Οι σχέσεις υποταγής των μυστικών υπηρεσιών Βερολίνου στις ΗΠΑ

 

Ήταν ανέκαθεν αμφιλεγόμενος οργανισμός. Η γερμανική Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Πληροφοριών BND είχε τη φήμη του κάκιστα πληροφορημένου πληροφοριοδότη... 

του Νίκου Χειλά

«Οταν θέλω να πάρω κάποια μυστική πληροφορία από το εξωτερικό, ο τελευταίος που ρωτάω γι αυτό είναι η BND» χλεύαζε παλιότερα ο πρώην καγκελάριος Χέλμουτ Κολ. Αλλά και στις λίγες φορές που έπρεπε να καταφύγει στα «φώτα» των μυστικών πρακτόρων της, έκανε «ενστικτωδώς» το ακριβώς το αντίθετο από εκείνο που του «ψιθύριζαν». 

«Ετσι έπεφτα πάντα μέσα» πρόσθετε. Τελευταία το κύρος της υπέστη ακόμη χειρότερο πλήγμα. Στη χλεύη προστέθηκε και η κατηγορία της προδοσίας. Η BND, λέγεται, κατασκόπευε την ίδια της τη χώρα προς όφελος μιας ξένης - των Ηνωμένων Πολιτειών. Και μάλιστα, όπως όλα δείχνουν, με την ανοχή ή πιθανώς και τη ρητή έγκριση της καγκελαρίου Ανγκελα Μέρκελ. Επόμενο έτσι, οι ειδικοί να μιλούν για πρωτοφανές συμβάν στα χρονικά των μυστικών υπηρεσιών της Δύσης. …

Το αποτέλεσμα δεν είναι μόνο μια γενική κατακραυγή, στην οποία συμμετέχουν τα κόμματα της αντιπολίτευσης, η Linke (Aριστερά) και οι Πράσινοι, οι Σοσιαλδημοκράτες, που συγκυβερνούν με τους Χριστιανοδημοκράτες, καθώς και τα μέσα ενημέρωσης, που μιλούν για το μεγαλύτερο μεταπολεμικό σκάνδαλο στη χώρα.

Και σαν να μην έφτανε αυτό, στο κατασκοπευτικό έγκλημα προστίθεται και το πολιτικό. Οι επικριτές της BND κατηγορούν τον πρώην υπουργό Καγκελαρίας Τόμας ντε Μεζιέρ, που ήταν επικεφαλής των γερμανικών μυστικών υπηρεσιών, ότι έχει συγκαλύψει τις ανομίες τους και ενημερώνει με λάθος στοιχεία το κοινοβούλιο και τη δημοσιότητα.

Τη νύφη την πληρώνει όμως κυρίως η καγκελάριος Μέρκελ, στην οποία καταλογίζεται η πολιτική ευθύνη για το σκάνδαλο. Η καγκελάριος δείχνει πελαγωμένη μπροστά στο τσουνάμι των αποκαλύψεων, που δείχνουν ανάγλυφα τη δουλική εξάρτηση της γερμανικής μυστικής υπηρεσίας από την αντίστοιχη αμερικανική NSA. Οι ισχυρισμοί της, ότι δεν είχε γνώση των γεγονότων, γίνονται όλο και πιο αναξιόπιστες, με αποτέλεσμα να κλονίζεται σοβαρά - για πρώτη φορά στη δεκαετή θητεία της - η θέση της ως καγκελαρίου.

