Γαλλία 2018: Ανάμεσα στην εξέγερση και το Διευθυντήριο

Γράφει ο Βαγγέλης Σαρακινός

Εικόνες από τη «Γαλλική Επανάσταση» έφεραν στην σκέψη πολλών οι σκηνές από την χθεσινή εξέγερση στο Παρίσι, όταν οι πλέον κοσμοπολίτικες συνοικίες της γαλλικής πρωτεύουσας ένιωσαν την οσμή των δακρυγόνων και των φλεγόμενων οδοφραγμάτων. Πρωταγωνιστές δεν ήταν βέβαια οι «ξεβράκωτοι» («Sans culottes») επαναστάτες του 1789, αλλά τα «κίτρινα γιλέκα» του 2018.

Ακολουθήστε μας στο Facebook Τελευταία Έξοδος 

Στο περιθώριο της τρίτης πανεθνικής κινητοποίησης του νεότευκτου κινήματος που διαμαρτύρεται για την αύξηση της φορολογίας στα καύσιμα και το κόστος διαβίωσης, ξέσπασαν βίαια επεισόδια. Περισσότερα από 130 άτομα τραυματίστηκαν σε αυτά, ανάμεσά τους αστυνομικοί, ενώ η αστυνομία έκανε εκατοντάδες συλλήψεις.

Τα επεισόδια ξεκίνησαν από το πρωί, όταν διαδηλωτές επιχείρησαν να σπάσουν το μπλόκο της αστυνομίας και να περάσουν στα Ηλύσια Πεδία (Champs-Élysées), όπου είχε απαγορευθεί η κίνηση οχημάτων και οι πεζοί διέρχονταν μόνον μετά από έλεγχο. Γρήγορα ωστόσο επεκτάθηκαν σε γειτονικές λεωφόρους, ενώ στόχος μερίδας διαδηλωτών έγιναν ακόμη και σύμβολα του γαλλικού έθνους, όπως η Αψίδα του Θριάμβου, αλλά και καταστήματα της Chanel και του Dior.

Δύο ιστορικά πολυκαταστήματα στο κέντρο του Παρισιού, η Γκαλερί Λαφαγιέτ και το Πρεντάν, έκλεισαν τις πόρτες τους λόγω της βίας που επικρατούσε στους δρόμους. Την ίδια ώρα, οι διαδηλωτές που συγκρούονταν με τις ειδικές δυνάμεις της αστυνομίας, ζητούσαν για άλλη μία φορά την παραίτηση του Μακρόν.

Με όραμα για την Ευρώπη

Δεν είναι βέβαια η πρώτη φορά που οι Γάλλοι βγαίνουν στους δρόμους από την ημέρα που ο πρόεδρος τους αποκάλυψε το «όραμά» του για την Ευρώπη και φυσικά για την Γαλλία. Αυτό το περίφημο όραμα, για το οποίο η Μέρκελ του απάντησε μετά από έναν χρόνο και όχι συνολικά.

Ο Μακρόν δεσμεύτηκε στην Μέρκελ να προωθήσει μεταρρυθμίσεις στην Γαλλία, προκειμένου η καγκελάριος να στηρίξει τις αλλαγές που ο ίδιος προτείνει για την Ευρωζώνη.  Έχει συνδέσει άλλωστε την προώθηση αυτών των αλλαγών με την επανεκλογή του στην γαλλική προεδρία. Οι μεταρρυθμίσεις που υποσχέθηκε όμως τον φέρνουν αντιμέτωπο με τον γαλλικό λαό. Αυτό συνέβη με την μεταρρύθμιση της εργασιακής νομοθεσίας, αλλά και με τις αλλαγές στο καθεστώς των γαλλικών σιδηροδρόμων. Οι Γάλλοι βγήκαν στους δρόμους και στις δύο περιπτώσεις, με απεργίες και κινητοποιήσεις. Το ίδιο κάνουν τώρα και τα «κίτρινα γιλέκα». Υπάρχει ωστόσο μια σημαντική διαφορά.

