Τα θύματα της απόφασης Ματαρέλα

Του Γιαν Ζιελόνκα

Ο πρόεδρος της Ιταλίας Σέρτζιο Ματαρέλα απέτρεψε αρχικά μια λαϊκιστική κυβέρνηση. Αλλά αυτή η απόφαση είναι κακή για την Ιταλία, την Ευρώπη και τη Γερμανία.

Ακολουθήστε μας στο Facebook Τελευταία Έξοδος 

Οι Φιλελεύθεροι σε όλη την Ευρώπη φαίνεται να είναι ευτυχισμένοι: Ο Ιταλός πρόεδρος Σέρτζιο Ματαρέλα εμπόδισε τους λαϊκιστές να αναλάβουν την κυβέρνηση, και έτσι αποφεύγεται μια νέα κρίση του ευρώ.

Ωστόσο, η χαρά τους δεν θα διαρκέσει πολύ. Επειδή η απόφαση του Ματαρέλα είναι κακή για την Ιταλία, την Ευρώπη και τη Γερμανία. Η μόνη πολιτική δύναμη που μπορεί να επωφεληθεί από αυτό είναι η Λέγκα Του Βορρά , ένα ακροδεξιό κόμμα που παλεύει κυρίως εναντίον των μεταναστών και βρίσκεται στο πλευρό του Βλάντιμιρ Πούτιν και της Μαρίν Λε Πεν.

Η φιλελεύθερη δημοκρατία θα είναι το μεγαλύτερο θύμα - στην Ιταλία και πέρα από αυτήν. Η πολιτική των προσεχών μηνών θα είναι πιο αμφιλεγόμενη, αν όχι βίαιη. Η Ευρώπη, περισσότερο από ποτέ, θα παραλύσει από την αστάθεια σε ένα από τα σημαντικότερα κράτη μέλη της.

Οι νομικοί θα συζητήσουν επί μακρόν εάν ο πρόεδρος Ματαρέλα λειτούργησε συνταγματικά όταν άσκησε βέτο στην κυβέρνηση των δύο κομμάτων που έχουν σαφή πλειοψηφία στο ιταλικό κοινοβούλιο. Το Κίνημα των Πέντε Αστέρων έχει ήδη ανακοινώσει την πρόθεσή του να καταθέσει μομφή στον Πρόεδρο. Αλλά είναι ήδη σαφές ότι οι πολιτικές πτυχές της απόφασης του Mαταρέλα θα είναι πιο σημαντικές από τις νομικές.

Το πρώτο θύμα της απόφασης του Σέρτζιο Ματαρέλα θα είναι η ιταλική δημοκρατία. Ο πρόεδρος έθεσε τις ανησυχίες των διεθνών αγορών ως πρωταρχικό λόγο της αρνησικυρίας του. Αυτό σημαίνει ότι οι αγορές, και όχι οι ψηφοφόροι, είναι σε θέση να αποφασίσουν για το μέλλον της Ιταλικής Δημοκρατίας. Με άλλα λόγια, οι εκλογές μπορούν να θεωρηθούν νόμιμες μόνον εάν οδηγούν σε αποτελέσματα που χαιρετίζονται από τις αγορές.

Ο Ματαρέλα δεν έχει ορίσει ακριβώς πώς μπορεί να προσδιοριστεί η κρίση των αγορών. Πρέπει να εξετάσουμε την ευμετάβλητη χρηματιστηριακή αγορά, την παραγωγικότητα, το εμπόριο, τις επενδύσεις ή την ανάπτυξη; Και ποιος μιλά για τις αγορές; Οι οργανισμοί αξιολόγησης; Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο; Ο ίδιος ο πρόεδρος;

Οι αγορές έχουν μια παράξενη ιδέα για το κοινό καλό και κατανέμουν οφέλη και κόστος άνισα. Η στενή συμμαχία μεταξύ κρατών και αγορών έχει δημιουργήσει τεράστιες ανισότητες, και όταν ξέσπασε η χρηματοπιστωτική κρίση το 2008, επιβλήθηκαν επιβαρύνσεις στους απλούς πολίτες. Οι πολιτικοί πρέπει να πάρουν σοβαρά υπόψη τις αγορές και το προτεινόμενο κυβερνητικό πρόγραμμα απαριθμεί πολλά προγράμματα κοινωνικής πολιτικής χωρίς να λέει από πού πρέπει να προέρχονται τα χρήματα. Αλλά η δημοκρατία δεν έχει κανένα νόημα όταν τίθεται στη διάθεση της μεροληπτικής αγοράς. Και δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι στις αγορές θα αρέσει η συνεχιζόμενη πολιτική αστάθεια από την απόφαση του Mαταρέλα.

