη αλλαγή αγγίζει διάφορες φαινομενικά ανεξάρτητες συγκρούσεις. Είναι ο καρπός της υπονομευτικής και διακριτικής ρωσικής διπλωματίας [1] και, σε ορισμένες περιπτώσεις, της σχετικής καλής θέλησης των ΗΠΑ.

Σε αντίθεση με τις Ηνωμένες Πολιτείες, η Ρωσία δεν επιδιώκει να επιβάλλει το όραμά της για τον κόσμο. Αντίθετα, ξεκινά από τη κουλτούρα των συνομιλητών της, την οποία τροποποιεί με μικρές πινελιές στην επαφή της.

Οπισθοδρόμηση των τζιχαντιστών και των Κούρδων μισθοφόρων στη Συρία

Όλα ξεκίνησαν στις 3 Ιουλίου: ένας από τους πέντε ιδρυτές του ΡΚΚ, Τζεμίλ Μπαγίκ, δημοσίευσε ένα άρθρο ελεύθερης γνώμης στη Washington Post, καλώντας τη Τουρκία να αρχίσει διαπραγματεύσεις σταματώντας την απομόνωση του πιο διάσημου κρατούμενου της, του Αμπντουλάχ Οτζαλάν [2]. Ξαφνικά, επιτράπηκαν πάλι οι επισκέψεις στη φυλακή του αρχηγού των Κούρδων αυτονομιστών, που είχαν απαγορευτεί για τέσσερα χρόνια.

Ταυτόχρονα, αναβίωσαν οι μάχες στην περιοχή που καταλαμβάνεται από την Αλ Κάιντα στη βόρεια Συρία, στο κυβερνείο της Ιντλίμπ. Αυτό το ισλαμικό εμιράτο δεν έχει κεντρική διοίκηση, αλλά πλήθος καντονιών που έχουν ανατεθεί σε διάφορες ομάδες μαχητών. Ο πληθυσμός τροφοδοτείται από ευρωπαϊκές «ΜΚΟ» που συνδέονται με τις μυστικές υπηρεσίες αυτών των χωρών και η παρουσία του τουρκικού στρατού αποτρέπει τους τζιχαντιστές από την προσπάθεια να κατακτήσουν την υπόλοιπη Συρία. Δεδομένου ότι αυτή η κατάσταση είναι ελάχιστα ομολογήσιμη, ο νατοϊκός Τύπος παρουσιάσει το Ισλαμικό Εμιράτο της Ιντλίμπ ως το ήσυχο καταφύγιο της «μετριοπαθούς αντιπολίτευσης κατά της δικτατορίας του Άσαντ». Ξαφνικά, η Δαμασκός, με την υποστήριξη της ρωσικής αεροπορίας, άρχισε να ανακαταλάβει το έδαφος και ο τουρκικός στρατός να αποσυρθεί σιωπηλά. Οι μάχες είναι εξαιρετικά θανατηφόρες, πρωτίστως για τη συριακή Δημοκρατία. Ωστόσο, μετά από μερικές εβδομάδες, η προέλαση είναι σημαντική, έτσι ώστε αν τίποτα δεν θα την σταματήσει, μπορεί να απελευθερωθεί η επαρχεία μέχρι το Οκτώβριο.

