Η μελισσοκομία έχει προϊστορία τουλάχιστον 8.500 ετών - Διεθνής έρευνα (με ελληνική συμμετοχή)

Οι άνθρωποι είχαν βρει τρόπο να αξιοποιούν τις μέλισσες ήδη από την Εποχή του Λίθου, πριν από 8.500 έως 9.000 χρόνια, σύμφωνα με μια νέα διεθνή επιστημονική έρευνα, με ελληνική συμμετοχή, η οποία μεταθέτει ακόμη πιο βαθιά στο παρελθόν τη σχέση των ανθρώπων με τις μέλισσες και τις ρίζες της ίδιας της μελισσοκομίας, η οποία παραμένει πάντως άγνωστο πότε ακριβώς ξεκίνησε.

Σκηνές από προϊστορικές βραχογραφίες στην υποσαχάρια Αφρική απεικονίζουν κυνήγι μελισσών, καθώς και τοιχογραφίες της Αιγύπτου των Φαραώ που δείχνουν σκηνές μελισσοκομίας, αλλά έως τώρα ήταν ασαφές κατά πόσον οι πρώτοι αγρότες ήταν και μελισσοκόμοι, πράγμα που πλέον φαίνεται να επιβεβαιώνεται.

Οι ερευνητές (μεταξύ των οποίων ο καθηγητής προϊστορικής αρχαιολογίας Κωνσταντίνος Κωτσάκης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης), με επικεφαλής τον καθηγητή Ρίτσαρντ Έβερσεντ της Σχολής Χημείας του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature».

Οι επιστήμονες ανακάλυψαν χημικά ίχνη από κερί μελισσών σε τουλάχιστον 6.400 κεραμικά σκεύη των πρώτων γεωργών, σε πάνω από 150 νεολιθικές αρχαιολογικές τοποθεσίες σχεδόν όλης της Ευρώπης (μεταξύ των οποίων στην Ελλάδα), της Βόρειας Αφρικής (Αλγερία) και της Εγγύς Ανατολής, οι οποίες χρονολογούνται προ 4.000 έως σχεδόν 9.000 ετών.

Η ανακάλυψη αποτελεί σαφή ένδειξη ότι οι πρόγονοί μας συνέλλεγαν μέλι από τις άγριες μέλισσες και ότι πιθανότατα η πρακτική της μελισσοκομίας όχι μόνο υπήρχε, αλλά και ήταν ευρέως διαδεδομένη. Όπως εξημέρωσαν διάφορα ζώα (σκύλους, χοίρους κ.ά.), οι αρχαίοι αγρότες έκαναν κάτι ανάλογο με τις μέλισσες.

Το αρχαιότερο μέχρι σήμερα διακριτό χημικό «αποτύπωμα» κεριού μελισσών αποκαλύφθηκε στην τοποθεσία Τσαταλχογιούκ της ανατολικής Τουρκίας, πριν από περίπου 7.000 χρόνια. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι η μελισσοκομία είχε ήδη παρελθόν πίσω της, ήταν συνεπώς ακόμη παλαιότερη.

Όπως δήλωσε η ερευνήτρια γεωχημικός δρ Μελανί Ρόφετ-Σαλκ, «ο προφανέστερος λόγος για την εκμετάλλευση των μελισσών θα ήταν για το μέλι τους, το οποίο θα αποτελούσε ένα σπάνιο γλυκαντικό στο φαγητό για τους προϊστορικούς ανθρώπους. Όμως το κερί της μέλισσας μπορεί επίσης να χρησιμοποιείτο και για άλλους σκοπούς, όπως πρακτικούς, τελετουργικούς, διακοσμητικούς και ιατρικούς, π.χ. για τη στεγάνωση κεραμικών αγγείων».

Δεν έχουν ανακαλυφθεί ίχνη κεριού μελισσών πάνω από τον 57ο παράλληλο της Γης, π.χ. στη Σκωτία ή στη Σκανδιναβία, γεγονός που δείχνει ότι υπήρχε ένα βόρειο οικολογικό «σύνορο» για τους αγρότες-μελισσοκόμους, καθώς οι μέλισσες μάλλον δεν άντεχαν τις κλιματολογικές συνθήκες βορειότερα της Δανίας.

Γενετικές έρευνες δείχνουν ότι η μέλισσα εμφανίστηκε στην Ασία πριν από περίπου 300.000 χρόνια και γρήγορα εξαπλώθηκε στην Ευρώπη και στην Αφρική. Σήμερα, οι μέλισσες αντιμετωπίζουν σοβαρές απειλές από την κλιματική αλλαγή, τα εντομοκτόνα και τις ασθένειες.

Για την πρωτότυπη επιστημονική εργασία πατήστε εδώ
http://www.nature.com/nature/journal/v527/n7577/full/nature15757.html

Εικόνα: Χρυσό δακτυλίδι με παράσταση περισυλλογής σμαριού και μελισσοκομίας σε λίθινες κυψέλες (Μυκήνες).