Κίνημα στα Ειρηνοδικεία κατά πλειστηριασμών. Αναφορά της Λαϊκής Στάσης Πληρωμών Ηρακλείου

Κίνημα στα Ειρηνοδικεία κατά πλειστηριασμών. Βιντεοσκόπηση της διαδικασίας.

Κατατέθηκε στον Συμβολαιογραφικό Σύλλογο Ηρακλείου η παρακάτω αναφορά της Λαϊκής Στάσης Πληρωμών Ηρακλείου από την εκπρόσωπο της-και δημοτική σύμβουλο στο Δήμο Ηρακλείου-κ. Μόνα Αμανατίδου. ΠΗΓΗ.

ΑΝΑΦΟΡΑ

της Ένωσης φυσικών προσώπων χωρίς νομική προσωπικότητα [ΚΠολΔ 62 εδάφιο β΄, 64 § 3] με την επωνυμία «Λαϊκή Στάση Πληρωμών Ηρακλείου», εδρεύουσας στο Ηράκλειο του Δήμου Ηρακλείου, εκπροσωπούμενης νόμιμα από την κ. Λεμονιά Αμανατίδου, Δημοτική Σύμβουλο στο Δήμο Ηρακλείου,

προς την

κ. Πρόεδρο του Συμβολαιογραφικού Συλλόγου Ηρακλείου.

