Η ορθή διατροφή για το δέρμα, τα συστατικά, τα προβλήματα και οι λύσεις, Γράφει Διαιτολόγος – Διατροφολόγος Γιαγκίδης Γιώργος

Το δέρμα αποτελεί το μεγαλύτερο όργανο του ανθρωπίνου σώματος, καλύπτοντας το σύνολο της εξωτερικής επιφάνειας του, έτσι κατανοούμε τη σημασία του στην υγεία, πέρα από λόγους καλαισθησίας και ομορφιάς.

Ακολουθήστε μας στο Facebook Τελευταία Έξοδος

Διατροφή για το δέρμα

Η διατροφή εισαγωγικά τρέφει, διατηρεί και βελτιώνει το δέρμα, ας δούμε πως:

Η γήρανση του δέρματος διακρίνεται στην ενδογενή φυσιολογική και αναπόφευκτη, όπως επίσης στην εξωγενή γήρανση από ηλιακό φως (φωτογήρανση).

Η τελευταία επηρεάζεται ακόμη από παράγοντες όπως η διατροφή, το κάπνισμα, ουσίες (π.χ ελεύθερες ρίζες) και από την υπεριώδη ακτινοβολία του ηλίου – UVR (εγκαύματα στο δέρμα, καρκίνος και σαρκώματα στο δέρμα, γήρανση του κ.α). Έτσι κατανοούμε επίσης πως πρέπει να προφυλασσόμαστε από τον ήλιο και να επιδιδόμαστε σε ηλιοθεραπεία το καλοκαίρι στους γνωστούς εξοντωτικούς ρυθμούς.

Υπάρχουν 6 διαφορετικοί τύπου δέρματος, ο καθένας με διαφορετική ανταπόκριση και αντοχή στην ηλιακή ακτινοβολία. Γενικά το ανοιχτόχρωμο δέρμα έχει μειωμένη, ενώ το σκουρόχρωμο αυξημένη.

Οι ελεύθερες ρίζες είναι από του κυριότερους παράγοντες που βλάπτουν το δέρμα. Θρεπτικά συστατικά όπως η Βιταμίνη Α, το Β-καροτένιο, η Βιταμίνη Ε, C, ο ψευδάργυρος, το μαγγάνιο, το σελήνιο και τα φλαβονοειδή ως αντιοξειδωτικά, προσφέρουν σημαντική προστασία. Η UVR δε αυξάνει την παραγωγή των Ε. Ριζών.

Στα παραπάνω υπάρχει η χαρακτηριστική φωτοπροστατευτική δράση.

Εξαιρετικά σημαντικός ο ρόλος της βιταμίνης C, η οποία πέρα από αντιοξειδωτικό συντελεί και στη βιοπαραγωγή κολλαγόνου, μια διαδικασία που συμμετέχουν άμεσα οι πρωτεΐνες, όπως η λυσίνη.

Η πρόσληψη Ω-3 λιπαρών οξέων και ιδιαίτερα του εικοσιπεντανοϊκού οξέος (ΕPA) βοηθά εξαιρετικά σε φλεγμονώδεις νόσους, όπως οι αρθρίτιδες, δερματίτιδες και ψωρίαση, προστατεύοντας παράλληλα το δέρμα. Στις παθήσεις αυτές όμως σημαντική συμβολή έχουν και τα Ω-6 λιπαρά οξέα (το λινελαϊκό και αραχιδονικό οξύ). Η καλύτερη πηγή τους είναι τα φυτικά έλαια, τύπου σπορέλαια π.χ. Το λίπος γενικά τρέφοντας τις κυτταρικές μεμβράνες, προωθεί σημαντικά την κυτταρική υγεία, για αυτό ελλείψει του βλέπουμε διάφορες καταστάσεις, όπως η απολέπιση.

Σημαντικό κατά υψηλό βαθμό είναι η παρουσία και σύνθεση κολλαγόνου. Αυτό βιοσυντίθεται από τη Βιταμίνη C κυρίως και το χαλκό, όπως επίσης από τα απαραίτητα αμινοξέα που δεν παράγει μόνος του ο οργανισμός μας (όπως λυσίνη) και το αμινοξύ προλίνη που βιοσυντίθεται, πέρα από τη διατροφική παροχή (αβγά).

Το νερό στην ποσότητα του κανόνα των 8 ποτηριών ανά ημέρα (αυξάνεται το καλοκαίρι) ενυδατώνει το δέρμα και τους ιστούς, προφυλάσσοντας τα από γήρανση και άλλες επιβαρυντικές δράσεις πάνω τους.

Το κάπνισμα δε, μειώνει την απορρόφηση της βιταμίνης C (μειώνει την αντιοξειδωτική δράση και σύνθεση κολλαγόνου έτσι) και ταυτόχρονα ανεβάζει κατά επιπλέον 35 mg την ημερήσια ανάγκη κάλυψης της, ενώ παίζει και κραταιό ρόλο στη γήρανση του δέρματος.

