“Αυτό είναι διαφορετικό”: διαδηλώσεις στο Μινσκ και πογκρόμ στο Παρίσι

Γράφει ο Andriy Manchuk

Ο Εμμανουέλ Μακρόν όρθωσε τη φωνή του απέναντι στην καταπάτηση των δικαιωμάτων του ανθρώπου στη Δημοκρατία της Λευκορωσίας. «Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να συνεχίσει την κινητοποίηση δίπλα στους εκατοντάδες χιλιάδες Λευκορώσους, οι οποίοι διαδηλώνουν ειρηνικά για την τήρηση των δικαιωμάτων, της ελευθερίας και της κυριαρχίας τους» έγραψε στο λογαριασμό του στο tweeter ο πρόεδρος της Γαλλίας. Μολονότι ένα παρόμοιο κάλεσμα είναι καθαυτό παρέμβαση σε ξένες εσωτερικές υποθέσεις.

Το ζήτημα όμως δεν αφορά αυτό μονάχα. Οι λέξεις του Μακρόν είναι η πεμπτουσία της υποκρισίας, η οποία αποτυπώνει την ουσία της σύγχρονης πολιτικής των ηγετικών κρατών του κόσμου. Ακριβώς επειδή η ίδια του η κυβέρνηση με τον πιο βίαιο τρόπο καταστέλλει τις ογκώδεις διαδηλώσεις των Γάλλων, οι οποίοι διαδήλωσαν ειρηνικά για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων και των ελευθεριών τους. Το γεγονός αυτό ωστόσο δεν προκάλεσε αντιδράσεις από την πλευρά της ευρωπαϊκής ηγετικής ελίτ.

Η διάλυση των γαλλικών διαδηλώσεων παραδοσιακά διακρίνεται από τη βιαιότητα της. Εγώ ο ίδιος υπήρξα μάρτυρας της κατά τη διάρκεια της πορείας της Πρωτομαγιάς στο Παρίσι, η οποία συνέπιπτε με την πεντηκοστή επέτειο του Κόκκινου Μάη. Οι αστυνομικοί μπλόκαραν την πορεία χιλιάδων ανθρώπων, στην οποία υπερίσχυαν οι εκπρόσωποι των συνδικάτων, έπνιξαν τους ανθρώπους με ασφυξιογόνα αέρια, πυροβόλησαν με λαστιχένιες σφαίρες και χτύπησαν ωμά με γκλομπ τη νεολαία, κυνηγώντας την στις αλέες του τουριστικού περίπατου Mouffetard. Η ηγεσία της αστυνομίας κατηγόρησε για το γεγονός αυτό τους αναρχικούς φοιτητές, όμως είδαμε ότι οι αστυνομικοί τους χτύπησαν όλους δίχως διακρίσεις ενώ μεταξύ των θυμάτων υπήρξαν εξ’ ολοκλήρου φιλειρηνικοί άνθρωποι – τυχαίοι μικροαστοί, τουρίστες και δημοσιογράφοι.

Υπό την πίεση της κοινής γνώμης οι αρχές εκκίνησαν υπηρεσιακές ανακρίσεις έναντι εκείνων που επέτρεψαν τη βιαιότητα των αστυνομικών. Ωστόσο η διαδικασία αυτή δεν ενείχε γι’ αυτούς σοβαρές συνέπειες. Μόλις λίγους μήνες μετά η γαλλική αστυνομία συνέτριψε βίαια τις διαδηλώσεις των «Κίτρινων Γιλέκων» μολονότι τα μέλη των συναντήσεων αυτών εξαρχής ζητούσαν απλά να ακυρώσουν την άμεση αύξηση των τιμών για τη βενζίνη ενώ οι διαδηλώσεις τους είχαν αποκλειστικά ειρηνικό χαρακτήρα δίχως να παραβαίνουν τα όρια τους ισχυόντων νόμων. Σε τελική ανάλυση, ακόμη και κίτρινα ανακλαστικά γιλέκα εμφανίστηκαν για πρώτη φορά σε αυτούς τους ανθρώπους κατόπιν αιτήματος της τροχαίας – και μόνο τότε έγιναν ένα διακριτό πολιτικό σύμβολο.