Στις 15 Ιουλίου, με την ευκαιρία της τρίτης επετείου της απόπειρας δολοφονίας του και του αυτοσχεδιασμένου πραξικοπήματος που ακολούθησε, ο πρόεδρος Erdoğan ανακοίνωνε τον επαναπροσδιορισμό της τουρκικής ταυτότητας, όχι πλέον με θρησκευτική βάση, αλλά εθνική [3]. Επίσης, αποκάλυψε ότι ο στρατός του θα σκουπίσει τις δυνάμεις του ΡΚΚ στη Συρία και θα μεταφέρει ένα μέρος των Σύρων προσφύγων σε μια συνοριακή περιοχή 30 έως 40 χιλιόμετρων βάθους. Η ζώνη αυτή αντιστοιχεί περίπου σε εκείνη στην οποία επέτρεπε ο πρόεδρος Hafez el-Assad το 1999 στις τουρκικές δυνάμεις να καταστείλουν πιθανά πυρά του κουρδικού πυροβολικού. Αφού ανακοίνωσε το Πεντάγωνο ότι δεν μπορούσε να εγκαταλείψει τους Κούρδους συμμάχους του, Αμερικανοί απεσταλμένοι ήρθαν στην Άγκυρα για να κάνουν το αντίθετο και να εγκρίνουν το τουρκικό σχέδιο. Αποδεικνύεται ότι, όπως πάντα είπαμε, οι ηγέτες της "Ροζάβα", αυτού του ψευδούς αυτονόμου κουρδικού κράτους σε συριακή γη, είναι σχεδόν όλοι Τούρκοι υπήκοοι. Καταλαμβάνουν την περιοχή που καθάρισαν εθνοτικά. Τα στρατεύματά τους, συριακής ιθαγένειας, έστειλαν τότε απεσταλμένους στη Δαμασκό για να ζητήσουν την προστασία του προέδρου Μπασάρ αλ-Άσαντ. Θυμίζουμε ότι οι Κούρδοι είναι νομαδικός πληθυσμός που αποδήμησε στις αρχές του εικοστού αιώνα. Σύμφωνα με την επιτροπή King-Crane και τη διεθνή διάσκεψη των Σεβρών (1920), ένα Κουρδιστάν δεν νομιμοποιείται παρά μόνο στην σημερινή τουρκική επικράτεια [4].

Είναι ελάχιστο πιθανό η Γαλλία και η Γερμανία να αφήσουν τη Συρία να ανακαταλάβει ολόκληρο το Ισλαμικό Εμιράτο της Ιντλίμπ και να εγκαταλείψουν τη φαντασίωση τους για το Κουρδιστάν, οπουδήποτε (στην Τουρκία, το Ιράν, το Ιράκ ή τη Συρία, αλλά όχι στη Γερμανία όπου είναι όμως ένα εκατομμύριο Κούρδοι). Θα μπορούσαν να εξαναγκαστούν σε αυτό.

Παρομοίως, παρά τις τρέχουσες συζητήσεις, είναι ελάχιστο πιθανό, αν αποκεντρωθεί η Συρία, να παραχωρήσει μια ελάχιστη αυτονομία στην περιοχή που κατείχαν οι Τούρκοι Κούρδοι.
Μετά από αρκετά χρόνια απόφραξης, η απελευθέρωση της Βόρειας Συρίας βασίζεται αποκλειστικά στην μετατόπιση του τουρκικού παραδείγματος, αποτελέσματος των λαθών των ΗΠΑ και των ρωσικών υπηρεσιών πληροφοριών.

De facto διαίρεση της Υεμένης

Στην Υεμένη, η Σαουδική Αραβία και το Ισραήλ υποστηρίζουν τον πρόεδρο Abdrabbo Mansour Hadi με σκοπό να εκμεταλλευτούν τα κοιτάσματα πετρελαίου που διασχίζουν τα σύνορα [5]. Ο τελευταίος πρέπει να αντιμετωπίσει την εξέγερση των Ζαϊντιτών, μια σχολή του Σιϊτισμού. Με την πάροδο του χρόνου, οι Σαουδάραβες έλαβαν βοήθεια από τα Εμιράτα και η Αντίσταση των Ζαϊντιτών από το Ιράν. Αυτός ο πόλεμος, που τροφοδοτείται από τους Δυτικούς, προκαλεί τον χειρότερο λιμό του 21ου αιώνα.

