Φυλακές: Όταν τα φρούρια εγκληματιών γίνονται χώροι σωφρονισμού

Φυλακή. Μια λέξη συνώνυμο του κοινωνικού θανάτου, ένας χώρος «εφιάλτης» για κάθε πολίτη. Σε αυτήν, μπορείς να δεις κάθε λογής ανθρώπους που διέπραξαν αδικήματα με ή χωρίς τη θέλησή τους. Το πρώτο συναίσθημα που σε κατακλύζει είναι ο τρόμος, μετά όμως εξοικειώνεσαι και γίνεσαι ένα με αυτούς.

Ακολουθήστε μας στο Facebook Τελευταία Έξοδος 

Μέσα βαθιά στο πρόσωπό τους βλέπεις τη μοναξιά, τη ψυχική συντριβή, την καταρράκωση και προσπαθείς να μπεις για λίγο στη θέση τους. Το επόμενο συναίσθημα που σε κυριεύει είναι η συμπόνια ενώ ταυτόχρονα ρίγος και κρύος ιδρώτας σε διακατέχουν. Είναι αυτά που νιώθει κανείς όταν σκέφτεται πως και αυτοί είναι άνθρωποι που για κάποιο λόγο, σημαντικό ή ασήμαντο, βρίσκονται εκεί. Δεν μπήκαν για να μείνουν για πάντα εσώκλειστοι στο σκοτάδι και στην αφάνεια αλλά για να δουν κάποια στιγμή, όταν το κρίνουν πάνω από όλα οι ίδιοι, το φως της ζωής. Αυτός είναι άλλωστε και ο πραγματικός σκοπός των φυλακών: ο σωφρονισμός των κρατουμένων με τους νόμους και τους κοινωνικούς κανόνες ώστε να επανενταχθούν ομαλά στην κοινωνία ως υγιή μέλη της.

Αντιθέτως, μέσα στις φυλακές επικρατεί το άλλο άκρο. Υπερβολική αστυνομική βία, απάνθρωπες συνθήκες κράτησης και συνεχείς τιμωρίες κρατουμένων με αυστηρές ποινές. Ωστόσο κάποτε, ο διάσημος Ιταλός φιλόσοφος και εγκληματολόγος, Τσεζάρε Μπεκαρία, είχε διατυπώσει την άποψη ότι σκοπός της ποινής δεν είναι η εκδίκηση αλλά ο σωφρονισμός αυτού που διέπραξε το έγκλημα και ο παραδειγματισμός των άλλων. Μόνο όταν η ποινή αποβλέπει στη νουθεσία και έχει εξαγνιστικό χαρακτήρα, μπορεί να αποβεί θετική.

Κάποιοι εκτίουν την ποινή τους στα κλειστά κελιά γιατί παρανόμησαν και άλλοι γιατί οι συγκυρίες τους έφεραν σε αυτό το σημείο. Δεν είναι όμως όλοι εχθροί. Η βία είναι κακός σύμβουλος και ως γνωστόν γεννά βία και διαρκή επανάληψη αποτρόπαιων πράξεων με περισσότερο μίσος εναντίον της δικαιοσύνης, της αστυνομίας και της ίδιας της κοινωνίας. Οι εγκληματίες δεν είναι ορθό να γίνονται τακτικοί θαμώνες δικαστηρίων, κρατητηρίων και φυλακών.

 «Αν δεν θέλεις να κόψεις το κεφάλι του λαού, μόρφωσέ το». Βίκτωρ Ουγκώ

Αν λοιπόν, οι εγκάθειρκτοι δεν έλαβαν την απαραίτητη παιδεία από το οικογενειακό τους περιβάλλον, το σχολείο ή άλλους κοινωνικούς θεσμούς, μπορούν να μορφωθούν μέσω των προγραμμάτων θεραπείας εντός των φυλακών. Οι εθισμένοι στα ναρκωτικά, το αλκοόλ και τον τζόγο θα έχουν περισσότερες πιθανότητες να απεξαρτηθούν και δεν θα έχουν υπ’ όψιν τους τέτοιου είδους σκέψεις.

Η καταπάτηση ενός νόμου δεν θα έπρεπε να ταυτίζεται με τον αιώνιο στιγματισμό του εγκληματία διότι απλούστατα αυτό ενισχύει τις επιθετικές του βλέψεις και φυσικά γυρνά μπούμερανγκ στα μέλη της κοινωνίας. Στην Ελλάδα, έχουμε αρκετά παραδείγματα. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα δεν θα μπορούσε να είναι αυτό του διαβόητου Κώστα Πάσσαρη ο οποίος μετά από μια σωρεία παράνομων πράξεων, είχε τη φήμη του μεγαλύτερου Έλληνα κακοποιού. Αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης και εξαιτίας του αμοιβαίου μίσους του με τους αστυνομικούς αλλά και τους δημοσιογράφους, ήταν ο Πάσσαρης να θελήσει να προβεί σε βίαιες πράξεις. Παρόλ’ αυτά, μετά από 16 χρόνια εγκλεισμού στις φυλακές της Κραϊόβα στη Ρουμανία, εκείνος άλλαξε και αποφάσισε να ακολουθήσει το δρόμο του Θεού.

Επομένως, οι φυλακές μπορούν να λειτουργήσουν ως σωφρονιστικά ιδρύματα διαμορφώνοντας δίκαιους ανθρώπους με υγιή κίνητρα και όχι ως φρούρια εγκληματιών, διότι αυτά τους αποκόπτουν από τον κοινωνικό ιστό και τους στιγματίζουν για πάντα. Υπάρχει και αυτή η οπτική για τις φυλακές που δυστυχώς στη σύγχρονη κοινωνία μας σπανίζει.

Πηγή