Γενικά τα σημαντικά συστατικά

Φαίνεται πως οφελούν το δέρμα τα συστατικά: Βιταμίνη Α1, Ε, C, Σελήνιο, Ψευδάργυρος, Μαγγάνιο, ως αντιοξειδωτικά. Επίσης μεγάλη αρωγή προσφέρουν τα Ω-3 & Ω-6 απαραίτητα λιπαρά οξέα, στη σωστή αναλογία & ως ορθά λιπαρά. Ακόμα το σύνολο σχεδόν τωνΒιταμινών του συμπλέγματος Β (Β2, Β3, Β6, Β7, Β9 & Β12) φαίνεται πως βοηθούν το δέρμα και πως ελλείψιν τους παρουσιάζονται προβλήματα σε αυτό (ξηροδερμία, πελλάγρα, αναιμίες κ.α.). Ο Σίδηρος (ροδαλό χρώμα στο δέρμα), η βιταμίνη Α (προστασία από το φως και μαλακό δέρματος) και οι Πρωτεΐνες (κολλαγόνο) επίσης προσφέρουν υγεία και ευεξία στο δέρμα.

Τροφές κλειδιά υπέρ του δέρματος

Αντιοξειδωτικά: Πράσινα φυλλώδη λαχανικά (μαρούλι), το πράσινο τσάι (φλαβονοειδή), τα εσπεριδοειδή (πορτοκάλι), φασόλι, ζοχοί, τα κρεμμύδια και σκόρδα. Γενικά δηλαδή φρούτα, βότανα, χόρτα και λαχανικά περισσότερο.

Διάφορα: Επίσης για μια υγιή επιδερμίδα προσθέστε στη διατροφή σας ρεβίθια (ψευδάργυρος και αμινοξέα ), αβγά (βιοτίνη & προλίνη), ελαιόλαδο, σουσάμι, φασολάκια (αμινοξέα), Ψάρια (η πιο εύπεπτη πρωτεΐνη στο 98%), ξηροί καρποί (λιπαρά, όπως Ω-3), το γιαούρτι.

Τροφές κατά του δέρματος

Κορεσμένα λίπη: Αλλαντικά, μπισκότα, γλυκά, βούτυρα, κόκκινο κρέας (εκτός του χοιρινού) κ.α.

Ζάχαρη: Αυξημένη κατανάλωση της αποδίδει δυσλειτουργία στο κολλαγόνο του δέρματος, με ανελαστική υφή και διαταραχές στο χρώμα του.

Διάφορα: Kαφές (όχι > 2 φλιτζάνια την ημέρα) και αλκοόλ. Αποφύγετε τους επεξεργασμένους απλούς υδατάνθρακες τύπου ζάχαρης, σε μπισκότα, κουλουράκια κ.α.

Άλλες παθήσεις στο δέρμα που αντιμετωπίζονται και διατροφικά

Ο συνήθης κνησμός λόγου χάριν, εμφανίζεται και από έλλειψη βιταμίνης Α, Β, σιδήρου, ψευδαργύρου και συγκεκριμένων λιπαρών οξέων.

Η έλλειψη Β3 οδηγεί στην πελάγρα, η έλλειψη πρωτεϊνών στο σύνδρομο Kwasiorkor, η έλλειψη βιταμινών (όπως Β2) σε καταστάσεις, σαν τη γλωσσίτιδα.

Ξηροδερμία

Όπως εξηγεί ο δερματολόγος-αφροδισιολόγος, Δρ. Μάρκος Μιχελάκης, το φυσιολογικό και υγιές δέρμα καλύπτεται από μία λεπτή στοιβάδα φυσικού λίπους (σμήγμα) που «παγιδεύει» την υγρασία στο εσωτερικό του και το διατηρεί απαλό και μαλακό. Η ξηροδερμίασυνήθως εκδηλώνεται, όταν κάτι στο περιβάλλον ή στον οργανισμό προκαλεί την αφαίρεση των λιπιδίων, αφήνοντας απροστάτευτο το δέρμα.

