Θάνατος στο Haymarket, του Ηλία Καραβόλια

 

''Πιο δυνατά κι απ΄τα σπαθιά τα χέρια τα δικά μας, και μ 'ολο το αλυσόδεμα, σκάφτουν και η γής πλουτεί...'' Κωστής Παλαμάς, 1913.

  

Σήμερα δεν σκάβουμε την γη αλλά τα λογισμικά των επιχειρήσεων και το διαδίκτυο. Δεν ιδρώνουμε από τον ήλιο αλλά από το άγχος του γραφείου. Τα εργοστάσια μειώνονται και σταδιακά αυξάνονται οι ουρανοξύστες στις μεγάλες μητροπόλεις των υπηρεσιών και του χρήματος. Η πρωτογενής παραγωγή αντικαταστάθηκε απο την τριτογενή. Η διαφήμιση, το neuromarketing, η μόνιμη υπερδικτύωση, έχουν μετατρέψει την παραγωγή σε ασυνείδητη διεργασία. Ο εργάτης "δεν ξέρει" ότι είναι εργάτης. Δεν "αναγνωρίζει" την θέση του. Ζει και δουλεύει προσποιούμενος ότι δεν έχει άλλη επιλογή. Και αυτή του η προσποίηση είναι αληθινή τελικά. Καταναλώνει θεάματα, αγοράζει σπίτι, αυτοκίνητο, εμπορεύματα και παλεύει για την οικογένεια του σκληρά. Δεν θέλει να ακούει για αγώνες, δικαιώματα, συνδικαλισμό, πάλη. Ο μισθός είναι αναγκαίος. Αν είναι δε και ελεύθερος επαγγελματίας,ακόμη χειρότερα.Τα χρέη τρέχουν, τα παιδιά μεγαλώνουν, οι δουλειές λίγες και οι άνεργοι παραμονεύουν. Μια σύγχρονη ζούγκλα, ένας κοινωνικός δαρβινισμός που αποσιωπάται τεχνηέντως, κρύβεται πίσω από τον επικίνδυνο κοινωνικό αυτοματισμό που περιθωριοποιεί όλο και περισσότερους.

Παντού στην οικουμένη, σχεδόν οι περισσότεροι εργαζόμενοι δεν γνωρίζουν γιατί γιορτάζουμε την Πρωτομαγιά. Δεν γνωρίζουν για το αίμα που έτρεξε κάποτε και εξασφάλισε για πολλές γενιές το οκτάωρο, τα επιδόματα, τις άδειες, τις αργίες. Ο σύγχρονος προλετάριος βιώνει την γενικευμένη εργοδοτική κυνικότητα: ''Πού θα βρεις αλλού δουλειά, κάνε ότι σου λέω, υπέγραψε ότι σου ζητώ, αλλιώς θα πάρω τον επόμενο...'' .

Μικροί και μεγάλοι εργοδότες στη χώρα μας, ελληνικές και ξένες εταιρείες που ζουν κάτω από την ασφυκτική συμπίεση των περιθωρίων κέρδους, δρουν με βάση το προφανές: πληρώνουν όσα μπορούν και όσο αντέχουν. Η αλήθεια όμως είναι ότι αυτή η εξομοίωση όλων των εργοδοτών είναι παραπλανητική. Ο ατομικός επιχειρηματίας, ο μικρο εργοδότης, οι οικογενειακές επιχειρήσεις, αν και υπερχρεωμένοι στην πλειοψηφία τους στηρίζουν (όχι όλοι φυσικά) όσο μπορούν τους υπαλλήλους τους. Είναι οι προσωπικές σχέσεις, οι συγγένειες, η ανθρωπιά, που βλέπετε λειτουργούν ακόμη.

Όμως, ξένες πολυεθνικές στη χώρα μας και μεγάλοι εγχώριοι εργοδότες με αποταμιευμένα τα κέρδη πολλών ετών, εκμεταλλεύονται την κρίση, την ανεργία, την απόγνωση και ωθούν τους εργαζόμενους στα άκρα. Μισθοί των 400-500 ευρώ έχουν γίνει κανόνας.Και επικαλούνται τις πολιτικές ηγεσίες και τους θεματοφύλακες των συμφερόντων τους: τo ΔΝΤ και την Κομισιόν.