Η κυβέρνηση Μακρόν αποφάσισε να δώσει στους εξεγερμένους ένα παραδειγματικό μάθημα δημοκρατίας κατά το ευρωπαϊκό παράδειγμα. Μόνο τους πρώτους μήνες των διαδηλώσεων στο Παρίσι συνελήφθησαν 5.600 άνθρωποι και στους περισσότερους από αυτούς αποδόθηκαν πρόχειρες δικαστικές καταδίκες. Με βάση τα δεδομένα του υπουργείου Εσωτερικών της Γαλλίας του Christophe Castaner κατά τη διάρκεια της διάλυσης των διαδηλώσεων σκοτώθηκαν 11 άνθρωποι ενώ σε 2.500 διαδηλωτές προκλήθηκαν τραυματισμοί κάθε είδους. Όντας παρόντες στην παρισινή συνάντηση των «Κίτρινων Γιλέκων» είδαμε εκεί ένα άτομο με ειδικές ανάγκες του οποίο το μάτι το είχε χτυπήσει μια πλαστική σφαίρα της αστυνομίας, αν και δεν είχε διαπράξει απολύτως καμία παράβαση του νόμου.

Και μάλιστα υπήρξαν πολλά αντίστοιχα θύματα. «18 άνθρωποι έχασαν τα μάτια τους από την αρχή των διαδηλώσεων των ‘Κίτρινων Γιλέκων’. Ακόμη 5 έχασαν τις άκρες των χεριών τους ως αποτέλεσμα της χρήσης οβίδων. Κι όχι οβίδες δακρυγόνου αλλά εκρηκτικές, με φορτίο η καθεμία τους 25 γραμμαρίων δυναμίτη – αυτός ακριβώς εξασφαλίζει τον εκκωφαντικά δυνατό κρότο» έγραψε ο κοινωνιολόγος Fabien Jobard. Ωστόσο η αστυνομική άσκηση βίας εναντίον των διαδηλωτών στην ίδια την καρδιά της Ευρώπης δεν ξεσήκωσε τον οίκτο της φιλελεύθερης διανόησης του Κιέβου και της Μόσχας ενώ οι εκπρόσωποι της αρκετές φορές εξέφρασαν την ευθεία τους στήριξη στον πρόεδρο Μακρόν, καλώντας τον να σώσει τη Γαλλία από τους πογκρομιστές.

Φυσικά το παράδειγμα αυτό δεν είναι και το μοναδικό. Η διεθνής πολιτική ιθύνουσα τάξη και η μετασοβιετική της πελατεία διαχωρίζουν ξεκάθαρα τις μαζικές κινητοποιήσεις σε δίκαιες και άδικες διαδηλώσεις. Το πραξικόπημα στη Βολιβία, όπου οι δεξιοί πραξικοπηματίες ανέτρεψαν έννομα τον εκλεγμένο πρόεδρο Έβο Μοράλες, βρήκε τη θερμή ανταπόκριση της «διεθνούς κοινότητας» παρά το γεγονός ότι στην εξουσία ήρθαν φανεροί εχθροί της δημοκρατίας, οι οποίοι ανέβαλαν τις εκλογές στη χώρα για να μην επιτρέψουν την εκλογική ρεβάνς των σοσιαλιστών. Οι δράσεις αντίθεσης ωστόσο έναντι του προέδρου του Εκουαδόρ Λένιν Μορένο δεν προκάλεσαν κανέναν ενθουσιασμό στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, ακριβώς επειδή αυτός ο «καπνιστής Λένιν» προώθησε μια πολιτική προς το συμφέρον των εταιρειών της Δύσης. Αν και οι εκουαδοριανοί στρατιώτες σκότωσαν ευθέως διαδηλωτές μπροστά στα μάτια αντικειμενικών τηλεοπτικών συνεργείων.