i. Σύμφωνα με το άρθρο 959 § 1 ΚΠολΔ, στην αρχική μορφή του, ...
«Τα κατασχεμένα πράγματα πλειστηριάζονται δημόσια ενώπιον συμβολαιογράφου της περιφέρειας του τόπου όπου έγινε η κατάσχεση, ο οποίος ορίστηκε για τον πλειστηριασμό». Πανομοιότυπα διάταξη υπάρχει και στο κεφάλαιο περί πλειστηριασμού ακινήτων [άρθρο 998 § 1 κατά το οποίο «Το κατασχεμένο ακίνητο πλειστηριάζεται δημόσια ενώπιον του συμβολαιογράφου της περιφέρειας όπου βρίσκεται το ακίνητο, ο οποίος ορίστηκε για τον πλειστηριασμό»]. Με το άρθρο 1 § 3 του Ν. 3714/ 2008 τροποποιήθηκε το άρθρο αυτό [998 § 1] ως εξής: «1. Το κατασχεμένο ακίνητο πλειστηριάζεται δημόσια ενώπιον συμβολαιογράφου της περιφέρειας όπου βρίσκεται το ακίνητο, ο οποίος ορίστηκε για τον πλειστηριασμό. Ο Πλειστηριασμός γίνεται με την υποβολή γραπτών και σφραγισμένων προσφορών και στη συνέχεια διαδοχικών προφορικών προσφορών». Σύμφωνα με το άρθρο 998 § 2 [όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 1 § 3 του Ν. 3714/ 2008] ορίζεται ότι «Οι διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 959 εφαρμόζονται και εδώ». Σύμφωνα με το άρθρο 959 § 2 ΚΠολΔ [όπως η § 2 αντικατασταθεί με την§ 1 άρθρ.1 Ν.3714/ 2008, αντικαταστάθηκε ως άνω με το άρθρο 53 Ν.3994/ 2011] «§ 2. Ο Πλειστηριασμός γίνεται στο κατάστημα του ειρηνοδικείου στην περιφέρεια του οποίου έγινε η κατάσχεση, εργάσιμη ημέρα Τετάρτη. Αν τα κατασχεμένα πράγματα βρίσκονται στην περιφέρεια περισσότερων ειρηνοδικείων, ο Πλειστηριασμός γίνεται στο κατάστημα του ειρηνοδικείου που ορίζει ο δικαστικός επιμελητής με την κατασχετήρια έκθεση. Αν ο Πλειστηριασμός αφορά κινητά πράγματα ο Πλειστηριασμός μπορεί να γίνει, κατά την κρίση του δικαστικού επιμελητή είτε στο ειρηνοδικείο του τόπου της εκτέλεσης είτε στον τόπο της κατάσχεσης είτε στον τόπο που φυλάσσονται τα πράγματα. Οι γραπτές και σφραγισμένες προσφορές, που με ποινή ακυρότητας δεν πρέπει να περιλαμβάνουν αίρεση ή όρο, είναι ανέκκλητες και υποβάλλονται, μαζί με την εγγύηση του άρθρου 965 παράγραφος 1 και το τυχόν πληρεξούσιο του άρθρου 1003 παράγραφος 2, στον υπάλληλο του πλειστηριασμού είτε στο γραφείο του την αμέσως προηγούμενη εργάσιμη ημέρα του πλειστηριασμού κατά τις ώρες 9 το πρωί ως 2 το απόγευμα με σύνταξη σχετικής πράξης είτε την ημέρα του πλειστηριασμού στον τόπο του από τις 4 έως τις 5 το απόγευμα, οπότε καταχωρίζονται στην έκθεση του πλειστηριασμού. Ο υπάλληλος του πλειστηριασμού οφείλει κατά την έναρξη του πλειστηριασμού να καταχωρίσει στην έκθεση του τα στοιχεία ταυτότητας των πλειοδοτών που έχουν ήδη καταθέσει προσφορές και τις εγγυήσεις τους.Στις 5 το απόγευμα και εφόσον δεν υπάρχει άλλος πλειοδότης, ο οποίος αναμένει να καταθέσει προσφορά, ο υπάλληλος του πλειστηριασμού κηρύσσει περαιωμένη τη διαδικασία συγκέντρωσης των προσφορών και αμέσως μετά προβαίνει δημόσια στην αποσφράγιση τους, καταχωρίζοντας το περιεχόμενο τους στην έκθεση του. Αν υποβλήθηκε μία μόνο γραπτή προσφορά, τα πράγματα που πλειστηριάζονται κατακυρώνονται στο μοναδικό πλειοδότη, ακόμα και αν δεν παρευρίσκεται στον τόπο του πλειστηριασμού. Αν υποβλήθηκαν δύο ή περισσότερες γραπτές προσφορές ο Πλειστηριασμός συνεχίζεται μέσω της υποβολής προφορικών προσφορών μόνο μεταξύ των δύο πλειοδοτών που προσέφεραν τη μεγαλύτερη τιμή με τις γραπτές προσφορές. Αν: α) δύο ή περισσότεροι πλειοδότες κατέθεσαν γραπτές προσφορές με ίση μεγαλύτερη τιμή, η διαδικασία των προφορικών προσφορών συνεχίζεται μεταξύ αυτών, β) η γραπτή προσφορά με τη μεγαλύτερη τιμή είναι μία, και δύο ή περισσότεροι πλειοδότες έχουν καταθέσει ίσες γραπτές προσφορές με την αμέσως χαμηλότερη τιμή, στη διαδικασία των προφορικών προσφορών μετέχουν και οι πλειοδότες αυτοί. Οι προφορικές προσφορές υποβάλλονται αμέσως μετά προς τον υπάλληλο του πλειστηριασμού, ο οποίος μετά την ολοκλήρωση τους προβαίνει την Κατακύρωση. Η Κατακύρωση γίνεται προς τον πλειοδότη που προσφέρει τη μεγαλύτερη τιμή, αφού πρώτα γίνει τρεις φορές πρόσκληση για μεγαλύτερη προφορική προσφορά. Αν δεν υπάρξει προφορική προσφορά τα πράγματα που πλειστηριάζονται κατακυρώνονται σε όποιον υπέβαλε τη γραπτή προσφορά με τη μεγαλύτερη τιμή, ακόμη και αν δεν παρευρίσκεται στον τόπο του πλειστηριασμού. Σε περίπτωση ίσων γραπτών προσφορών με τη μεγαλύτερη τιμή χωρίς να υποβληθεί προφορική προσφορά, ο υπάλληλος του πλειστηριασμού διενεργεί αμέσως κλήρωση, από την οποία αναδεικνύεται ο Υπερθεματιστής». Αυτή λοιπόν η ρύθμιση της § 2 του άρθρου 959 ΚΠολΔ ρυθμίζει και την τύχη του πλειστηριασμού ακινήτων.

