Τουρκία, σουλτανική ή κοινοβουλευτική δημοκρατία;

Του Τσαν Ντουντάρ

Σε άλλες δημοκρατίες, μια εκλογική αναμέτρηση μπορεί να σημαίνει ψηφοφορία για την ανάδειξη ενός κόμματος. Η Τουρκία ψηφίζει όμως για τη μορφή της κυβέρνησης. Σουλτανική ή κοινοβουλευτική δημοκρατία. Η κυβέρνηση του Ερντογάν είναι στην εξουσία επί 16 χρόνια και δύο μήνες και τώρα θα πρέπει να σταθεί και πάλι μπροστά στις κάλπες.

Ακολουθήστε μας στο Facebook Τελευταία Έξοδος 

 Μαζί της, η 95χρονη τουρκική δημοκρατία βρίσκεται επίσης αντιμέτωπη με μία από τις μεγαλύτερες εξετάσεις στην ιστορία της. Σε άλλες δημοκρατίες, η ψηφοφορία μπορεί να σημαίνει ψηφοφορία για ένα κόμμα, ενώ στην Τουρκία η εκλογή γινεται υπέρ μιας μορφής κυβέρνησης. Ο ψηφοφόρος πρέπει να επιλέξει μεταξύ του σουλτανάτου και της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Το αποτέλεσμα θα καθορίσει πιθανώς τη μοίρα της Τουρκίας για παρα πολλά χρόνια.

Αρχικά, οι κοινοβουλευτικές εκλογές έπρεπε να πραγματοποιηθούν μαζί με τις προεδρικές εκλογές τον Νοέμβριο του επόμενου έτους. Αλλά ο Ερντογάν είδε την οικονομία να εξασθενεί, το κόμμα του να υποχωρεί στις δημοσκοπήσεις και την αντιπολίτευση να ανεβαίνει. Συνεπώς, προκήρυξε πρόωρες εκλογές για τις 24 Ιουνίου. Έτσι βρίσκει τους αντιπάλους του απροετοίμαστους, που δεν μπορούν ακόμη να συμφωνήσουν σε έναν κοινό υποψήφιο. 

Ο Ερντογάν εδώ και πολύ καιρό είχε διακηρύξει την υποψηφιότητά του, έκανε μια συμμαχία με το υπερεθνικιστικό κόμμα MHP, τροποποίησε τον εκλογικό νόμο και δήλωσε ότι οι εκλογές διεξάγονται υπό συνθήκες έκτακτης ανάγκης. Ταυτόχρονα, είδε με ευχαρίστηση έναν πιστό του επιχειρηματία να αναλαμβάνει τον έλεγχο και του μεγαλύτερου ομίλου μέσων ενημέρωσης της Τουρκίας. Ο Ερντογάν πίστευε ότι εξασφάλισε το αποτέλεσμα των εκλογών, αλλά δεν περίμενε την αντιπολίτευση. Προτού αναφερθώ σε λεπτομέρειες, θα ήθελα να παρουσιάσω και τις δύο όψεις και τα ονόματα που θα ακούσουμε συχνά κατά τους επόμενους δύο μήνες.

Ρετζέπ Ταγιπ Ερντογάν: Στην εξουσία από το 2002, το κόμμα του ήρθε στην κυβέρνηση με 34% και από τότε, με μια εξαίρεση, δεν έπεσε ποτέ κάτω από το 45%, όπου βρίσκεται σήμερα σε έρευνες. Ωστόσο, ο Ερντογάν χρειάζεται σήμερα το 50 + 1%. Για το σκοπό αυτό, έκανε μια συμμαχία με το MHP, το οποίο ήταν κάποτε ο ανταγωνιστής του.

Ντεβλέτ Μπαχτσελί: Ηγέτης του ακροδεξιού MHP. Προσπαθεί να σταματήσει την ταχεία υποχώρηση του κόμματός του, που το 2015 έπεσε στο 12%, φερνοντάς το κοντά στον Ερντογάν. Ελπίζει να γίνει εταίρος συνασπισμού, ακόμα κι αν το κόμμα του δεν υπερβεί το απαιτούμενο όριο του 10% .

Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου: Επικεφαλής του CHP της μείζονος αντιπολίτευσης. Από την ανάληψη της προεδρίας το 2010, το κόμμα του έχασε δύο δημοψηφίσματα, τρεις κοινοβουλευτικές, δύο τοπικές και τις προεδρικές εκλογές. Αλλά δεν παραιτείται. Σε έρευνες, το κόμμα είναι κάτω από το 25%, γι' αυτό και επιδιώκει τη συμμαχία με άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης.

Μεράλ Ακσενέρ: Το πιο ενδιαφέρον όνομα στις εκλογές αυτές. Έχει διατελέσει υπουργός Εσωτερικών. Διεκδίκησε την προεδρία του MHP, στη συνέχεια παραιτήθηκε και ίδρυσε το ?yi Parti (Καλό Κόμμα). Είναι εθνικίστρια και κεντροδεξιά.

Σελαχατίν Ντεμιτράς: Επικεφαλής του HDP γνωστού ως "Κουρδικό Κόμμα". Το άστρο του αναδύθηκε στις προηγούμενες εκλογες όταν το HDP απέσπασε το 13% και προκάλεσε την οργή του Ερντογάν. Τον Νοέμβριο του 2016 κατηγορήθηκε για συμμετοχή σε τρομοκρατική οργάνωση και έκτοτε φυλακίστηκε για πάνω από 500 ημέρες. Αντιμετωπίζει 142 χρόνια κάθειρξης.

Έτσι, ο Ερντογάν έχει προγραμματίσει τις πρόωρες εκλογές σε μια εποχή που ο ηγέτης του δεύτερου μεγαλύτερου κόμματος της αντιπολίτευσης φυλακίζεται και η υπόλοιπη αντιπολίτευση δεν έχει ακόμη υποδείξει υποψήφιο και διαπραγματεύεται έναν κοινό υποψήφιο εναντίον του Ερντογάν. Τα χαρτιά στην πολιτική ανακατεύονται και πάλι, και η Τουρκία προετοιμάζεται για τον πιο ζεστό Ιούνιο μετά τις διαδηλώσεις για το πάρκο Γκεζί.

* Tο άρθρο δημοσιεύθηκε στην γερμανική Die Welt.

Πηγή