Αυτή λοιπόν η υποκρισία λαμβάνει σήμερα οργουελικό χαρακτήρα. Οι εκπρόσωποι της αμερικανικής κυβέρνησης υποστήριξαν ένθερμα τις φιλελεύθερες διαδηλώσεις στο Χονγκ Κονγκ και το ίδιο αποφασιστικά καταδίκασαν τις μαζικές δράσεις εναντίον της αστυνομικής βίας και του ρατσισμού που ξέσπασαν σε όλη την επικράτεια των ΗΠΑ. Οι κινητοποιήσεις για την ανεξαρτησία της Καταλονίας , στις οποίες συμμετείχε μεγάλο μέρος των κατοίκων της περιοχής, δεν συνάντησαν καθόλου οίκτο από τις Βρυξέλλες και κανένας δεν απαίτησε να επιβληθούν κυρώσεις στις Ισπανούς υπουργούς που τις κατέστειλαν. Ενώ οι ταραχές που προκάλεσε η αγγλική νεολαία δεν κίνησαν συνολικά την προσοχή των εκεί ΜΜΕ.

Η τρομοκρατία εκ μέρους των αρχών της Βραζιλίας και της Κολομβίας, οι οποίες συστηματικά σκοτώνουν ακτιβιστές των κοινωνικών κινημάτων, δεν οδήγησαν στην καταδίκη των προέδρων Μπολσονάρου και Ντούκε, ακριβώς επειδή τα κράτη αυτά τα αποκαλούνται ειρωνικά «αγαπημένες σύζυγοι των ΗΠΑ». Ωστόσο η κυβέρνηση της Βενεζουέλας αποτελεί το αντικείμενο διαρκούς πίεσης και αδιατάρακτης προπαγανδιστικής επίθεσης.

Το ίδιο βέβαια συνέβη και στην περίπτωση της Χιλής. Εκεί στις παραμονές της καραντίνας μαινόταν εξέγερση εθνικής εμβέλειας εναντίον του δεξιού καθεστώτος του προέδρου Πινιέρα. Στους δρόμους του Σαντιάγο βγήκαν εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι, εκ των οποίων πλήθος μαθητών και φοιτητών. Οι διαδηλωτές έθεσαν υπό τον έλεγχο τους μια από τις κεντρικές πλατείες της πόλης, αποκρούοντας τις επιθέσεις της αστυνομίας, η οποία δρούσε εναντίον τους με θηριώδη βία. Αυτό όμως το γεγονός δεν ήταν ένα σωστό, κοινωνικό «Μαϊντάν» και οι μετασοβιετικοί σχολιαστές το ενθυμούνταν μόνο για χάρη αυτού, δηλαδή για να κατακρίνουν την ορμητική νεολαία, θρηνώντας με το πρόσχημα των διαλυμένων βιτρινών των τραπεζών και των καταστημάτων. Τώρα όμως οι ίδιοι άνθρωποι ενθουσιάζονται με τους «πολιτισμένες» και «καλλιεργημένες» διαδηλώσεις των Λευκορώσων, αντιπαραβάλλοντας τες με τις «θηριώδεις» διαδηλώσεις των Χιλιανών και των Αφροαμερικανών.

«Μια Ρωσίδα συνάδελφος έγραψε σήμερα ότι εδώ, στη Χιλή, διαδήλωναν τα λούμπεν στοιχεία με εγκληματικές ροπές και βάρβαροι που χτυπούσαν τζαμαρίες, έσπαγαν φανάρια και δεν άφηναν τους φυσιολογικούς ανθρώπους να δουλέψουν, στον αντίποδα των λευκορωσικών φασματικών διαδηλώσεων, που δεν διασχίζουν το δρόμο όταν το φανάρι είναι κόκκινο και βγάζουν τα παπούτσια τους για να ανέβουν πάνω στα παγκάκια. Η πάλη των Χιλιανών αντιπαρατέθηκε στην πάλη των Λευκορώσων, καθώς αυτοί μάχονται εναντίον εκείνου του οποίοι σήμερα οι Λευκορώσοι επιθυμούν να πετύχουν. Οι Χιλιανοί ήδη βρίσκονται στην επιδιωκόμενη πλευρά κι όμως κινούνται αντίθετα. Από την οπτική γωνία της παραδοσιακής δυτικής δημοκρατίας στη Χιλή όλα είναι εντάξει. Εδώ κανείς δεν παραχαράσσει τα αποτελέσματα των εκλογών, η εκλογή είναι συνήθως προκαθορισμένη από τον τύπο και την παιδεία. Οι Χιλιανοί δεν εξεγέρθηκαν για μια αφηρημένη δημοκρατία του τύπου εναλλαγής μερικών προσωπείων έναντι κάποιων άλλων αλλά για ένα συγκεκριμένο εκδημοκρατισμό της εκπαίδευσης, της περίθαλψης και της συνταξιοδοτικής ασφάλειας. Για μια εκπαίδευση δημόσια, ποιοτική, δωρεάν και κρατική, που κάποτε θα μας δώσει τη δυνατότητα για μια αληθινή δημοκρατία.