Στις δύο προηγούμενες περιπτώσεις οι κινητοποιήσεις στηρίχθηκαν από την γαλλική Αριστερά και κάποια συνδικάτα. Στην περίπτωση των κίτρινων γιλέκων έχουμε ένα ακηδεμόνευτο κίνημα, χωρίς αρχηγό και γραφειοκρατία, το οποίο προέκυψε από τα social media και μέσα σε ελάχιστο χρόνο κατάφερε να εξαπλωθεί σε ολόκληρη την χώρα και να ζητά την παραίτηση του Μακρόν. Ένα αίτημα που δεν θέτει επισήμως κανένας πολιτικός φορέας στην Γαλλία.

Τα κίτρινα γιλέκα

Το αυθόρμητο αυτό κίνημα έκανε ιδιαίτερα αισθητή την παρουσία του την 14η Νοεμβρίου (Μπρυμαίρ κατά το επαναστατικό ημερολόγιο του 1789), καθώς έμπαινε στην τελική ευθεία για την οργάνωση της πρώτης πανεθνικής κινητοποίησης.

Η κινητοποίηση αυτή έγινε το Σάββατο 17 Νοεμβρίου και η έκταση της εξέπληξε ακόμη και τους ίδιους τους συμμετέχοντες. Περίπου 300.000 πολίτες, σύμφωνα με την αστυνομία, βγήκαν στους δρόμους και κατάφεραν να μπλοκάρουν 2.000 οδικούς κόμβους σε όλη την επικράτεια, παρότι οι εκτιμήσεις του ίδιου του κινήματος ήταν για σημαντική παρουσία σε 700 σημεία.

Οι διαδηλώσεις συνεχίστηκαν και τις επόμενες ημέρες και στις συγκεντρώσεις εμφανίστηκε το σύνθημα «Μακρόν κλέφτη». Τότε έπεσε και η ιδέα ενός αποκλεισμού της γαλλικής πρωτεύουσας, στην δεύτερη πανεθνική κινητοποίηση της 24ης Νοεμβρίου. Αν και η συμμετοχή ήταν μικρότερη το δεύτερο Σαββατοκύριακο, λόγω και του ψύχους, στα Ηλύσια Πεδία σημειώθηκαν επεισόδια, ακολούθησαν νέες συλλήψεις και τραυματισμοί και ο Μακρόν εξέφρασε την ντροπή του για τους «ταραξίες» και τις ευχαριστίες του προς τις δυνάμεις επιβολής του νόμου.

Στόχος των διαδηλωτών ήταν να φτάσουν στην πλατεία Κονκόρντ, εκεί όπου ο επαναστατημένος λαός του 1789 τιμώρησε τους βασιλιάδες του. Εμποδίστηκαν όμως από την αστυνομία και την εκτεταμένη χρήση δακρυγόνων. Το σύνθημα «Μακρόν παραιτήσου»ακούστηκε, ωστόσο, λίγα μέτρα μακριά από το Προεδρικό Μέγαρο, ενώ ο Μακρόν παρομοιάστηκε ως Μαρία Αντουανέτα.

Έτοιμοι για όλα

Στην χθεσινή, τρίτη κατά σειρά, πανεθνική κινητοποίηση το κέντρο του Παρισιού μετατράπηκε σε πεδίο μάχης από τα εκτεταμένα επεισόδια ανάμεσα σε ομάδες διαδηλωτών και τις ειδικές δυνάμεις της αστυνομίας. Στις τρεις εβδομάδες των συνεχιζόμενων κινητοποιήσεων όμως, το κίνημα των Κίτρινων γιλέκων έχει μετεξελιχθεί.

Με την ρομαντική ορμή που διακατέχει όλα τα αυθόρμητα κινήματα, οι διαδηλωτές δεν εστιάζουν πλέον στο ζήτημα της αύξησης της τιμής των καυσίμων, αλλά αμφισβητούν συνολικά την οικονομική και φορολογική πολιτική του Μακρόν. Υποκαθιστούν όμως με αυτόν τον τρόπο την αντιπολίτευση, ιδιαίτερα τους σοσιαλιστές και την Αριστερά, η οποία ήταν έτσι κι αλλιώς αδύναμη για ουσιαστικές παρεμβάσεις από την προεκλογική ακόμη περίοδο. Έδειχνε άλλωστε να είχε υιοθετήσει την λογική «άσε τον Μακρόν να τα κάνει για να πέσει, μέχρι να αναρρώσουμε».