Αιτίες

Μια αιτία είναι η κακή ενυδάτωση. Λόγο της έλλειψης γνώσης ή πληροφόρησης, πολλές φορές διαλέγουμε τις λάθος ενυδατικές κρέμες, με περιττό αλκοόλ, αρώματα και άλλες ουσίες ή όταν δεν τις εφαρμόζουμε σε νωπό δέρμα. Άλλη αιτία φαίνεται ο ξηρός αέρας. Ειδικά το χειμώνα με την εσωτερική θέρμανση ή και το καλοκαίρι με τον κλιματισμό, αυτή η κατάσταση εντείνεται. Επίσης και η επαφή με ακραίες θερμοκρασίες επηρεάζει αρνητικά, έτσι να ντυνόμαστε σωστά το χειμώνα λόγου χάριν, δίχως ευάλωτα σημεία. Το Καυτό αφρόλουτρο και ντους προκαλούν προβλήματα. Η παρατεταμένη έκθεση στο νερό, ιδιαίτερα όταν είναι καυτό, μπορεί να αφαιρέσει όλο το προστατευτικό λίπος από το δέρμα. Ακόμη, τα σκληρά σφουγγάρια και σκληρά σαπούνια με περιττές ουσίες ασκούν αρνητικό αντίκτυπο στο δέρμα. Προτιμούμε μαλακά και φυσικά σφουγγάρια, όπως επίσης μαλακά σαπούνια με αγνά και παραδοσιακά υλικά, ενώ πλενόμαστε ήρεμα και μεθοδικά, χωρίς πίεση. Τα τραχιά ρούχα. Μερικά υφάσματα δεν είναι διόλου φιλικά με το δέρμα, καθώς δημιουργούν τριβή που επιτείνει την ξηροδερμία. Τα μάλλινα και τα λινά, για παράδειγμα, προκαλούν σε πολλούς ανθρώπους αίσθημα κνησμού μόλις τα φορέσουν. Καλό είναι επίσης να φοράμε άνετα και όχι στενά ρούχα, όπως ακόμη ρούχα με φυσικά υλικά, καθώς υλικά (νάιλον π.χ) απορροφούνται μερικώς από το δέρμα, προκαλώντας σε βάθος χρόνου παθογένειες. Τέλος, προσοχή στα φάρμακα. Πολλά από αυτά και μερικές κατηγορίες τους, μπορούν να έχουν άσχημη επιρροή πάνω στο δέρμα σας σε συγκεκριμένους οργανισμούς ατόμων, έτσι φειδώ στη χρήση τους, μόνο όταν είναι απολύτως απαραίτητο και συστημένο από τους αρμόδιους. Σε περίπτωση προβλημάτων παράλληλα με τη χρήση τους, επικοινωνήστε με τον ιατρό σας.

Ακμή και διατροφή

Περιληπτικά η ακμή φαίνεται από μελέτες πως συσχετίζεται:

Γαλακτοκομικά προϊόντα (επηρεασμός ορμονών): Κυρίως το γάλα, αλλά λιγότερο και το τυρί, το βούτυρο, το παγωτό, οι κρέμες, καθώς και η σοκολάτα γάλακτος. Έτσι προτείνεται μια μετριασμένη κατανάλωση τους σε 1-2 μερίδες ημερησίως, όπως 1 ποτήρι γάλα ή μισή σοκολάτα υγείας.

Τρόφιμα υψηλού γλυκαιμικού φορτίου: Τα επεξεργασμένα αλεύρια (όχι το ολικής) και τα τρόφιμα που παράγονται από αυτά, π.χ. λευκό ψωμί, και λευκά ζυμαρικά, όπως επίσης η ζάχαρη και όπου αυτή περιέχεται, όπως σε ροφήματα και γλυκά με αλεύρι και ζάχαρη (αύξηση φλεγμονών). Να προτιμώνται πατάτες βραστές ή τηγανιτές σε ελαιόλαδο και χυμοί φυσικοί.

Άλλα τρόφιμα που συσχετίζονται με φλεγμονές: Όλα τα έτοιμα φαγητά (junk food) που μαγειρεύονται με κακής ποιότητας λάδια και είναι πλούσια σε trans λιπαρά, όπως τηγανητές πατάτες σε πολυακόρεστα λάδια τύπου σπορέλαια και προϊόντα κόκκινου κρέατος με υψηλά κορεσμένα λίπη. Η σόγια επίσης μέσω των φυτοοιστρογών της φαίνεται πως επηρεάζουν την ορμονική ισορροπία.

Τέλος, γενικά η ανεπάρκεια σε θρεπτικά συστατικά και κυρίως σε αυτά που αναφέραμε παραπάνω πως βοηθούν το δέρμα (π.χ η βιταμίνη C που έχει ρόλο στη σύνθεση κολλαγόνου), ευθύνεται για αύξηση της ακμής καθώς δρουν ως προστατευτικός παράγοντας για το δέρμα. Επίσης το κακάο και η σοκολάτα δεν φαίνεται να έχουν σχέση με την ακμή.

Συμπέρασμα

Αντιλαμβανόμαστε τελικά πως μια διατροφή που είναι αρωγός στο δέρμα, αποτελεί στηριγμένη περισσότερο σε φυτικές τροφές πλούσιων σε αντιοξειδωτικά και φυτοχημικά, παράλληλα με μια επιλεγμένη κατανάλωση ζωικών προϊόντων (όπως λιπαρά ψάρια) και μια μετριασμένη σε επεξεργασμένους υδατάνθρακες, ζάχαρη, γλυκά και αλκοόλ. Κλείνοντας μην ας μην αμελήσουμε το σπουδαίο ρόλο που διαδραματίζει για ένα υγιές και νεανικό δέρμα το νερό και η προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία του ηλίου, ειδικά το καλοκαίρι.