Συνομιλούσε με τον γιατρό, ενώ εγχειριζόταν στον εγκέφαλο

Μία πρωτοποριακή επέμβαση αφαίρεσης όγκου από τον εγκέφαλο, με τον ασθενή να μιλάει στους γιατρούς του, πραγματοποιήθηκε χθες στο νοσοκομείο «Γεώργιος Γεννηματάς» της Αθήνας.

Η επέμβαση βρίσκεται στην πλέον κρίσιμη φάση, με τον ασθενή να είναι έτοιμος να επικοινωνήσει με τους γιατρούς. Το κόστος μιας παρόμοιας επέμβασης στο εξωτερικό ξεπερνά τις 150.000 ευρώ

Πρόκειται για έναν 21χρονο φοιτητή, ο οποίος εμφάνιζε επιληπτικές κρίσεις και άλλα συμπτώματα. Υποβλήθηκε σε μία σειρά εξετάσεων, από τις οποίες διαγνώστηκε ένα χαμηλής κακοήθειας γλοίωμα στο δεξί τμήμα του εγκεφάλου.

Ομάδα ειδικών, υπό τον συντονιστή διευθυντή της Νευροχειρουργικής του νοσοκομείου Νίκο Γεωργακούλια, έκριναν ότι ο Γιώργος -όπως είναι το μικρό όνομα του ασθενούς- μπορεί να χειρουργηθεί όντας σε εγρήγορση. Με τη συγκεκριμένη μέθοδο, ο ασθενής επικοινωνεί με τους γιατρούς του την ώρα της επέμβασης και με τις απαντήσεις του συμβάλλει στον καθορισμό με ακρίβεια της περιοχής που πρέπει να χειρουργηθεί. Αφαιρείται, δηλαδή, ο όγκος, χωρίς να επηρεάζονται κέντρα του εγκεφάλου τα οποία ελέγχουν την ομιλία ή την κίνηση.

Το παιδί οδηγήθηκε στο χειρουργείο, όπου έγινε πλήρης αφαίρεση του γλοιώματος, χωρίς επιπλοκές και επιπτώσεις στη λειτουργικότητά του. Το «Εθνος» βρέθηκε στο χειρουργείο, διαπιστώνοντας πως το ΕΣΥ εξακολουθεί να πρωτοπορεί επιστημονικά, παρά τις μεγάλες ελλείψεις σε έμψυχο και άψυχο υλικό.

Μία ώρα μετά την έναρξη της επέμβασης, η αναισθησιολόγος ζήτησε από τον Γιώργο να ξυπνήσει, όπως και έγινε. Ο 21χρονος κλήθηκε να απαντήσει σε μία σειρά ερωτήσεων, την ώρα που το κρανίο του ήταν ανοικτό και ο εγκέφαλος στα χέρια του χειρουργού. Το έκανε πρόθυμα και πολύ ευγενικά, όπως συνηθίζει.

Ο τεχνικός στέλνει ηλεκτρικά ερεθίσματα, προκειμένου ο χειρουργός να «χαρτογραφήσει» τα κέντρα του εγκεφάλου

Του ζητήθηκε να μετρήσει έως το δέκα, να αναγνωρίσει εικόνες και να πει εάν ένιωθε μούδιασμα στη γλώσσα ή στα άκρα. Οταν η διαδικασία ολοκληρώθηκε, ο νευροχειρουργός ήταν πλέον βέβαιος πως όλα πήγαν καλά. «Γιώργο, είσαι τέλειος, πήγαν όλα καλά», είπε στον ασθενή του, για να πάρει την απάντηση: «Μακάρι». Ο διάλογος σταμάτησε εδώ: «Σε αφήνω τώρα να κοιμηθείς γλυκά. Θα τα πούμε σε λίγο»...