Τα «κίτρινα γιλέκα» άλλαξαν το σκηνικό, στέλνοντας πολιτικά μηνύματα όχι μόνο προς την γαλλική προεδρεία και την κυβέρνηση Φιλίπ, αλλά συνολικά στο πολιτικό προσωπικό της Γαλλίας. Συνδυάζοντας μάλιστα και το γεγονός ότι έπεσαν στο κενό όλες οι απόπειρες οικειοποίησης του κινήματος που έγιναν από διαφορετικές παρατάξεις, αυτό το χωρίς ξεκάθαρο πολιτικό προσανατολισμό κίνημα δείχνει να ξεπερνά την θεσμική αντιπολίτευση. Έτσι όμως γίνεται μια δυναμική απειλή για το σύνολο του γαλλικού πολιτικού συστήματος.

Ήδη στην κοινωνία υπάρχει ένα αντι-Μακρόν μπλοκ. Στους κόλπους του βέβαια, όσο οι σοσιαλιστές και η αριστερά απομονώνουν την Λεπέν, ουσιαστικά την κάνουν να προβάλλει ως η κυριότερη, αν όχι μοναδική, προοπτική ανατροπής της «μακρονίας», όπως αποκαλούν την διακυβέρνηση του Γάλλου προέδρου.

Θα φέρει το Διευθυντήριο τον νέο Βοναπάρτη;

Τα αιτήματα των διαδηλωτών είναι εδώ και πολλές ημέρες αντικείμενο του δημόσιου διαλόγου στην Γαλλία, με την αντιπολίτευση, συμπεριλαμβανομένης της Λεπέν, να ζητά από την κυβέρνηση να προχωρήσει σε κινήσεις αποδοχής τους. Η κυβέρνηση και ο Μακρόν ωστόσο κρατούν μία άκαμπτη στάση.

Μετά τα χθεσινά επεισόδια ο Γάλλος πρόεδρος δήλωσε ότι θα δέχεται πάντα τις διαμαρτυρίες, αλλά ποτέ την βία. Ο υπουργός Εσωτερικών και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος όμως άφησαν ανοιχτό το ενδεχόμενο να επιβληθεί κατάσταση έκτακτης ανάγκης για την αποφυγή νέων ταραχών. «Δεν έχω ταμπού» δήλωσε όταν ρωτήθηκε για ένα τέτοιο ενδεχόμενο, το βράδυ των επεισοδίων, ο υπουργός Εσωτερικών Κριστόφ Καστανέρ, χαρακτηρίζοντας τους διαδηλωτές ως «στασιαστές». Η υιοθέτηση μιας τέτοιας πολιτικής αντιμετώπισης όμως, εκ μέρους της κυβέρνησης και του προέδρου, δείχνει μια αποστασιοποίηση από τα τεκταινόμενα στην κοινωνία και επιβεβαιώνει, ότι δεν έχουν λάβει το πολιτικό μήνυμα των κινητοποιήσεων.

Ο ίδιος ο Μακρόν δίνει την εικόνα, όλο αυτό το διάστημα, πως δεν έχει συνειδητοποιήσει ότι είναι διαφορετικό να μανατζάρεις μία τράπεζα από το να κυβερνάς έναν λαό. Στην πρώτη περίπτωση έχεις να κάνεις με υφιστάμενους, ενώ στην δεύτερη με πολίτες και, όπως συνηθίζεται στις Δημοκρατίες, οι πολίτες δεν είναι υφιστάμενοι αλλά εντολείς της εξουσίας Προέδρων και Πρωθυπουργών. Έτσι, αν τελικά ο Γάλλος πρόεδρος εγκρίνει την επιβολή κατάστασης έκτακτης ανάγκης, εκτιμάται ότι το μόνο που θα καταφέρει είναι να δικαιώσει στην συνείδηση όλο και περισσότερων Γάλλων τους διαδηλωτές, οι οποίοι τον αποκαλούν ήδη Μαρία Αντουανέτα.

Πηγή