Ο «εθνολαϊκισμός» του ΣΥΡΙΖΑ

Γράφει ο Απόστολος Διαμαντής

Ο «εθνολαϊκισμός» του Συριζα τείνει να γίνει η κεντρική αντιπολιτευτική ιδέα. Πρόκειται όμως για ένα διπλό λάθος.

Πρώτον, ο όρος συνιστά επινόηση των ευρωπαϊκών πολιτικών ελίτ, στην έντονη ανάγκη άμυνας απέναντι στα ισχυρά ευρωσκεπτικιστικά ρεύματα. Όποιος σήμερα διατυπώνει ενστάσεις για το γεγονός πως τα εθνικά κοινοβούλια απλώς υλοποιούν αποφάσεις των γραφειοκρατών του Eurogroup χαρακτηρίζεται εθνολαϊκιστής, με τον τρόπο που άλλοτε χαρακτηρίζονταν αναρχοκομμουνιστής, ο όποιος απλώς δεν συμφωνούσε με τον ψυχρό πόλεμο εναντίον της ΕΣΣΔ.

Πρόκειται ουσιαστικά για μομφή, απέναντι σε μια διαφορετική πολιτική σύλληψη, που απλώς αντιμετωπίζει με μάλλον υγιή σκεπτικισμό την γερμανική Ευρώπη. Επομένως ο όρος «εθνολαϊκισμός» έχει ισχυρή δόση προπαγάνδας. Διότι η Ευρώπη δεν δημιουργήθηκε με σκοπό να καταργήσει τα εθνικά κράτη, ούτε να αφαιρέσει τις πολιτικές ελευθερίες από τους ευρωπαϊκούς λαούς. Ήταν ανέκαθεν μια ένωση ανεξάρτητων κρατών.

Πλήρης κατάργηση των εθνικών κυριαρχιών δεν έχει ποτέ εγκριθεί από τους λαούς της Ευρώπης, εφόσον για να γίνει αποδεκτό κάτι τέτοιο θα έπρεπε να προηγηθούν δημοψηφίσματα. Όσα όμως δημοψηφίσματα έχουν γίνει με τέτοιο ερώτημα μέχρι σήμερα έχουν απορριφθεί. Άρα, τα εθνικά κράτη παραμένουν κυρίαρχα και επομένως οι ευρωπαϊκές αποφάσεις ισχύουν μόνον στην περίπτωση που εγκρίνονται από τα εθνικά κοινοβούλια. Επομένως, όποιος υπενθυμίζει τον κυρίαρχο ρόλο των κρατών και την εθνική κυριαρχία δεν είναι εθνολαϊκιστής, απλώς εξακολουθεί να αναγνωρίζει ως θεμέλιο την εθνική και λαϊκή κυριαρχία.

Αφετέρου, ο όρος  «εθνολαϊκισμός» συνδέει δύο υπαρκτά πολιτικά ρεύματα, τον εθνικισμό και τον λαϊκισμό, παραπέμποντας όμως ταυτόχρονα, εμμέσως, στον εθνικοσοσιαλισμό. Επειδή όμως σήμερα δεν απευθύνουμε την κατηγορία σε ναζιστικά κόμματα, αλλά σε κόμματα της δεξιάς και της αριστεράς, ουσιαστικά χτυπάμε το ίδιο το πολιτικό περιεχόμενο της εθνικής κυριαρχίας, δηλαδή τον εθνικισμό ή την republique, έτσι όπως κωδικοποίησε τον όρο η γαλλική επανάσταση. Ο Εθνικισμός είναι, ως γνωστόν, η μεγαλύτερη επανάσταση στο χώρο των ιδεών μετά το χριστιανισμό και είναι φυσικά η βάση της νεωτερικής πραγματικότητας, καθώς είναι η ίδια η γαλλική επανάσταση που έδωσε το περιεχόμενό του. 

Ο εθνικισμός δηλαδή δεν είναι τίποτε άλλο παρά το πολιτικό ρεύμα που σάρωσε τις ευρωπαϊκές μοναρχίες και την φεουδαρχική κοινωνία και την αντικατέστησε με το εθνικό κράτος. Είναι δηλαδή το πολιτικό ρεύμα που θεμελιώνει τις σύγχρονες πολιτικές και κοινωνικές ελευθερίες, ανάγοντας τον λαό, το εθνικά προσδιορισμένο σώμα πολιτών, σε κυρίαρχο πολιτικό σώμα.

Δεν πρέπει να ταυτίζεται δηλαδή ο εθνικισμός ούτε με τον ναζισμό ούτε με τον φασισμό. Μαζί με τον εθνικισμό όμως πάει και η λαϊκή κυριαρχία, και ο όρος λαϊκισμός στη σημερινή αργκό δεν ταυτίζεται απλώς με την δημαγωγία, αλλά χρησιμοποιείται ως μομφή και μάλιστα σε σύνδεση με τον εθνικισμό, κάνοντας προφανή την στόχευση: τον ίδιο το λαό και τα πολιτικά δικαιώματά του.

Δεύτερον, νομίζω είναι λανθασμένος ο χαρακτηρισμός του Συριζα ως εθνολαϊκιστικού χώρου. Διότι δεν είναι. Αντιθέτως, ο Σύριζα είναι χώρος εθνο-αποδομητικός και όχι εθνολαϊκιστικός. Το γεγονός ότι εξέφρασε λαϊκά- δίκαια- αιτήματα, ότι τα υιοθέτησε και εξαπάτησε τους εκλογείς, αυτό δεν σημαίνει καθόλου πως είναι εθνολαϊκιστικό κόμμα. Η κυβέρνηση αυτή τη στιγμή υλοποιεί ένα ευρύτατο πρόγραμμα νεοφιλελεύθερων μεταρρυθμίσεων, έχει αποδεχθεί πλήρως τις ιδέες του ΔΝΤ και της ευρωζώνης και είναι επομένως αδύνατον να χαρακτηριστεί εθνολαϊκιστικό κόμμα, όταν μάλιστα αδιαφορεί πλήρως για την εθνική και λαϊκή παράδοση, για την εθνική κυριαρχία και λειτουργεί περισσότερο ως ΜΚΟ και όχι ως κράτος. 

Ο Σύριζα αυτή τη στιγμή ανήκει στην κατηγορία των ενεργών φεντεραλιστών της Ευρώπης, δεν προτάσσει ζητήματα κυριαρχίας, παραδίδει στις ευρωπαϊκές ελίτ το ελληνικό δημόσιο, δεν ασκεί πολιτική εθνικής κυριαρχίας έναντι των μεταναστευτικών ροών – όπως κάνουν σχεδόν όλες οι ευρωπαϊκές χώρες-και επομένως δεν στηρίζει τον εθνικό χαρακτήρα του κράτους.

Έχουμε δηλαδή εδώ μια μάλλον υπερβολική χρήση του όρου από την αντιπολίτευση, η οποία αποδίδει στον Συριζα χαρακτηριστικά κόμματος που υιοθετεί εθνικά και λαϊκά αιτήματα, δίνει  δηλαδή στον Συριζα επιπλέον ιδεολογικά και πολιτικά όπλα, τη στιγμή που τείνει να χάσει την επαφή του με τον λαό.

Ο Συριζα δεν είναι εθνολαϊκιστικό κόμμα. Είναι κόμμα της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας, προέρχεται από την παράδοση του φιλελεύθερου σοσιαλισμού, από τον πολιτικό χώρο δηλαδή που υπήρξε τις τελευταίες δεκαετίες το όχημα των διεθνών τραπεζικών κύκλων, οι οποίοι στόχευσαν στην πλήρη κατάργηση των ευρωπαϊκών εθνικών κρατών.

Ωστόσο το εγχείρημα αυτό έχει μπλοκάρει, εξαιτίας της συνεχιζόμενης διεθνούς οικονομικής κρίσης και επίσης εξαιτίας της αλλαγής της αμερικανικής πολιτικής, αλλά και της βρετανικής εξόδου, γεγονότα που επαναφέρουν τα ζητήματα της κυριαρχίας και του εθνικού προστατευτισμού.

Ο Σύριζα λοιπόν δεν έχει καμία σχέση με αυτές τις εξελίξεις, συντάσσεται απολύτως με την κυρίαρχη πολιτική της ευρωζώνης και η αντιπολίτευση θα πρέπει να βρει άλλο λεξιλόγιο για να τον αντιμετωπίσει.

πηγή