Αισιόδοξος
Την προηγούμενη της επέμβασης, ο Γιώργος ήταν απόλυτα αισιόδοξος. Στην ερώτηση εάν έχει αγωνία που θα υποβληθεί σε μία τέτοια επέμβαση και θα ξυπνήσει σε έναν άγνωστο χώρο, μας είπε: «Δεν έχω αγωνία. Νιώθω ασφάλεια και έχω απόλυτη εμπιστοσύνη στους γιατρούς. Νοσηλεύομαι, εξάλλου, σε ένα ιστορικό νοσοκομείο, που φέρει το όνομα του θεμελιωτή του ΕΣΥ»! Ο κ. Γεωργακούλιας είναι ο πρώτος νευροχειρουργός που εφάρμοσε τη μέθοδο στην Ελλάδα, σε στενή συνεργασία με την αναισθησιολόγο Αντωνία Δημακοπούλου και την έμπειρη ομάδα τους. Ο αριθμός των ασθενών που έχουν αντιμετωπίσει είναι σχετικά μικρός και αφορά κυρίως νεαρά άτομα, ηλικίας έως 40 ετών. Η συμμετοχή του ασθενούς επιτυγχάνεται μέσω της ηλεκτρικής διέγερσης των επίμαχων κέντρων του εγκεφάλου με ειδική συσκευή. Στην περίπτωση που ο ασθενής απαντήσει θετικά στη διέγερση, ότι δηλαδή μουδιάζει το χέρι, το πόδι ή η γλώσσα, ο νευροχειρουργός γνωρίζει επακριβώς το αντίστοιχο κέντρο του εγκεφάλου.

Η «χαρτογράφηση» αυτή τού επιτρέπει να κινείται εκτός των κρίσιμων σημείων, αφαιρώντας μόνον τον όγκο. Στην περίπτωση του Γιώργου, αφαιρέθηκε όγκος περίπου τεσσάρων εκατοστών, όσο δηλαδή είχε αποτυπωθεί σε πρόσφατη μαγνητική τομογραφία. Αυτό σημαίνει πως αφαιρέθηκε το σύνολο του όγκου, χωρίς να απαιτείται συμπληρωματική θεραπεία (όπως ακτινοβολία) μετά το χειρουργείο.

Την ώρα που ο νευροχειρουργός βρίσκεται επί το έργον, ο ασθενής ανοίγει τα μάτια και απαντάει σε ερωτήσεις

Η νευροχειρουργική κλινική του Κρατικού Αθηνών αποτελεί τα τελευταία 30 χρόνια κέντρο αναφοράς για όγκους υπόφυσης, βάσης κρανίου και ανευρύσματα. Αποδεικνύει πως αποτελεί πραγματική επένδυση στην Υγεία, εφόσον ενισχυθεί με υψηλής εξειδίκευσης προσωπικό κα χρηματοδοτηθεί με βάση αξιολόγηση.

Ν. ΓΕΩΡΓΑΚΟΥΛΙΑΣ

Η συνεργασία της ομάδας κλειδί για την επιτυχία

«Η χειρουργική όγκων εγκεφάλου με τον ασθενή σε εγρήγορση έχει βελτιωθεί σημαντικά», σημειώνει ο Νίκος Γεωργακούλιας. Οταν ξεκινήσαμε -εξηγεί- κάναμε κρανιοτομή την προηγούμενη μέρα: «Ξυπνούσαμε τον άρρωστο και την άλλη μέρα, με τοπική αναισθησία, ανοίγαμε και συνεχίζαμε. Αυτό ήταν διπλή ταλαιπωρία για τον άρρωστο. Μία νάρκωση και ένα χειρουργείο ακόμη».

Σύμφωνα με τον κ. Γεωργακούλια, η πρόοδος των φαρμάκων και η άριστη συνεργασία των χειρουργών με την αναισθησιολόγο έχουν κυριολεκτικά απογειώσει τη μέθοδο: «Εχουμε πλέον άριστη συνεργασία με την αναισθησιολόγο κ. Δημακοπούλου.

Κατά τη διάρκεια της επέμβασης, μπορούμε να συνεννοηθούμε με το βλέμμα». «Πρόκειται» -σημειώνει- «για ομαδική δουλειά. Στην επιτυχή έκβαση συμβάλλει μία μεγάλη ομάδα συνεργατών, η οποία λειτουργεί σαν ρολόι».