Η κ. Μόνα Αμανατίδου

ii. Σύμφωνα με τον Πατριάρχη της Πολιτικής Δικονομίας Γεώργιο Ράμμο[1], «από νομοθετικής απόψεως η αρχή της δημοσιότητος δικαιολογείται, διότι ούτω καθίσταται δυνατός ο έλεγχος του αμερολήπτου κοινού επί της όλης, ως εμφανίζεται διεξαγωγής της δίκης και εν γένει της λειτουργίας της δικαιοσύνης, πράγμα το οποίον αφ’ ενός συντελεί εις το να καθίσταται ο δικαστής προσεκτικότερος, αφ’ ετέρου δε ενισχύει και εμπεδώνει την εμπιστοσύνην των διαδίκων και των τρίτων προς τα δικαστήρια, διότι δημιουργείται, ως εκ της αναφερθείσης δυνατότητος του ελέγχου, η δεδικαιολογημένη εντύπωσις της κανονικής διεξαγωγής της δίκης και της ανεπηρεάστου απονομής της δικαιοσύνης». Κατά τον θεωρούμενο ως αυθεντία στον τομέα της αναγκαστικής εκτέλεσης Ιωάννη Μπρίνια[2], «όργανον της εκτελέσεως με εξουσίαν την διενέργειαν του πλειστηριασμού είναι ο συμβολαιογράφος, ο οποίος εμφανίζεται με την ιδιότητα του υπαλλήλου επί του πλειστηριασμού. Τα δικαστήρια δεν ασκούν άμεσον εποπτείαν, ούτε ελέγχουν προληπτικώς την διαδικασίαν και τας πράξεις ταύτης, αλλ’ επιλαμβάνονται κατασταλτικώς και λύουν τας προκυπτούσας διαφοράς μεταξύ των ενδιαφερομένων. Κατ΄ εφαρμογή του ισχύοντος τούτου συστήματος ορίζεται υπό του άρθρου 959 § 1 ότι τα κατασχεθέντα πλειστηριάζονται δημοσίως ενώπιον του επί του πλειστηριασμού ορισθέντος συμβολαιογράφου. Διεξάγεται δε ο πλειστηριασμός δημοσίως και ουδέποτε κεκλεισμένων των θυρών εις τρόπον ώστε να είναι ελευθέρα η προσέλευσις οιουδήποτε βουλομένου να πλειοδοτήση». Οποιαδήποτε δε παρακώλυση της δημοσιότητας αυτής δεν είναι άμοιρη συνεπειών, δηλαδή οδηγεί σε ακυρότητα της διαδικασίας ανεξαρτήτως επέλευσης δικονομικής βλάβης [ΚΠολΔ 159][3]. Σύμφωνα με το ΕΔΔΑ [4], «η έναντι του κοινού δημοσιότητα των δικών, που κατοχυρώνεται στο άρθρο 93 ΙΙ Συντάγματος και στο άρθρο 6 ΕΣΔΑ, εξασφαλίζει τη διαφάνεια της διαδικασίας και τον έλεγχο της κοινής γνώμης στην εξωτερική τουλάχιστον εμφάνιση της δικαιοδοτικής λειτουργίας, ενισχύει την εμπιστοσύνη του λαού στην αντικειμενικότητα της απονομής της Δικαιοσύνης, συντελεί τελικά μέσω της διαφάνειας στην πραγμάτωση της χρηστής δίκης».