Απλήρωτα επιδόματα, ελλιπείς άδειες,μη καταβληθέντα δώρα,έχουν γίνει αποδεκτά από τους εργαζόμενους. Το σύγχρονο cognitariato (εργαζόμενοι γνώσης) με τα πτυχία του και τον ιδρώτα των σπουδών του, βλέπει τις πενιχρές αποδοχές παντού να του ψαλιδίζουν τα όνειρα.

Όνειρα που δεν μπορούν φυσικά να κάνουν 1,3 εκατομμύρια άνεργοι στη χώρα μας,σχεδόν νέοι στην συντριπτική πλειοψηφία τους.

Το ανθρώπινο χέρι αντικαταστάθηκε από το ανθρώπινο μυαλό. Οι αλυσίδες έγιναν γραβάτες και σέρνουν τους νεοεισελθόντες σε μια μεγάλη επιχείρηση σαν σύγχρονους σκλάβους που έχουν περιορισμένα δικαιώματα. Αντικαταθλιπτικά, απόγνωση, αυτοκτονίες, εγκλήματα. Ας μην ψάχνουμε αλλού τις αιτίες. Ο ευτελισμός της ανθρώπινης εργασίας, η έλλειψη της ελάχιστης κοινωνικής προστασίας από ένα Κράτος δικαίου και πρόνοιας, η μακροχρόνια ανεργία,συνιστούν την πρώτη ύλη της κοινωνικής παθογένειας και της ατομικής ψυχοπαθολογίας. Ωράρια λάστιχα, εκ περιτροπής εργασία και μερική απασχόληση, zero hour contracts (συμβόλαια που πληρώνουν μόνο τις ώρες απασχόλησης, άνευ ωραρίου), απασχολησιμότητα, ευελιξία.

 
Αυτή είναι η πραγματικότητα στην αγορά εργασίας διεθνώς, όχι μόνο στην μνηνονιακή Ελλάδα. Και όλα αυτά, σε μια εποχή που προστάζει τέλεια εξειδίκευση και ξενιτεμό σε μεγάλες μητροπόλεις,γεννώντας βίαιη εξατομίκευση, αλλοτρίωση και χαμηλούς βαθμούς κοινωνικοποίησης. Συνθήκες παράδοξες. Σύγχρονη σκλαβιά, κοστούμι και πληκτρολόγιο, αντί βιομηχανικών εργαλείων, με μόνιμη καλωδίωση και σύνδεση με τον μεγάλο Άλλο : το αφεντικό,όπου και αν βρίσκεται. Είτε λέγεται διευθυντής, είτε Εξουσία, είτε Αγορές...

Χωρίς να ξέρει μετόχους, χωρίς να γνωρίζει ποιους τροφοδοτεί με κέρδη, ο σύγχρονος υποαμειβόμενος εργαζόμενος της hi-tech παραγωγής, αναγκάζεται να ενσωματωθεί στην απορυθμισμένη αγορά εργασίας με όρους και συνθήκες που παραπέμπουν σε άλλες εποχές.

Την ίδια ώρα που με τον μανδύα των μεταρρυθμίσεων επιβάλλεται σε πολλές χώρες ένα ευαγγέλιο δήθεν αναγκαστικών μέτρων. Μια στημένη κατάσταση εκτάκτου ανάγκης και αποδοχής της πραγματικότητας, από τους δήθεν ριζοσπάστες στην ελληνική κυβέρνηση μέχρι τους δήθεν προοδευτικούς πρωθυπουργούς σαν τον Renzi πριν λίγο καιρό στην Ιταλία και υπουργούς σαν τον Macron στην Γαλλία, πριν αυτός διεκδικήσει την προεδρία. Ο οποίος τώρα φυσικά υπόσχεται επιχειρηματικότητα για όλους, μια start up για τον καθένα. Ο νεοφιλελευθερισμός στο ζενίθ του με το υποκείμενο να γίνεται Εγώ Α.Ε και δυστυχώς να αποδέχεται τις εξαντλητικές συνθήκες εργασίας,την αναγκαστική συνθηκολόγηση με την πλήρη - και άνευ όρων- παράδοση στον βωμό της ξέφρενης παραγωγικότητας. Η Ιστορία όμως γράφτηκε για εμάς. Γράφτηκε με αίμα, ας μην το λησμονούμε.