Η ρύθμιση της χορήγησης των φαρμάκων της αναισθησίας δίνει τον τόνο στην επέμβαση με τον ασθενή σε εγρήγορση

Ο κ. Γεωργακούλιας διευκρινίζει πως η μέθοδος εφαρμόζεται σε μεγάλα νοσοκομεία του εξωτερικού. Ο ίδιος εκπαιδεύτηκε σε ειδικά κέντρα της Μεγάλης Βρετανίας και του Καναδά, όπου η «χαρτογράφηση» του εγκεφάλου έχει ξεκινήσει πριν από πολλά χρόνια:

«Επιστήμονες του Νευρολογικού Ινστιτούτου του Μόντρεαλ είχαν ξεκινήσει από τη δεκαετία του '30 τις πειραματικές μελέτες πάνω στη χαρτογράφηση του εγκεφάλου. Βρήκαν πως κάθε περιοχή του σώματός μας αντιστοιχεί σε μία περιοχή του εγκεφάλου και για την ανακάλυψη αυτή πήραν βραβείο Νόμπελ».

ΑΝΤΩΝΙΑ ΔΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΥ

Ο ασθενής κοιμάται και σε κάποια φάση τον ξυπνάμε

«Η μέθοδος απαιτεί άριστη συνεργασία αναισθησιολόγου και χειρουργού», λέει η αναισθησιολόγος Αντωνία Δημακοπούλου. Κατά τη διάρκεια της επέμβασης -τονίζει- υπάρχουν φάσεις στις οποίες θα πρέπει να συνεννοούμαστε με τον νευροχειρουργό. Να διακόψουμε τα φάρμακα, ώστε να μπορεί ο ασθενής να είναι σε εγρήγορση και να επικοινωνεί μαζί μας.

Σύμφωνα με την κ. Δημακοπούλου, η μέθοδος αυτή αποκαλείται «asleep - awake ? asleep», δηλαδή ο ασθενής κοιμάται και σε κάποια φάση της επέμβασης ξυπνάει: «Επικοινωνεί μαζί μας όταν έχει ολοκληρωθεί η χαρτογράφηση και πιθανώς η εξαίρεση του μεγαλύτερου τμήματος του όγκου, ώστε να είναι ασφαλής»... Τα φάρμακα (αναισθησιολογικοί παράγοντες) επιτρέπουν αυτό το αποτέλεσμα. Είναι ταχείας έναρξης δράσης και ταχείας δράσης. Δρουν πολύ γρήγορα και πολύ γρήγορα αποβάλλονται.

Νιώθω ασφάλεια και έχω απόλυτη εμπιστοσύνη στους γιατρούς, μας είπε ο Γιώργος μία μέρα πριν υποβληθεί στην επέμβαση

Η αναισθησία επιλογής είναι αποκλειστικά η ολική ενδοφλέβια. Ο αεραγωγός γίνεται με τοποθέτηση λαρυγγικής μάσκας και όχι ενδοτραχειακού σωλήνα, όπως είναι η συνήθης γενική αναισθησία. Νεότερα φάρμακα επιτρέπουν να είναι ο ασθενής σε καταστολή, χωρίς να πονάει. Είναι, δηλαδή μία κατάσταση που μιμείται τον φυσικό ύπνο. Η αναλγησία εξασφαλίζεται με την τεχνική «scalp block» διήθηση της κρανιοτομίας με τοπικό αναισθητικό. Εχει πολύ καλή μετεγχειρητική αναλγησία, με τους ασθενείς να μην αναφέρουν δυσάρεστο συναίσθημα. Δεν πονούν και κάποιοι ενδέχεται να θυμούνται ή να θυμούνται αχνά την επέμβαση.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΡΑΓΙΩΡΓΟΣ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΣΑΡΡΗΣ

ΠΗΓΗ: ethnos