iii. Με τις νομοθετικές αυτές τροποποιήσεις από το 2008 έχει κατακρεουργηθεί η συνταγματικά επιβεβλημένη αρχή της δημοσιότητας‒η οποία αναγνωρίζεται και από το ΕΔΔΑ‒δεδομένου ότι ο επιβαλλόμενος και ευκταίος έλεγχος της διαδικασίας της αναγκαστικής εκτέλεσης ο οποίος αποσκοπεί στην «πραγμάτωση της χρηστής δίκης» καθίσταται φενάκη μεταβάλλοντας τους προσερχόμενους στις αίθουσες των Ειρηνοδικείων πολίτες σε θλιβερούς, άφωνους κλακαδώρους! Και τούτο γιατί: αν θέλει κάποιος ενδιαφερόμενος παρευρισκόμενος να πλειοδοτήσει σε πλειστηριαζόμενο ακίνητο δεν γνωρίζει τι τίμημα [προσφορά] να καταθέσει αφού δεν γνωρίζει την μυστική!!! προσφορά που κατατίθεται την προηγούμενη στο γραφείο του αρμόδιου συμβολαιογράφου με συνέπεια να καθίσταται η όλη διαδικασία, μια παρωδία πλειστηριασμού! Με περαιτέρω αποτέλεσμα, η «συνταγματικά προστατευόμενη»! ιδιοκτησία να πλειστηριάζεται [απαλλοτριώνεται] έναντι πινακίου φακής αφού, ουσιαστικά, μέσω αυτής της διαδικασίας αποτρέπεται ο συναγωνισμός πλειοδοτών. Η διαδικασία αυτή θυμίζει εποχές όπου, απουσίᾳ κρατικής αυθεντίας εισέρχονταν στους τόπους πλειστηριασμού ο άρπαγας δανειστής με τους μπράβους του και εμπόδιζαν την πλειοδοσία από άλλους ενδιαφερόμενους πλειοδότες ώστε να δημεύεται (απαλλοτριώνεται) η κατά τρόπο φαρισαϊκό διακηρυττόμενη προστασία της ιδιοκτησίας. Ενδεχόμενο αντεπιχείρημα εκ μέρους του Συλλόγου Σας ότι με την δημιουργία και δράση των ακηδεμόνευτων, αυθόρμητων Κινημάτων του Ειρηνοδικείου κατά των πλειστηριασμών προβάλλονται σοβαρά εμπόδια στη διαδικασία των πλειστηριασμών, παρατηρητέα τα επόμενα: οι συνεδριάσεις στο χώρο των ειρηνοδικείων είναι συναθροίσεις που προστατεύονται από το άρθρο 11 § 2 ισχύοντος Συντάγματος. Μπορούν να απαγορευτούν αυτές οι συναθροίσεις από την αστυνομική αρχή μόνο αν απειλείται σοβαρή διατάραξη της κοινωνικοοικονομικής ζωής [5]. Για να διαταχθεί δε εκκένωση της αίθουσας, όπως μερικές φορές, εντελώς αβάσιμα, απειλείται από μέλη του Συλλόγου Σας, απαιτείται έκδοση αστυνομικής διάταξης και πρόσκληση Εισαγγελέα. Μέχρι σήμερα, ουδεμία προσαγωγή μεμονωμένων, έστω, πολιτών, έχει επιχειρηθεί από τις πάντοτε παρευρισκόμενες, νόμιμα, αστυνομικές δυνάμεις, στο Ειρηνοδικείο Ηρακλείου, πλήρη απόδειξη ότι οι παρευρισκόμενοι πολίτες ασκούν νόμιμο, συνταγματικά, κατοχυρωμένο δικαίωμα τους χωρίς να προβάλλουν κανένα κώλυμα στην όλη διαδικασία.

iv. Διατυπώνονται παράπονα, συχνά μάλιστα, από μέλη του Συλλόγου Σας που μετέχουν ως υπάλληλοι του πλειστηριασμού αλλά, ενίοτε, και από παρευρισκόμενα μέλη της Αστυνομικής Αρχής Ηρακλείου, για απαγόρευση βιντεοσκόπησης, εκ μέρους των παρευρισκομένων πολιτών, της όλης διαδικασίας επικαλούμενοι την προστασία των προσωπικών δεδομένων των μελών αυτών [απαγόρευση λήψης εικόνας κλπ]. Η αιτίαση αυτή είναι εντελώς αβάσιμη και δεν επιβραβεύεται από το Ακυρωτικό της χώρας. Ειδικότερα, σύμφωνα με την πάγια νομολογία του Ακυρωτικού μας [6], «η χρησιμοποίηση στην ποινική δίκη απαγορευμένου αποδεικτικού μέσου προσβάλλει το δικαίωμα υπεράσπισης του κατηγορουμένου και δημιουργεί απόλυτη ακυρότητα της διαδικασίας, σύμφωνα με το άρθρο 171 παρ. 1 δ` ΚΠΔ. Από τη διάταξη δε του άρθρου 370 Α παρ. 2 ΠΚ προκύπτει ότι "όποιος αθέμιτα παρακολουθεί με ειδικά τεχνικά μέσα ή αποτυπώνει σε υλικό φορέα προφορική συνομιλία μεταξύ τρίτων ή αποτυπώνει σε υλικό φορέα μη δημόσια πράξη άλλου τιμωρείται με κάθειρξη μέχρι 10 ετών. Με την ίδια ποινή τιμωρείται η πράξη του προηγουμένου εδαφίου και όταν ο δράστης αποτυπώνει σε υλικό φορέα το περιεχόμενο της συνομιλίας του με άλλον χωρίς τη ρητή συναίνεση του τελευταίου". Η διάταξη αυτή θεσπίστηκε στα πλαίσια της γενικότερης προστασίας που παρέχεται στον άνθρωπο από τα αρθρ. 2 παρ 1, 5 παρ. 1, 9 Α` και 19 του Συντάγματος για την προστασία της προσωπικής και ιδιωτικής ζωής και γενικότερα της προσωπικότητας κάθε ανθρώπου. Η απαγόρευση αυτή αφορά εκδηλώσεις ή πράξεις της ιδιωτικής ζωής των τρίτων που είναι ικανές να επιφέρουν βλάβη στην προσωπικότητα και να μειώσουν την αξιοπρέπειά τους, αποσκοπείται δε με τον τρόπο αυτό η διασφάλιση της προστασίας των εννόμων αγαθών του ανθρώπου, που προστατεύονται από τις συνταγματικές αυτές διατάξεις. Η απαγόρευση όμως αυτή δεν περιλαμβάνει και τις πράξεις ή εκδηλώσεις προσώπων, οι οποίες, ανεξάρτητα από τον τρόπο και τον χρόνο που γίνονται, δεν ανάγονται στη σφαίρα της προσωπικής και ιδιωτικής ζωής τους, αλλά πραγματοποιούνται στα πλαίσια των ανατιθεμένων σε αυτούς υπηρεσιακών καθηκόντων και κατά την εκτέλεση τούτων, η οποία ως εκ της φύσεως και του είδους των εκπληρουμένων καθηκόντων υπόκειται σε δημόσιο έλεγχο και κριτική». Είναι σαφές ότι στην υπό κρίση ερευνώμενη περίπτωση δεν υφίσταται υποψία καν ιδιωτικού βίου αλλά εκπλήρωση από δημόσιο υπάλληλο [συμβολαιογράφο] υπηρεσιακών καθηκόντων και κατά την εκτέλεση τούτων. Είναι δε αυτονόητο ‒και μόλις που χρειάζεται να τονισθεί‒ ότι σε περίπτωση που απαιτηθεί από παρευρισκόμενα μέλη του Συλλόγου Σας εκτελούντα καθήκοντα υπαλλήλου πλειστηριασμού η σύλληψη των βιντεοσκοπούντων παρόντων πολιτών θα κατατεθεί αμέσως μήνυση από τους συλλαμβανόμενους εναντίον του μηνυτή‒ εγκαλούντος μέλους του Συλλόγου σας για ψευδή καταμήνυση και αγωγή χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης.