Ωστόσο, αντίθετα με τη οργάνωση των δύο στρατοπέδων, την 1η Αυγούστου, οι ακτοφύλακες των Εμιράτων υπέγραψαν συμφωνία διασυνοριακής συνεργασίας με την ιρανική συνοριακή αστυνομία [6]. Την ίδια ημέρα δολοφονήθηκε ο ηγέτης της πολιτοφυλακής της Υεμένης, που χρηματοδοτείται από τα Εμιράτα (γνωστή ως "Μεταβατικό Συμβούλιο του Νότου" ή "Ζώνη Ασφαλείας" ή "αυτονομιστές"), Αμπού Αλ-Γιαμάνα Αλ-Γιαφέι, από τους Αδελφούς Μουσουλμάνους του κόμματος Ισλάχ που χρηματοδοτείται από την Σαουδική Αραβία [7].

Προφανώς, κακομεταχειρίζεται η συμμαχία μεταξύ κληρονόμων πριγκίπων της Αραβίας και των Εμιράτων, Μωάμεθ μπεν Σαλμάν (MBS) και Μωάμεθ μπεν Ζαγιέτ Αλ Ναχάνε (ΜΒΖ).

Στις 11 Αυγούστου, η πολιτοφυλακή που υποστηρίζεται από τα ΗΑΕ εισέβαλε στο Προεδρικό Μέγαρο και σε διάφορα υπουργεία στο Άντεν, παρά τη στήριξη της Σαουδικής Αραβίας στον πρόεδρο Hadi, ο οποίος υπήρξε ήδη από καιρό πρόσφυγας στο Ριάντ. Την επόμενη μέρα, οι "MBS" και "MBZ" συναντήθηκαν στη Μέκκα παρουσία του βασιλιά Σάλμαν. Απέρριψαν το πραξικόπημα και κάλεσαν τα αντίστοιχα στρατεύματά τους να ηρεμήσουν. Στις 17 Αυγούστου οι φιλο-Εμιράτες εκκένωσαν με τάξη την έδρα της κυβέρνησης.

Την εβδομάδα που οι "αυτονομιστές" είχαν καταλάβει το Άντεν, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έλεγχαν de facto και τις δύο όχθες του άκρως στρατηγικού στενού του Bab el Mandeb που συνδέει την Ερυθρά Θάλασσα με τον Ινδικό Ωκεανό. Τώρα που το Ριάντ έσωσε την τιμή του, θα πρέπει να δώσει αντίστοιχο αντίτιμο στο Αμπού Ντάμπι.

Σε αυτό το πεδίο της μάχης, η αλλαγή οφείλεται μόνο στα Εμιράτα, τα οποία, αφού πλήρωναν μια βαριά τιμή, μαθαίνουν το μάθημα από αυτό το πόλεμο που δεν μπορεί να κερδίσει. Προσεγγισμένοι, προσέγγισαν πρώτα τους Ιρανούς πριν στείλουν αυτή την προειδοποιητική βολή στον ισχυρό σύμμαχο και γείτονά τους, τη Σαουδική Αραβία.

Το παιγνίδι των μουσικών καρεκλών στο Σουδάν

Στο Σουδάν, αφού ο πρόεδρος Omar al-Bashir (αντιφρονούντας αδελφός μουσουλμάνος), ανατράπηκε από διαδηλώσεις της Συμμαχίας για την Ελευθερία και την Αλλαγή (ΣΕΑ) και αφού ακυρώθηκε η αύξηση της τιμής του ψωμιού, εγκαταστάθηκε ένα μεταβατικό στρατιωτικό συμβούλιο στην εξουσία. Στην πράξη, αυτή η κοινωνική εξέγερση και μερικά δισεκατομμύρια πετροδολάρια επέτρεψαν, ερήμην των διαδηλωτών, να περάσουν τη χώρα από τη κηδεμονία του Κατάρ σε μια άλλη της Σαουδικής Αραβίας [8].