Οι άνθρωποι αυτοί δεν κατέχουν τους κοσμικούς τρόπους των Λευκορώσων δημοκρατών με την υψηλής ποιότητας, δωρεάν εκπαίδευση – προς απάντηση των σφαιρών και του νερού με θειικό οξύ , που εξαπολυόταν από τους εκτοξευτήρες νερού, αυτοί όντας απεγνωσμένοι χτύπησαν βιτρίνες και προκειμένου να ακινητοποιήσουν την αστυνομία, η οποία επιτίθετο σε ειρηνικούς διαδηλωτές, σπάνε φανάρια και σταθμούς λεωφορείων για να φτιάξουν οδοφράγματα. Χιλιάδες από αυτούς εδώ και μήνες βρίσκονται στις χιλιανές φυλακές ενώ οι διεθνείς οργανώσεις για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων δεν παλεύουν για την υπεράσπιση τους και κανείς δεν ανακοινώνει κυρώσεις εναντίον της Χιλής για τη δολοφονία ή τις σφαίρες στα μάτια των βαρβάρων» γράφει σχετικά από το Σαντιάγο ο δημοσιογράφος Όλιεγκ Γιασίνσκι.

Φυσικά, όλο αυτό σε καμία περίπτωση δεν δικαιώνει την πολιτική του Λουκασένκο και τη βιαιότητα των λευκορωσικών ΜΑΤ. Για άλλο πράγμα γίνεται λόγος. Οι ηγετικές κυβερνήσεις του κόσμου έχουν καταρτίσει διπλά πρότυπα που απονομιμοποιούν την πάλη για τα δημοκρατικά δικαιώματα. Αγνοώντας τη βία της Ασφάλειας ή τα αιματηρά εγκλήματα των δορυφόρων τους, κυνικά χρησιμοποιούν τις διαδηλώσεις για αποσταθεροποίηση των «μη δημοκρατικών» κρατών, με τα οποία σχετίζονται οι ανταγωνιστές της κατά παράδοσιν Δύσης. Τις σημερινές διαμαρτυρίες βάσης με κοινωνικά συνθήματα και προς υπεράσπιση των συμφερόντων της εθνικής πλειοψηφίας τις αποσιωπούν και τις καταστέλλουν αλύπητα. Τα φιλελεύθερα-εθνικιστικά πραξικοπήματα όμως, που έχουν οργανωθεί με τα συνθήματα αντικοινωνικών μεταρρυθμίσεων, πάντα λαμβάνουν στήριξη μεγάλης κλίμακας από την πλευρά όλων των media, των Ευρωπαίων πολιτικών και των ανθρώπων με τα καλά πρόσωπα.

Κι έπειτα κάπως έτσι αυτοί σιωπούν φιλικά, όταν δηλαδή η νέα εξουσία καταπιέζει τους διαφωνούντες, ρίχνει στις φυλακές δημοσιογράφους και bloggers καθώς και όταν βομβαρδίζει αντιπολιτευόμενες πόλεις. Απαντώντας στα πάντα με την κυνική και κοινή φράση: «Αυτό είναι διαφορετικό».