v. Σύμφωνα με το άρθρο 25 § 2 εδάφιο β΄ του Ν. 1756/ 1988 «Κώδικας Οργανισμού δικαστηρίων και κατάσταση δικαστικών λειτουργών», «Οι εισαγγελείς γνωμοδοτούν σε νομικά ζητήματα που δεν έχουν εισαχθεί στα δικαστήρια, όταν τους υποβάλλονται ερωτήματα που αντιμετωπίζουν στην εκτέλεση των καθηκόντων τους: β) οι υπηρεσίες του δημοσίου και των ΝΠΔΔ σχετικά με την ερμηνεία και εφαρμογή του ποινικού νόμου. Ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου γνωμοδοτεί και σε νομικά ζητήματα γενικότερου ενδιαφέροντος». Η Ένωση χωρίς νομική προσωπικότητα [ΚΠολΔ 64 § 3] με την επωνυμία «Λαϊκή Στάση Πληρωμών Ηρακλείου», εκπροσωπούμενη νόμιμα, εδρεύουσα στο Ηράκλειο Κρήτης, Σας προτείνει, ως επικεφαλής του Συμβολαιογραφικού Συλλόγου Ηρακλείου, να απευθύνετε αίτημα για γνωμοδότηση στον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου για το καυτό ζήτημα της αντι-συνταγματικότητας αυτής της, ισχύουσας από το 2008, διαδικασίας να διεξάγονται πλειστηριασμοί με προσφορές που γίνονται στα κρυφά, ερήμην των ενδιαφερομένων θυμάτων της αναγκαστικής κατάσχεσης. Δεν έχει πέσει στην αντίληψη μας μέχρι τούδε δικαστική απόφαση που να έχει ασχοληθεί με αυτό το ζήτημα ώστε να επέρχεται κώλυμα ενασχόλησης του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου για την παροχή γνωμοδότησης του στο κεφαλαιώδες αυτό ζήτημα γενικότερου ενδιαφέροντος. Ο Δικηγορικός Σύλλογος Ηρακλείου είχε κατέλθει‒όπως σας είναι γνωστό‒σε αποχές διαρκείας με την ευκαιρία της κατάθεσης νομοσχεδίου που επέτρεπε, μεταξύ άλλων, να γίνονται πλειστηριασμοί μέσω του Διαδικτύου!!! Έτσι θα έχετε και εσείς μαζί σας την κοινή γνώμη στα πλαίσια της εκτέλεσης άχαρων, εν προκειμένω, καθηκόντων.