Στις 3 Ιουνίου, μια νέα διαδήλωση της ΣΕΑ διασκορπίστηκε με αίμα από το Μεταβατικό Στρατιωτικό Συμβούλιο, αφήνοντας 127 νεκρούς. Ενώπιο της διεθνούς καταδίκης, το Στρατιωτικό Συμβούλιο άρχισε διαπραγματεύσεις με τους πολίτες και συνήψε συμφωνία στις 4 Αυγούστου, η οποία υπεγράφη στις 17. Για μια περίοδο 39 μηνών η χώρα θα διοικείται από ένα Ανώτατο Συμβούλιο με 6 πολίτες και 5 στρατιωτικούς, της οποίας η συμφωνία δεν προσδιορίζει τις ταυτότητες. Θα ελέγχονται από μια συνέλευση 300 εξουσιοδοτημένων και μη εκλεγμένων μελών, αποτελούμενη με το 67% από εκπροσώπους της ΣΕΑ. Προφανώς δεν υπάρχει τίποτα το δημοκρατικό σε αυτό και κανένα μέρος δεν παραπονέθηκε.

Ο οικονομολόγος Abdallah Hamdok, πρώην επικεφαλής της Οικονομικής Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για την Αφρική, θα γίνει πρωθυπουργός. Θα πρέπει να επιτύχει την άρση των κυρώσεων κατά του Σουδάν και την επανένταξη της χώρας στην Αφρικανική Ένωση. Ο πρόεδρος Omar al-Bashir θα δικαστεί στη χώρα έτσι ώστε να του εξασφαλίζεται να μπορεί πλέον να εκδοθεί στη Χάγη στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο.

Η πραγματική εξουσία θα ασκηθεί από τον "στρατηγό" Mohammed Hamdan Daglo (γνωστός ως "Hemetti"), ο οποίος δεν είναι στρατηγός ούτε και στρατιώτης, αλλά ηγέτης της πολιτοφυλακής που χρησιμοποιεί ο "MBS" για να υποτάξει την Αντίσταση στην Υεμένη. Κατά τη διάρκεια αυτού του παιχνιδιού των μουσικών καρεκλών, η Τουρκία - η οποία έχει στρατιωτική βάση στο σουδανικό νησί του Σουακίν για να περικυκλώσει τη Σαουδική Αραβία - δεν είπε λέξη.

Στην πραγματικότητα, η Τουρκία συμφωνεί να χάσει στην Ιντλίμπ και το Σουδάν για να κερδίσει ενάντια στους κούρδους μισθοφόρους των ΗΠΑ. Μόνο αυτό το τελευταίο παιγνίδι είναι ζωτικής σημασίας γι ’αυτήν. Χρειάστηκαν πολλές συζητήσεις για να συνειδητοποιήσει ότι δεν θα μπορούσε να κερδίσει σε όλα τα τραπέζια ταυτόχρονα και να ιεραρχεί τις προτεραιότητές της.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες εναντίον του ιρανικού πετρελαίου

Το Λονδίνο και η Ουάσινγκτον συνεχίζουν τον ανταγωνισμό τους, που άρχισε πριν από εβδομήντα χρόνια, για τον έλεγχο του ιρανικού πετρελαίου. Όπως στις ημέρες του Mohammad Mossadegh, το Βρετανικό Στέμμα προτίθεται να αποφασίσει μόνο του για το τι του ανήκει στο Ιράν [9]. Ενώ η Ουάσιγκτον δεν θέλει τους πολέμους της κατά του Αφγανιστάν και του Ιράκ να είναι προς όφελος της Τεχεράνης (συνέπεια του δόγματος Rumsfeld / Cebrowski) και σκοπεύει να καθορίσει την παγκόσμια τιμή της ενέργειας (Δόγμα Πομπέο) [10].

Αυτές οι δύο στρατηγικές συνδυάστηκαν κατά τη διάρκεια της κατάσχεσης του ιρανικού δεξαμενόπλοιου Grace 1 στα ύδατα της βρετανικής αποικίας του Γιβραλτάρ. Το Ιράν, με τη σειρά του, επιβιβάστηκε σε δύο βρετανικά δεξαμενόπλοια στο Στενό του Ορμούζ, ισχυριζόμενο —υπέρτατη προσβολή--- ότι ο μεγαλύτερος των δυο μετέφερε «πετρέλαιο λαθρεμπορίου», δηλαδή ιρανικό επιδοτούμενο πετρέλαιο που αγόρασε το Λονδίνο στη μαύρη αγορά [11]. Όταν ο νέος πρωθυπουργός, Μπόρις Τζόνσον, συνειδητοποίησε ότι η χώρα του είχε πάει υπερβολικά μακριά, είχε την "έκπληξη" να δει την "ανεξάρτητη" δικαιοσύνη της αποικίας του να απελευθερώσει το Grace 1.
Αμέσως η Ουάσιγκτον εξέδωσε ένταλμα για να το κατασχέσει ξανά.

Από της αρχής αυτής της ιστορίας, οι Ευρωπαίοι πληρώνουν το τίμημα της πολιτικής των ΗΠΑ και διαμαρτύρονται χωρίς μεγάλες συνέπειες [12]. Μόνο οι Ρώσοι υπερασπίζονται όχι τον Ιρανό σύμμαχό τους, αλλά το Διεθνές Δίκαιο όπως το έκαναν και στη Συρία [13], γεγονός που τους επιτρέπει να έχουν μια συνεπή πολιτική γραμμή.

Σε αυτό το ζήτημα, το Ιράν έδειξε μια πολύ μεγάλη επιμονή. Παρά την κληρική στροφή στην εκλογή του Σεΐχη Χασάν Ροχάνι το 2013, η χώρα επαναπροσανατολίζεται στην εθνική πολιτική του κοσμικού Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ [14]. Η χειραγώγηση των σιιτικών κοινοτήτων στη Σαουδική Αραβία, στο Μπαχρέιν, στο Ιράκ, στον Λίβανο, στη Συρία και την Υεμένη θα μπορούσε να μετατραπεί σε απλή υποστήριξη. Και πάλι, είναι μετά τις μακρές συζητήσεις της Αστανά που, αυτό που είναι προφανές σε μερικούς έχει γίνει έτσι και στους άλλους.

Συμπέρασμα

Με την πάροδο του χρόνου, οι στόχοι του κάθε πρωταγωνιστή ιεραρχούνται και διευκρινίζονται οι θέσεις τους.

Σύμφωνα με την παράδοση της, η ρωσική διπλωματία δεν επιδιώκει, σε αντίθεση με εκείνη των ΗΠΑ, να ανασχεδιάσει τα σύνορα και τις συμμαχίες. Προσπαθεί να ξεπεράσει τους αντικρουόμενους στόχους των εταίρων της. Με αυτό το τρόπο, βοήθησε την πρώην Οθωμανική Αυτοκρατορία και την αρχαία Περσική Αυτοκρατορία να ξεφύγουν από τον θρησκευτικό ορισμό τους (η Μουσουλμανική Αδελφότητα για την πρώτη, ο Σιϊτισμός για τη δεύτερη) και να επιστρέψουν σε έναν μετα-αυτοκρατορικό εθνικό ορισμό. Αυτή η εξέλιξη είναι εξαιρετικά ορατή στην Τουρκία, αλλά προϋποθέτει την αλλαγή των κεφαλών στο Ιράν για να πραγματοποιηθεί. Η Μόσχα δεν επιδιώκει να "αλλάξει τα καθεστώτα", αλλά ορισμένες πτυχές των νοοτροπιών.

