Οι κεντρώοι πρέπει να προσέχουν την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν*

Γράφει ο Wolfgang Munchau

Η Γερμανίδα υπουργός Άμυνας Ursula von der Leyen μπορεί να πάρει σήμερα την έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για να αναλάβει την θέση της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ή μπορεί και όχι.

Στις Βρυξέλλες στοιχηματίζουν πως ίσως μπορέσει να εξασφαλίσει την απόλυτη πλειοψηφία των μελών του ευρωκοινοβουλίου αν μπορέσει να διασφαλίσει τη στήριξη της ακροδεξιάς.

Ακολουθήστε μας στο Facebook Τελευταία Έξοδος

Το αποτέλεσμα είναι δύσκολο να προβλεφθεί διότι η ψηφοφορία θα είναι μυστική. Μπορεί να συμβεί οτιδήποτε. Η δική της ομάδα, το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, έχει πει, φυσικά, πως θα τη στηρίξει. Στηρίζεται επίσης επισήμως από την ομάδα του Γάλλου προέδρου Εμμανουέλ Μακρόν και άλλων φιλελεύθερων Ευρωπαϊκών κομμάτων, το Ανανεώστε την Ευρώπη.

Η στήριξη αυτή όμως άρχισε να κλυδωνίζεται την περασμένη εβδομάδα. Οι Σοσιαλδημοκράτες είναι διχασμένοι: οι Γερμανοί Σοσιαλδημοκράτες την αντιπαθούν, άλλοι όμως είναι πιο θετικοί. Οι Πράσινοι και οι Αριστεροί δεν θα την ψηφίσουν.

Η κα von der Leyen και οι άλλοι υποψήφιοι για τις κορυφαίες θέσεις της ΕΕ στηρίζουν την Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Άρα, γιατί αρχίζει να είναι τόσο επικριτικό προς την υποψηφιότητά της το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο; Υπάρχουν δυο λόγοι: δεν ζητήθηκε η γνώμη του Ευρωκοινοβουλίου και η ακρόασή της την περασμένη εβδομάδα δεν έτυχε πολύ καλής υποδοχής. Δεν φάνηκε να γνωρίζει πολλά και δεν υποσχέθηκε πολλά -ένας κακός συνδυασμός.

To γερμανικό SPD πιθανότατα τηρεί την πιο εχθρική στάση απέναντι της. Η κα von der Leyen προέρχεται από οικογένεια της ανώτερης τάξης του Ανόβερου, έχει λάβει διεθνή παιδεία και δεν έχει κάποια εμφανή προφορά. Από την άποψη του SPD, θα μπορούσε να ζει σε διαφορετικό πλανήτη. Η ομάδα κυκλοφόρησε δίφυλλο φυλλάδιο στους ευρωβουλευτές την περασμένη εβδομάδα, το οποίο είχε τίτλο «Γιατί η Ursula von der Leyen είναι μια ανεπαρκής και ακατάλληλη υποψήφια». Επρόκειτο για έναν κλασικό λίβελο.

Οι πιο ευγενικοί παρατηρητές μπορεί να επισημάνουν πως η κα von der Leyen είχε μόλις δέκα ημέρες στη διάθεσή της για να εξοικειωθεί με τα περίπλοκα ζητήματα της Ευρωπαϊκής πολιτικής. Δώστε της περισσότερο χρόνο. Η άμυνα, που είναι η ειδικότητά της, δεν βρίσκεται στην πραγματικότητα στον πυρήνα αυτού που κάνει η ΕΕ.

Οι προηγούμενες πολιτικές της επιδόσεις είναι ανάμικτες. Έπαιξε καίριο ρόλο στη μάχη για τις ποσοστώσεις των γυναικών στα διοικητικά συμβούλια, όμως δεν έχτισε ποτέ μια πολιτική εξουσία στο κόμμα της. Η μεγαλύτερη αποτυχία της ως υπουργός Άμυνας ήταν η αποδοχή των μειώσεων δαπανών. Υπό τη δική της ηγεσία, η Bundeswehr έγιναν οι πιο υποχρηματοδοτούμενες ένοπλες δυνάμεις της Ευρώπης.