vi. Θα διερωτηθείτε, εύλογα ίσως, γιατί δεν ενδιαφέρονται οι άμεσα θιγόμενοι [καθών οι πλειστηριασμοί] αφού εμείς, ως τρίτοι, δεν έχουμε δικαίωμα και άμεσο συμφέρον [ΚΠολΔ 68] να παρέμβουμε στα όσα διαδραματίζονται κάθε τετάρτη στον Γολγοθά που λέγεται Ειρηνοδικείο Ηρακλείου. Όσον αφορά τους καθών οι απαλλοτριώσεις ιδιοχτησίας είναι φανερή η ψυχολογική πίεση που αισθάνονται ώστε να αδυνατούν να παρευρίσκονται στη διαδικασία απαλλοτρίωσης της ιδιοχτησίας τους. Όσον αφορά εμάς τους «τρίτους» θα επικαλεστούμε τον αείμνηστο Δάσκαλο Ιωάννη Μανωλεδάκη όταν εξέταζε το επιτρεπτό και ευκταίο της άμυνας υπέρ αγαθών του κοινωνικού συνόλου, όπως εν προκειμένω η διαδικασία απαλλοτρίωσης της ιδιοκτησίας. Σύμφωνα με αυτόν [7], «η αυτοδύναμη δράση του πολίτη για την προστασία κοινωνικών αγαθών, όχι μόνο δεν είναι επικίνδυνη και πρόσφορη για παρακρατικές δραστηριότητες[8], αλλά επιβάλλεται από την κοινωνική αλληλεγγύη και τη σωστή κοινωνική (αντιατομιστική) αγωγή. Εξάλλου η άμυνα αποτελεί μηχανισμό αυτοπροστασίας των εννόμων αγαθών διαμέσου των φορέων τους. Φορέας των κοινωνικών αγαθών δεν είναι όμως η κρατική εξουσία αλλά το κοινωνικό σύνολο. Και αυτό το αποτελούν όλοι οι πολίτες και ο καθένας συν-πολίτης».

vii. Υπεύθυνος, αποκλειστικά, για τη σύνταξη της παρούσας Γιώργος Ε. Φραγκούλης, Δικηγόρος, κάτοικος Ηρακλείου, 1866 αριθμός 82.

Ηράκλειο, 5-5-2015.

Η αναφερόμενη

Λεμονιά Αμανατίδου

μέλος της Λ.Σ.Π. Ηρακλείου και δημοτική Σύμβουλος στον Δήμο Ηρακλείου.

[1] βλ∙ Εγχειρίδιον Αστικού Δικονομικού Δικαίου, τ’ Α’, 1978, § 141.IV, σελ∙ 339.

[2] βλ∙ αναγκαστική εκτέλεσις, τ’ Β’, 1979, άρθρο 959, § 311, σελ∙ 810.

[3] Ι. Μπρίνιας, όπ. πάρ, υπ’ άρθρο 998 § 540.ΙΙ, σελ∙ 1687 σε συνδυασμό με § 316 σελ∙ 817.

[4] απόφαση της 22-2-1984 Sutter, ECHR σειρά Α/ 74 την οποία βλ∙ στο συλλογικό ερμηνευτικό έργο των Κονδύλη‒Κεραμέα‒Νίκα‒(Νίκα), ερμηνεία ΚΠολΔ, τόμο Ι, 2000, άρθρο 113 § 1, σελ∙ 247.

[5] βλ∙ ad hoc γνωμοδότηση ΕισΑΠ Β. Παπαδάκη υπ’ αριθμό 4/ 1999 στη ΠοινΔικ 1999.587 και Εγκύκλιο ΕισΕφΛαρίσης [Αλ. Φλώρου] 13/23-12-1977 σε ΠοινΧ 1978.170.

[6] ενδεικτικά βλ∙ ΑΠ 1317/ 2001, 42/ 2004, 874/ 2004, 840/ 2011, 277/ 2014 [από την τελευταία το απόσπασμα του κειμένου].

[7] Ποινικό Δίκαιο, Επιτομή, 1999², σελίδες 437-438.

[8] όπως φοβόταν ο αείμνηστος Γ.-Αλ. Μαγκάκης, ποινικό δίκαιο, διάγραμμα γενικού μέρους, τόμος Α’, 1979, σελίδες 179-180 υπό στοιχείο γ [η παραπομπή αυτή από το συντάκτη της παρούσας].