Τιερί Μεϊσάν

Μετάφραση 

Κριστιάν Άκκυριά

Πηγή 

Ινφογνώμων Πολιτικά (Ελλάδα)

[1] Voir les paragraphes 3, 4, 5 et 10 de la « Déclaration conjointe de la Russie, de l’Iran et de la Turquie relative à la Syrie », Réseau Voltaire, 2 août 2019, et les comparer avec les déclarations des réunions précédentes.

[2] “Now is the moment for peace between Kurds and the Turkish state. Let’s not waste it”, by Cemil Bayik, Washington Post (United States) , Voltaire Network, 3 July 2019.

[3] “Η Τουρκία δεν θα ευθυγραμμιστεί ούτε με το ΝΑΤΟ ούτε με τον ΟΣΣΑ”, “Η Τουρκία παραιτείται για δεύτερη φορά από το Χαλιφάτο”, του Τιερί Μεϊσάν, Μετάφραση Κριστιάν Άκκυριά, Ινφογνώμων Πολιτικά(Ελλάδα) , Δίκτυο Βολταίρος, στις 6 και 13 Αυγούστου 2019.

[4] “Τα σχέδια για το Κουρδιστάν”, του Τιερί Μεϊσάν, Μετάφραση Κριστιάν Άκκυριά, Ινφογνώμων Πολιτικά (Ελλάδα) , Δίκτυο Βολταίρος, 5 Σεπτεμβρίου 2016.

[5] « Exclusif : Les projets secrets d’Israël et de l’Arabie saoudite », par Thierry Meyssan, Réseau Voltaire, 22 juin 2015.

[6] "إيران والإمارات توقعان اتفاقا للتعاون الحدودي", RT, 01/08/19.

[7] “Missile fired by Yemen rebels kills dozens of soldiers in port city of Aden”, Kareem Fahim & Ali Al-Mujahed, The Washington Post, August 1, 2019.

[8] “Η ανατροπή του Ομάρ αλ-Μπασίρ”, του Τιερί Μεϊσάν, Μετάφραση Κριστιάν Άκκυριά, Ινφογνώμων Πολιτικά (Ελλάδα) , Δίκτυο Βολταίρος, 19 avril 2019. « Le Soudan est passé sous contrôle saoudien », « La Force de réaction rapide au pouvoir au Soudan », Réseau Voltaire, 16, 20 & 24 avril 2019.

[9] “Το Λονδίνο υπερασπίζεται τα κουρέλια της αυτοκρατορίας του ενάντια στο Ιράν”, του Τιερί Μεϊσάν, Μετάφραση Κριστιάν Άκκυριά, al-Watan (Συρία) , Ινφογνώμων Πολιτικά (Ελλάδα) , Δίκτυο Βολταίρος, 26 juillet 2019.

[10] “Η νέα Μεγάλη Στρατηγική των Ηνωμένων Πολιτειών”, του Τιερί Μεϊσάν, Μετάφραση Κριστιάν Άκκυριά, Ινφογνώμων Πολιτικά (Ελλάδα) , Δίκτυο Βολταίρος, 26 mars 2019. “Advancing the U.S. Maximum Pressure Campaign On Iran” (Note: The graph was distributed with the text !), Voltaire Network, 22 April 2019.

[11] « Royaume-Uni/Iran : « Grace 1 » et « British Heritage » », Réseau Voltaire, 11 juillet 2019.

[12] « Déclaration conjointe des chefs d’État et de gouvernement de France, d’Allemagne et du Royaume-Uni à propos de l’Iran », Réseau Voltaire, 14 juillet 2019.

[13] “Russian comment on the seizure of the Panama-flagged tanker by Gibraltar authorities ”, Voltaire Network, 5 July 2019.

[14] Με τον όρο «κοσμικός» εννοούμε ότι ο πολύ μυστικιστής πρόεδρος Αχμαντινετζάντ ήθελε να χωρίσει θρησκευτικούς και πολιτικούς θεσμούς και να θέσει τέρμα στην πλατωνική λειτουργία του Οδηγού της Επανάστασης