Οι Δίδυμοι Πύργοι

Το κακό πήρε τον δρόμο του το 2002, ύστερα από την πτώση των Δίδυμων Πύργων της Νέας Υόρκης, όταν η BND αποφάσισε να πουλήσει την ψυχή της στον αμερικανό «διάβολο», την NSA, αντί πινακίου φακής. Το σύμφωνο μεταξύ τους είναι όντως καθαρά εις βάρος της: οι Αμερικανοί της δίνουν κατά καιρούς στοιχεία για τρομοκράτες, ενώ η ίδια κάνει γι' αυτούς ολόπλευρη οικονομική και πολιτική κατασκοπεία σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Ο λόγος για τη μεγάλη ενδοτικότητα είναι απλός: η αμερικανική τεχνολογική υπεροπλία. Τα ηλεκτρονικά προγράμματα των Αμερικανών ήταν ασύγκριτα πιο εξελιγμένα από τα γερμανικά, έτσι που η BND να τρέχει πάντα δεύτερη και καταϊδρωμένη πίσω από την NSA. Συχνά μάλιστα έπρεπε να τη θερμοπαρακαλεί σαν «ζήτουλας» για να πάρει έγκαιρα κάποια «καυτή» πληροφορία.

Η συμφωνία ήταν και τεχνικά ετεροβαρής. Οι Αμερικανοί εφοδίαζαν τους Γερμανούς με τους λεγόμενους «διαλογείς» (Selectors), ήτοι τις ηλεκτρονικές διευθύνσεις και τα τηλέφωνα διαφόρων ατόμων, εταιρειών ή οργανώσεων, και οι τελευταίοι αναλάμβαναν την καταγραφή των συνδιαλέξεών τους και την παράδοσή τους στην NSA. Από την παρακολούθηση εξαιρούνταν ωστόσο ρητά πρόσωπα και επιχειρήσεις στη Γερμανία, καθώς και στις χώρες με τη συνθηματική επωνυμία «Five Eyes» (πέντε μάτια) - ΗΠΑ, Καναδά, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία και Μεγάλη Βρετανία.

Ανεκτίμητες πληροφορίες

Ο απολογισμός της συνεργασίας είναι, σύμφωνα και με τις δύο πλευρές, θετικός. Χάρη στις πληροφορίες των Αμερικανών, οι Γερμανοί κατόρθωσαν να αποτρέψουν πολλά επιθέσεις ισλαμιστών στο Αφγανιστάν κυρίως και στη Γερμανία. Αλλά και αντιστρόφως.  Η αξιοποίηση των διαλογέων από την BND - ο αριθμός τους στα 13 χρόνια συνεργασίας υπολογίζεται σε τέσσερα εκατομμύρια - απέδωσε στους Αμερικανούς ανεκτίμητες πληροφορίες για τους κατόχους τους.

Μειωμένη αποδοχή

Οι Σοσιαλδημοκράτες καραδοκούν

Η καγκελάριος σωπαίνει, ρισκάροντας έτσι τη ρετσινιά της «ψεύτρας». Κι αυτό έχει σοβαρές συνέπειες στο δημόσιο προφίλ της. Ενώ παλαιότερα είχε σχεδόν καθολική αποδοχή, σήμερα, όπως έδειξε πρόσφατη δημοσκόπηση, το 33% των Γερμανών δηλώνει ότι έχει μειωθεί η εμπιστοσύνη τους σε αυτήν. Αυτό εξηγεί και την ξαφνική επιθετικότητα του αντικαγκελάριου και προέδρου των Σοσιαλδημοκρατών Σίγκμαρ Γκάμπριελ, ο οποίος βλέπει τώρα μια μοναδική ευκαιρία για να την ανατρέψει. Η ανατροπή δεν θα είναι βέβαια εύκολη - το «καθεστώς» Μέρκελ διατηρεί ακόμη ισχυρότατα ερείσματα. Έτσι και συμβεί όμως, θα έχει γενικότερες επιπτώσεις, και όχι μόνο σε επίπεδο μυστικών υπηρεσιών. Ο «μερκελισμός» είναι πλέον ευρωπαϊκό φαινόμενο - τυχόν «ανώμαλη» ανατροπή του στη Γερμανία θα επηρέαζε έτσι τη μορφή και ολόκληρης της Ευρώπης.