Το δεύτερο θύμα της απόφασης του Ιταλού προέδρου θα είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο πρόεδρος έχει πει στους Ιταλούς ότι η κυβέρνηση Κόντε, και ειδικά ο προτεινόμενος υπουργός Οικονομικών, θα μπορούσε ή "αναπόφευκτα" θα οδηγούσε τη χώρα του εκτός της Ευρωζώνης. Οι νικητές των φετινών εκλογών στην Ιταλία δεν είναι σαφώς οπαδοί του Φορολογικού Συμφώνου επειδή πιστεύουν ότι τα υπερβολικά μέτρα λιτότητας παρεμποδίζουν την ανάπτυξη της Ιταλίας. Αυτό δεν είναι μια ακραία θέση. Οι διάσημοι οικονομολόγοι όπως ο Πολ Κρούγκμαν και ο Τζόζεφ Στίγκλιτς συμμερίζονται αυτήν την άποψη, όπως και πολλοί φιλελεύθεροι Ιταλοί πολιτικοί από τον Ματέο Ρέντσι ως την Έμμα Μπονίνο .

Ο Πάολο Σαβόνα , ο προτεινόμενος υπουργός Οικονομικών, είναι ένας από τους πιο αξιόλογους Ιταλούς οικονομολόγους και ένας πρώην κεντροαριστερός υπουργός. Πέρασε πολλά χρόνια αναλύοντας τι θα σήμαινε η έξοδος από το ευρώ, αλλά η επίσημη θέση του κυβερνώντος συνασπισμού ήταν να μην αφήσει το ευρώ, ούτε καν να διεξαγάγει δημοψήφισμα γι 'αυτό.

Η προσθήκη της Ιταλίας στον κατάλογο των καταστροφικών εξουσιών εντός της ΕΕ θα περιπλέξει περαιτέρω την ευρωπαϊκή πολιτική. Η ΕΕ δεν μπορεί να επιτύχει χωρίς τη συνεργασία των κρατών μελών της. Και αυτή η συνεργασία θα έχει δυσκολία εάν το κοινό ενημερωθεί ότι οι αποφάσεις για τη μοίρα τους λαμβάνονται στις Βρυξέλλες και όχι στις αντίστοιχες πρωτεύουσές τους.

Το τρίτο θύμα της απόφασης του Ματαρέλα θα είναι η Γερμανία. Κάθε φορά που υπάρχει σεισμός στην Ευρώπη, η Γερμανία βρίσκεται στο επίκεντρο και έτσι είναι και αυτή τη φορά. Τις τελευταίες εβδομάδες, τα γερμανικά μέσα ενημέρωσης, ειδικά το Der Spiegel , δημοσίευσαν άρθρα που πολλοί Ιταλοί χαρακτήρισαν προσβλητικά αν όχι ξενοφοβικά . Η γερμανική κυβέρνηση έχει διατηρήσει την ηρεμία, αλλά δεν είναι καθόλου σαφές εάν γνωρίζει πώς να εμποδίσει την αστάθεια που προέρχεται από μια από τις μεγαλύτερες οικονομίες της ευρωζώνης.

Είναι έτοιμο το Βερολίνο να επενδύσει πολλά χρήματα και να μετριάσει τη δημοσιονομική πειθαρχία μέσα στο ευρώ;

Η Ιταλία ήταν ιστορικός σύμμαχος της Γερμανίας, αλλά από τότε που εισήγαγε το σύμφωνο σταθερότητος , τα αντιγερμανικά συναισθήματα αναπτύσσονται - από τη Λομβαρδία ως στη Σικελία. Για τη Γερμανία είναι δύσκολο να αντιμετωπιστεί σωστά η Ιταλία, εφόσον δεν υπάρχει νόμιμη και αποτελεσματική κυβέρνηση στη Ρώμη.

Δεν υπάρχει σχεδόν καμία πιθανότητα ο Κάρλο Κοταρέλι , τον οποίο επέλεξε τώρα ο Ματαρέλα για να σχηματίσει κυβέρνηση, θα είναι επιτυχής. Σύντομα θα γίνουν νέες εκλογές και όλες οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η Λέγκα θα ωφεληθεί περισσότερο. Οι ίδιες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι τα φιλελεύθερα κόμματα είναι πιθανό να ωθηθούν περισσότερο στο περιθώριο της ιταλικής πολιτικής. Φυσικά, η δημοκρατία δεν αφορά μόνο τις εκλογές. αλλά η απομάκρυνση των εκλογικών νικητών από την ευκαιρία να σχηματίσουν μια κυβέρνηση δεν έχει καμία σχέση με τη δημοκρατία. Σε μια ατμόσφαιρα δυσπιστίας και χάους οι λαϊκιστές ανθίζουν. Ας ετοιμαστούμε για μια ακόμη πιο γερή φάση στην ευρωπαϊκή πολιτική. Δεν θα έπρεπε να συμβεί έτσι.

* Ο Γιαν Ζιελόνκα είναι καθηγητής της Ευρωπαϊκής Πολιτικής στην Οξφόρδη

Πηγή: Die Zeit / Μετάφραση: ΑΠΕ - ΜΠΕ μέσω ΠΗΓΗ