Εν τούτοις, ότι και αν σκέφτεται κανένας για την προσωπική καταλληλότητα της για τη θέση, υπάρχει ένας πολύ καλός λόγος για τον οποίον οι ευρωβουλευτές των κεντρώων κομμάτων θα πρέπει να σκεφτούν δυο φορές πριν τη στηρίξουν. Και αυτός είναι ότι δεν έχει μια σταθερή βάση στήριξης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τα επόμενα πέντε χρόνια.

Τα τρία κεντρώα κόμματα –το ΕΛΚ, οι Σοσιαλδημοκρατές και το «Ανανεώστε την Ευρώπη»- έχουν συνολικά 444 θέσεις. Θεωρητικά, έχουν μια τεχνική πλειοψηφία περίπου 70 εδρών, όμως στην realpolitik της ΕΕ δεν μπορείς απλά να προσθέτεις νούμερα. Θα περίμενα να υπάρξει ένας σημαντικός αριθμός ανταρτών και στα τρία αυτά κόμματα. Αν περάσει η υποψηφιότητα της κας von der Leyen, αυτό θα οφείλεται στην στήριξη από κάποιον εκτός των ομάδων αυτών.

Στον αριθμό αυτόν θα μπορούσαν να περιλαμβάνονται εθνικιστές από τα κυβερνώντα κόμματα της Ουγγαρίας, της Πολωνίας και της Ιταλίας. Μπορεί να καταλήξουν να την ψηφίσουν έστω και αν αυτό οφείλεται μόνο στο ότι θα την ψηφίσουν οι πρωθυπουργοί τους. Ένας αδύναμος πρόεδρος της Κομισιόν μπορεί να τους βολεύει –πώς θα μπορούσε η κα von der Leyen να προωθήσει μια διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος κατά της Ιταλίας αν οφείλει την θέση της στη Λέγκα του Βορρά; Θα είχε το θάρρος να κυνηγήσει νομικά την Πολωνία και την Ουγγαρία για την αποτυχία τους να τηρήσουν τη δημοκρατία και να υπερασπιστούν της αξίες της ΕΕ;

Η κεντροδεξιά στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο παίζει επικίνδυνο παιχνίδι. Από τη μια πλευρά ξέρει πως πρέπει να βασιστεί στην ακροδεξιά και στους λαϊκιστές για να στηρίξει την υποψήφιά του. Από την άλλη, προσπαθεί να αποκλείσει τους ακροδεξιούς και εθνικιστές ευρωβουλευτές από τις κορυφαίες θέσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Μπορεί να καταλήξει με μια κατάσταση όπου η κα von der Leyen θα έχει αύριο την πλειοψηφία, όμως δεν θα έχει κανέναν να τη βοηθήσει να υλοποιήσει τις πολιτικές της.

Δεν θα πρέπει να υποτιμούμε την ακροδεξιά, παρά τα σχετικά ισχνά αποτελέσματά της στις πρόσφατες ευρωεκλογές. Πράγματι, το σχέδιο «Α» της -να κερδίσει στις εκλογές- δεν δούλεψε. Όμως το σχέδιο «Β» της, είναι να εκμεταλλευτεί τις διαιρέσεις στο κέντρο, να σχηματίσει συμμαχίες τακτικής και να προκαλέσει διαταραχές. Μέχρι στιγμής, αυτό το σχέδιο λειτουργεί καλύτερα.

Οι ευρωβουλευτές από το κέντρο δεν πρέπει να πέσουν σ’ αυτή την παγίδα. Αν απορρίψουν την κα von der Leyen, σίγουρα θα προκαλέσουν φωνές διαμαρτυρίας, όμως θα πρέπει να θυμόμαστε πως αυτή θα είναι μια κρίση που έχει συνηθίσει η ΕΕ. Μετά από κάποιες διαμαρτυρίες στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, θα μπορούσε σύντομα να προκύψει κάποιος νέος υποψήφιος.

Αν αποδεχθούν την κα von der Leyen, θα μπορούσαν να καταλήξουν με ένα πενταετές πολιτικό αδιέξοδο που θα κάνει ζημιά και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Δεν είμαι βέβαιος πως αυτό είναι ένα πολιτικό τίμημα που αξίζει να πληρωθεί για αυτήν την υποψήφια.