1η Μαΐου του 1886, Chicago, πλατεία Haymarket. 80.000 άνθρωποι συμμετείχαν στην απεργιακή διαδήλωση (και 600,000 σε όλες τις ΗΠΑ) με τις γυναίκες και τα παιδιά τους, σε μια ειρηνική συγκέντρωση. Στην γύρω περιοχή είχαν παραταχθεί αστυνομικές δυνάμεις αποτελούμενες από 1350 άτομα, οπλισμένα με οπλοπολυβόλα οι οποίοι περίμεναν το σύνθημα για να δράσουν.Κι ενώ το πλήθος παρακολουθούσε τις ομιλίες, ο επικεφαλής της αστυνομικής δύναμης, διατάσσει να διαλυθεί η συγκέντρωση. Μια βόμβα έσκασε κοντά στους αστυνομικούς οι οποίοι άρχισαν να πυροβολούν και να χτυπούν τους συγκεντρωμένους χωρίς καμιά διάκριση. Άγνωστος ο αριθμός των θυμάτων αφού πολλοί τραυματισμένοι κατέληξαν τις επόμενες ημέρες, επίσημα μόνο οκτώ νεκροί αστυνομικοί και τέσσερις διαδηλωτές έχουν επαληθευτεί.

Aπρίλιος 1914. Μεγάλη απεργία στα ανθρακωρυχεία του Rockfeller στο Colorado που κατέληξε στη σφαγή του Ludlow (25 άτομα νεκροί μεταξύ των οποίων και 3 εθνοφρουροί).

Την ημέρα αυτή σκοτώθηκε και ο Έλληνας Λούις Τίκας, μετανάστης απο το Ρέθυμνο, αρχηγός συνδικαλιστών, ο οποίος άοπλος και κρατώντας λευκή σημαία πλησίασε τον αρχηγό των Εθνοφρουρών για να κάνουν ανακωχή. Όμως αυτός τον δολοφόνησε εν ψυχρώ χτυπώντας τον με τον υποκόπανο του όπλου του στο κεφάλι.

Απρίλιος 1936, Θεσσαλονίκη. Οι καπνεργάτες της πόλης διαδηλώνουν ειρηνικά. Εναντίον τους χρησιμοποιήθηκε τόσο η αστυνομία όσο και ο στρατός. Δεν υπήρχε κεντρική συγκέντρωση, αλλά μικρές συγκεντρώσεις με ομιλητές σε διάφορα μέρη της πόλης. Στη διασταύρωση Εγνατίας και Βενιζέλου, χωροφύλακες πυροβόλησαν και σκότωσαν 8 εργάτες. Με πυροβολισμούς προσπάθησαν να διαλύσουν και τις άλλες συγκεντρώσεις και συνολικά είχαμε τουλάχιστον 12 νεκρούς και 300 τραυματίες. Οι δολοφονίες των εργατών αποτέλεσαν την έμπνευση του Ρίτσου για τον «Επιτάφιο».

2017. Έχουν μεσολαβήσει δεκάδες εργατικοί αγώνες μέχρι σήμερα. Είτε παλεύει κάποιος χωρίς αφεντικό στο κεφάλι του, είτε εργάζεται υποαμειβόμενος σε μεγάλο επιχειρηματικό όμιλο, η ζωή του δυσκολεύει ολοένα και περισσότερο. Ο κόπος είναι αναντίστοιχος με το εισόδημα. Το άγχος υπερτερεί της δημιουργικότητας. Ο εξαναγκασμός και η βίαιη αποδοχή της πραγματικότητας, δεν αφήνουν περιθώρια για "ταξική συνείδηση". Τουλάχιστον όμως ας μην ξεχνάμε την Ιστορία της Εργασίας. Τους αγώνες της, τις ήττες και τις νίκες της...

ΠΗΓΗ: iporta