Προβληματική συνεργασία

Λυκοφιλία, κατασκοπεία και προεκλογικά ψέματα

Η συνεργασία των μυστικών υπηρεσιών ΗΠΑ - Γερμανίας είχε εξαρχής προβλήματα. Αυτά φάνηκαν ήδη το 2005, όταν οι Γερμανοί ανακάλυψαν ότι οι εταίροι τους έκαναν συστηματικά «λαθροχειρίες» - αναμειγνύοντας στους διαλογείς άτομα και επιχειρήσεις που δεν προέβλεπε η διμερής συμφωνία.  Η αντίδραση της BND ήταν να ανοίξει ένα αρχείο στο οποίο έμπαιναν οι «σκάρτοι» διαλογείς - ως το 2013 ήταν περίπου 40.000. Μέχρι στιγμής δεν είναι ωστόσο γνωστό αν όλοι αυτοί απενεργοποιήθηκαν αμέσως μόλις έφτασαν στα χέρια της BND ή αν μέρος τους έμεινε ενεργό για κάποιο χρονικό διάστημα. Μια έρευνα που έγινε μετά τη γνωστοποίηση των ντοκουμέντων του WikiLeaks από τον Εντουαρντ Σνόουντεν αποκάλυψε ότι περί το 2013 ήταν ενεργοί 12.000 διαλογείς που αναφέρονταν σε 2.000 άτομα. Σε αυτούς προστέθηκαν από τότε, όπως αποκαλύφθηκε πρόσφατα, άλλοι 13.000.  Το πρόβλημα για την κυρία Μέρκελ προέκυψε όταν τον Ιούλιο του 2013 δήλωσε στον τηλεοπτικό σταθμό ARD ότι οι Αμερικανοί «δεν κατασκοπεύουν γερμανικές επιχειρήσεις».

Λανθασμένη δήλωση: ο κ. Ντε Μεζιέρ ήξερε ήδη από το 2008 ότι η NSA είχε επιχειρήσει μέσω των γερμανικών μυστικών υπηρεσιών να συλλέξει παράνομα πληροφορίες για την αεροναυπηγική και πολεμική βιομηχανία EADS, καθώς και για άλλες γερμανικές επιχειρήσεις - και αυτό σε μια στιγμή που η γερμανική βιομηχανία μετασχηματιζόταν πλήρως στη βάση της ψηφιοποίησης και είχε γι' αυτό ανάγκη πρόσθετης προστασίας έναντι των αμερικανών ανταγωνιστών. Στη λίστα των παρακολουθούμενων προσώπων ήταν επιπλέον γάλλοι πολιτικοί, καθώς και ανώτατα στελέχη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Στην πρώτη αυτή ανακρίβεια της κυρίας Μέρκελ προστέθηκαν στη συνέχεια και άλλες, όπως η διαβεβαίωσή της λίγο πριν από τις βουλευτικές εκλογές τον Σεπτέμβριο του 2013 ότι το Βερολίνο και η Ουάσιγκτον προετοιμάζουν ένα «non spy»-σύμφωνο, μια συμφωνία που απαγορεύει την κατασκοπεία του ενός κράτους εις βάρος του άλλου. Όπως αποδείχθηκε λίγο μετά τις εκλογές, οι Αμερικανοί δεν ήθελαν σε καμία περίπτωση τέτοιο σύμφωνο - η κυρία Μέρκελ το λάνσαρε προφανώς προεκλογικά για να εξευμενίσει τους ψηφοφόρους, που είχαν αρχίσει να ανησυχούν για την αυξανόμενη εξάρτηση της Γερμανίας από τις ΗΠΑ.

Το κακό κορυφώθηκε πριν από περίπου έναν μήνα, όταν ο κ. Σνόουντεν παρουσίασε νέα έγγραφα που ενισχύουν την υποψία για κατασκοπεία των γερμανικών μυστικών υπηρεσιών εις βάρος της χώρας τους.

ΠΗΓΗ: ΤΟ ΒΗΜΑ μέσω ΝΕΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΦΟΡΟΥΜ