H διαδρoμή τoυ κόσμoυ

Του Τρύφων Λιώτα

Η Ιρλανδική Διαδρομή (Route Irish, 2007, UK) του Ken Loach, όπως και όλες σχεδόν οι ταινίες του, είναι μια πολιτική διαμαρτυρία με έμφαση σε όλες τις κοινωνικές συνέπειες που το συγκεκριμένο πρόβλημα προκαλεί. Αυτή η ταινία αποτελεί την απάντηση του σκηνοθέτη στον πόλεμο του Ιράκ και αυτά που ακολούθησαν. Θέματα είναι τα εγκλήματα που γίνονται στο όνομα του κράτους, στο όνομα του κέρδους, στην αποκτήνωση του μιλιταρισμού, την εκμετάλλευση της ζωής των φτωχών και αμόρφωτων μαζών ως μισθοφόρων, την επιπόλαια συμπεριφορά στους κατακτημένους πληθυσμούς, την κάλυψη των εγκλημάτων και τα προβλήματα που δημιουργούνται πίσω στην πατρίδα. 

Η Ιρλανδική διαδρομή είναι ο πιο επικίνδυνος δρόμος του κόσμου. Είναι η διαδρομή από το αεροδρόμιο της Βαγδάτης ως την πράσινη ζώνη ασφάλειας στο κέντρο της Βαγδάτης. Ιδιωτικές εταιρίες κάνουν συμβόλαια μεταξύ άλλων με δημοσιογράφους, καλλιτέχνες και εμπόρους για να τους μεταφέρουν με ασφάλεια. Τις αποστολές εκτελούν μισθοφόροι πρώην στρατιώτες που με την λήξη του πολέμου έχουν μείνει άνεργοι και ζαλισμένοι από τις μεγάλες αμοιβές δέχονται χωρίς δεύτερη κουβέντα να παίξουν τη ζωή τους κορώνα-γράμματα ώστε αν τυχόν κερδίσουν να γυρίσουν πλούσιοι πίσω στην πατρίδα αλλά με ψυχολογικά προβλήματα χωρίς να έχουν ποτέ την ελπίδα να βρούνε τον παλιό εαυτό τους. 

Ο πρωταγωνιστής είναι από αυτούς τους τελευταίους «τυχερούς». Έχει γυρίσει στην πατρίδα αλλά μαθαίνει ότι ο καλύτερος φίλος του έχει πεθάνει εκτελώντας την ιρλανδική διαδρομή. Ξεκινά μια έρευνα που εξελίσσεται σε ένα θρίλερ ξεσκεπάσματος μιας βρόμικης συνωμοσίας συγκάλυψης δολοφονιών αθώων πολιτών. Η οργή του, απομεινάρι του πολέμου, ξεσπάει την μανία της στην προσπάθεια για εκδίκηση που ενώ φαίνεται λογική και δίκαιη ως ένα σημείο, τελικά το μόνο που καταφέρνει είναι να αποκαλύψει στον ίδιο την διαφθορά του και το ανέφικτο της επαναφοράς στον παλιό εαυτό του. 

Ο σταθερός συνεργάτης – ερευνητής στις ταινίες του Loach, Paul Laverty, αναφέρει ότι οι μισθοφόροι που εκτελούν τα συμβόλαια ασφάλειας μπορούν να κάνουν κατάχρηση εξουσίας αλλά και να κακοποιούνται οι ίδιοι χωρίς να απαιτούνται εξηγήσεις. Κατά τη διάρκεια της έρευνάς του για την ταινία δεν μπόρεσε να βρει με σιγουριά πόσοι μισθοφόροι δουλεύουν, πόσοι έχουν σκοτωθεί ή τραυματιστεί και πόσους Ιρακινούς έχουν σκοτώσει. Ειδικά οι δολοφονίες των τελευταίων καλύπτονταν από έναν νόμο «Διαταγή 17» η οποία επιβλήθηκε από την Αμερική το 2003 και καταργήθηκε το 2009 και η οποία αποτελούσε έναν μανδύα ατιμωρησίας από την Ιρακινή δικαιοσύνη. Στην ουσία σήμαινε πρώτα πυροβολούμε και μετά ξεχνάμε να ρωτήσουμε ερωτήσεις. Εξάλλου μια τέτοια λίστα θα προσκαλούσε σε λεπτομερείς ελέγχους και καμιά από τις ιδιωτικές εταιρείες δεν θα ήθελε κάτι τέτοιο. 

Οι νεκροί, λοιπόν, δεν υπήρχαν σε καμία λίστα και γυρνούσαν σε πορτοκαλί φέρετρα χωρίς τιμές και χωρίς εξηγήσεις. Οι ζωντανοί μισθοφόροι που συνάντησε ποικίλαν: άλλοι σοβαροί, επαγγελματίες με σεβασμό στους ντόπιους και απέχθεια για τους «καουμπόηδες» συναδέλφους και άλλοι ψυχολογικά ασταθείς με τραυματικές εμπειρίες των οποίων οι αποφάσεις και οι πράξεις ήταν το λιγότερο ύποπτες. Οι ιδιωτικές εταιρείες με κέρδη εκατομμυρίων μπορούσαν να κερδίζουν ακόμα περισσότερα όταν μπορούν να κάνουν ότι θέλουν χωρίς να έχουν να δώσουν λογαριασμό φυσικά αποζημιώσεις σε κανένα. Και το χειρότερο είναι ότι ολοένα κερδίζουν έδαφος παίρνοντας περισσότερες δουλειές από στρατούς και ΜΚΟ. Έχουν διαφήμιση από τα ΜΜΕ και φυσικά προσωπικό από πρώην υπουργούς. Φυσικά μιλούν για «αποτελεσματικότητα», «διαφάνεια» και «ανοικοδόμηση εθνών» αλλά γνωρίζουμε ότι αυτή η πλαστική γλώσσα εννοεί κέρδος και «μυρίζει» θάνατο. 

Δεν είναι η καλύτερη ταινία του Ken Loach όμως αξίζει την προβολή της για την έμφαση που δίνει στην πνευματική ερήμωση που προκαλεί ο άθλιος απόηχος του πολέμου στο Ιράκ.

ΠΗΓΗ: stontoixo